Atatürk ve İzmir: Kurmay Yüzbaşı Mustafa Kemal’in İzmir’e üçüncü gelişi

Kurmay Binbaşı Mustafa Kemal’in İzmir’e en az bilinen gelişi, Rus vapuruyla Trablusgarb’a giderken uğradığı Urla’da gerçekleşmiştir. O’nun İzmir’e bu uğrayışını, Urla Karantinası’ndan Selanik’te bulunan arkadaşı Fuat Bey’e 17 Ekim 1911 tarihinde yazdığı mektuptan öğreniyoruz. Onun bu gelişinin bilinmemesi, Salih Bey’e yazdığı mektuplarında ‘Gazeteci Şerif’ takma adını kullanması, onun gizli bir görevi olduğunu ortaya koymaktadır. Bu gizlilik, Fuat Bey’e yazdığı mektuptan da anlaşılmaktadır:

“Kardeşim Fuat, bilirsin ki, Trablusgarp konusu ortaya çıktığından beri oraya gitmek çabası sarf ettik. Bir defa Şam vapurunda üç gece kaldıktan sonra döndürüldük. Ondan sonra Tunus veya Mısır yoluyla gitmeye çalıştık. Harbiye Bakanı ümidi kestiği için bizi vazgeçirtti. 

Bu defa Naci ve daha birkaç kişi ile Mısır üzerinden hedefe ulaşmak için 15 Ekim 1911 günü İstanbul’dan hareket ettik. Harbiye Bakanı ister istemez gitmemize razı oldu. Amacımız sonsuz bir mücadele alanı açmaktır. Başarı Allah’tan. Lüzum ve fayda görürsem, seni bazı arkadaşları da isteyeceğim. Şimdilik yapılacak işler var. Benim nerede olduğunu duyurmayın. Bir süre için anneme bile duyurmayın. Ara sıra benim tarafımdan İstanbul’dan anneme mektup gönderin.

Eyüp Sabri sizi görecek. Ona yerim ve borçlarım konusunda bilgi verdim. Ruşen ve Necati Beylere gizlice söyle, görev yerim Beşinci Kolordu idaresinde kalması ve maaşımla borçlarımın ödenmesi, kalanının anneme verilmesi iyi olur. Bunu Harbiye Bakanı da yazacak, unutmazsa!

Senin aracılığınla anneme verilmek üzere Kerim Bey’e kırk lira bıraktım. Bu parayı anneme ver. Fakat duruma göre, Salih’e borcum olan beş-on lirayı da bu paradan ver. 

Mısır’a vardıktan sonra bilgi ve adres vereceğim. Sen de bana yazarsın. Eğer sen bir tarafa gidersen, senin adına mektupları alacak ve açacak bir arkadaş tayin edersin.”

Kurmay Binbaşı Mustafa Kemal’in İzmir’e geçerken uğradım, şeklindeki ziyaretleri 4. Yazımda sona ermiştir. 15 Mayıs 1919 tarihinde, İzmir, Yunanlılarca işgal edilir, işgal sürecini ve Anadolu’daki milli mücadeleyi anlattıktan sonra, Gazi, Mareşal Mustafa Kemal’in muzaffer ordusu ile İzmir’e gelişini siz okurlarıma anlatacağım.