Anadolu'dan İzmir'in işgâlini kınayan telgraflar

15 Mayıs 1919 günü, İzmir işgal edilmiş, o kara gün sonrası, Saraya ve İşgalci ülkelerin Yüksek Komiserliğine, Anadolu’dan yüzlerce telgraf yağmıştır. Bunların bir kaçını bu yazımda yayımlıyorum.

16 Mayıs 1919 günü, İstanbul Asri Kadınlar Cemiyeti’nden işgal ile gönderdikleri bildirilerinde şu tepkiye yer verilmiştir: 

“1919 yılı üstümüze korkunç bir kâbus gibi çökmüş, bizleri gönülden yaralamıştır. 15 Mayıs’ta güzel İzmir’imizin işgal edilmesi, içimizde bir saatli bomba gibi işleyen isyan duygularımızı artırmış ve hepimize delicesine arzular vermiştir. 

Bursa İnegöl’de yapılan “İzmir İşgalini Tel’in” mitingi sonrası, miting heyeti adına Ahmet Bey’in 16 Mayıs 1919 tarihinde çektiği telgrafta, İzmir’in işgaline şöyle karşı çıkılmıştır:

“Başkentte, İngiliz, Fransız, Amerika, İtalya siyasi temsilcilerinden İzmir’in Yunan askeri tarafından işgalini hayretle işittik. Bize kabul ettirilen prensiplere asla uygun gelmeyen kararı şiddetle protesto ederiz. Türkleri yok etmeye sürükleyen bu kararın devamının tatbiki imkânsızdır. ...Aksi halde kötü ve mahkûm bırakılan unsurların egemenlik arzularıyla dünyaya nasıl hizmet etmesi mümkün olabileceğini sorarız.” 

16 Mayıs 1919 Cuma günü, Nevşehir’den gönderilen bir telgrafta: 

“Bütün manasıyla Türk memleketi bulunan çoğunluğu da Türk milleti teşkil eden İzmir’in Yunanistan’a ilhakı müthiş bir olay olup, hak ve adalet kurallarına karşı halkın kabul edilemez yaşam hakkına engeldir… Geçmişin yiğitlik sayfalarını lekelemek isteyen ve milli yaşamım geleceğini tehlikeye sokmaya uygun olan bu acı olay, halkın vicdanında büyük nefretle ret edilmiştir.” denilmektedir.

19 Mayıs 1919 günü, Silifke’nin Meram nahiyesi halk temsilcisi Bayramzade Mustafa Bey ile Kızılviran nahiyesi halk temsilcisi Hatip Muhammed Bey, İstanbul’daki yabancı temsilciliklere çektiği telgrafta şu tepkiler yer almıştır:

“İzmir ve havalisinin Yunanistan’a ilhakı ve işgale başlandığını haber alıyoruz.  İzmir ve havalisinde büyük bir çoğunluğunun Türk ve Müslüman toplumu ihmal edilmeyecek bir miktardadır. Azınlıkların hukukunu dikkate alınmasında milliyet esasını öngören muhterem ABD Başkanı Wilson Hazretleri’nin prensibi içerisinde adaletli olunacağını bilerek, bu uygulamanın barış kongresinin geleceği olan kararlardan ayrı tutulmayacağını kesinlikle ümit etmekteyiz. 

İşte İzmir’in işgali... Anadolu’dan çekilen telgrafların birkaçını okuduk. Haftaya, Anadolu’dan yanan başka ateşleri anlatacağım. Mitingler...