Alafranga lezzet, alaturka aranjman!

DİZİNİN DİĞER KİTAPLARINDAN AVRUPAİ!

Aile Aşçısı: 100 Türlü Sebze, 100 Türlü Çorba, 100 Türlü Yumurta Pişirmek Usulleri’nin yazarı Avanzade Mehmed Süleyman çok yönlü bir kişilik. Sağlık, kadın, beslenme, cinsellik, fal, sihir başta olmak üzere pek çok alanda çevirisi ve görüşü var.

Bu açıdan Ahmet Mithat Efendi ve Recaizade Ekrem Koçu’yla renkli bir ortaklık yakalıyor ki kitabın sunuşunu kaleme alan Irwin Cemil Schick de bu benzerliğin altını çiziyor.

Aile Aşçısı, dizinin diğer Osmanlı eksenli kitaplarından farklı bir motivasyona sahip: Ne “Osmanlı Hanımları” Mutfakta ve Âdâb-ı Taâm gibi mutfak mimarisi, kültürü ve hanımlığını yeni baştan dizayn etmek istiyor ne de Kitâb-ı Me’kûlât gibi yaşam kılavuzu rolü üstleniyor.

Aile Aşçısı çeviri tarifler de içeriyor ve haliyle biraz Avrupai: Kuşkonmazlar, beyaz salça olarak addedilen beşamel soslar, kurbağalar, salyangoz çorbaları... Porsiyonlar hakkında her ne kadar kesin bilgi verilmese de yine de küçük oldukları anlaşılıyor: Eh, en azından bu sefer tarifler Âdâb-ı Taâm’daki gibi “Bir kilo pirinç” diye başlamıyor!

Gelgelelim, kitaba tam anlamıyla çeviri diyemeyiz zira kimi tariflerin İslam’a uymadığı için en baştan çevrilmediğini söylüyor Avanzade Mehmed Süleyman.

Buna karşın yine de çevrilmiş ve hatta ne kadar faydalı olduğu yönünde bilgilendirilmiş tarifler de var. Fakat bunların sonunda “Onların olsun!” benzeri bir yaklaşımın söz konusu olduğunu da belirtelim.

Dolayısıyla kimi zaman tarifleri “geri çevirmek”, kimi zaman tariflerde yer alan alkole muadil ürün sunuvermek, kimi zamansa Osmanlı tariflerini Avrupaileştirip araya sıkıştırıvermek kitabı bir aranjman haline getiriyor.

Özgün Ünver’in günümüz ölçü ve koşullarına uyarladığı bir grup tarifle sonlanan Aile Aşçısı, geçmişe ve mutfağa dalmak için lezzetli, meraklı bir kapı aralıyor okura.

Avanzade Mehmed Süleyman aranjmanı öte yandan bir dönem panoraması da oluşturuyor. O panorama bugün için de oluşuyor; üstelik bu sefer bazı tariflere “Onların olsun!” diyerek sırt çevirmeden!