Aylık eğitim maliyeti arttı

Eğitim-Bir-Sen, her eğitim-öğretim döneminin başında yaptığı gibi bu yıl da eğitim harcamalarının veliye maliyetini araştırdı. TÜİK’in eğitim harcamaları verileri kullanılarak yapılan araştırmaya göre, bir öğrencinin eğitim maliyeti aylık ortalama 218 liraya çıktı.

Eğitim-Bir-Sen Stratejik Araştırmalar Merkezi (EBSAM), bir öğrencinin okul başlangıcında ve eğitimi boyunca yapılan harcamaya ilişkin ‘Öğrencinin Veliye Maliyeti Araştırması’nı yaptı. Araştırmada, üniforma giyme zorunluluğu olan okullardaki öğrencilerin okula başlangıç masrafının serbest kıyafet uygulayan okullardaki öğrencilerin başlangıç masrafından daha yüksek olduğu görüldü. Buna göre serbest kıyafet uygulayan bir ilkokula başlayan öğrenci için ortalama 715 lira, ortaokula başlayan bir öğrenci için ortalama 740 lira, ortaöğretime başlayan bir öğrenci için ise ortalama 725 lira harcama yapılıyor. Ayrıca okul öncesi eğitime yeni kayıt olan bir öğrenci için başlangıç masrafı olarak ortalama 700 TL harcama yapıldığı öngörülüyor.

ÜNİFORMA GİYME ZORUNLULUĞU OLAN BİR İLKOKULA BAŞLANGIÇ MASRAFI 980 LİRA

İlkokula başlayan bir öğrenci için ortalama 980 lira, ortaokula başlayan bir öğrenci için ortalama bin 5 lira, ortaöğretime başlayan bir öğrenci için ise ortalama bin 15 lira harcama yapılacağı hesaplandı. Bir öğrenci için okul öncesi eğitimden ilköğretimin sonuna kadarki süreçte sadece okul ihtiyaçları için ortalama 23 bin 452 lira harcama yapılıyor. Bu harcama, veliye ayda ortalama 217 lira olarak yansıyor. Ortaöğretimdeki eğitimi boyunca ortalama 10 bin 580 lira, ayda ise ortalama 220 lira harcanıyor. Öğrenciye eğitimi sürecinde kantin-yemekhane için para ayrıldığında bu harcama okul öncesi ve ilköğretimde aylık ortalama 395 lira, ortaöğretimde ise ortalama 454 liraya, bu masraflara okul servisi ücreti eklendiğinde okul öncesi ve ilköğretimde ortalama maliyet 395 liradan 628 liraya, ortaöğretimde ise 454 liradan 679 liraya çıkıyor.

ÖĞRENCİNİN VELİSİNE EĞİTİM MALİYETİ AYLIK ORTALAMA 218 LİRA

Bir öğrencinin okul öncesi eğitim, ilköğretim ve ortaöğretimin sonuna kadar olan eğitim sürecinde yapılan masraflar, velisine eğitim maliyeti olarak aylık ortalama 218 lira olarak yansıyor. 2017-2018 öğretim yılı başında 193 lira olan öğrencinin veliye eğitim maliyetinin bu yıl yüzde 13 oranında artış göstererek 218 liraya yükseleceği tahmin ediliyor. Bu harcamalara kantin-yemekhane ve servis ücretleri de eklendiğinde veliler büyük bir eğitim maliyetiyle karşı karşıya kalacak.

Yıllar itibarıyla öğrencinin veliye eğitim maliyeti sürekli artış eğiliminde iken, devletin memura çocuk yardımı ise cüzi miktarda artıyor. Devletin 72 aydan büyük çocuk için memura aylık olarak yaptığı çocuk yardımı 2018 yılında bir önceki yıla göre yüzde 19,1’lik artışla 29 lira oldu. 2018-2019 öğretim yılı başında öğrencinin veliye aylık ortalama eğitim maliyeti ise 218 lira.

Öğrencinin veliye aylık ortalama eğitim maliyetindeki artışın 2016-2017 öğretim yılı başına kadar hep enflasyon oranından yüksek olduğu görülüyor. Diğer taraftan, öğrencinin veliye aylık ortalama eğitim maliyetindeki artış oranında yaşanan değişim incelendiğinde ise birkaç yıl ve son yıl hariç sürekli azalış eğiliminde olduğu ortaya çıkıyor. Bunun temel nedenleri arasında masraf kalemlerindeki ürünlerin hemen hemen her yerde bulunması, üretimlerinin çok fazla olması ve ürünlerin ücretlerinde çok fazla artış yaşanmaması gösteriliyor.

TOPLAM EĞİTİM HARCAMALARININ YÜZDE 18,8’İ HANE HALKI TARAFINDAN YAPILIYOR

2016 yılında Türkiye’de kamu ve özel dâhil eğitim harcamaları bir önceki yıla göre yüzde 18,9 artış göstererek 160 milyar 873 milyon liraya yükseldi. Yükseköğretim dahil yapılan bu eğitim harcamalarının yüzde 18,8’i hanehalkları tarafından yapıldı. Hanehalkı harcamaları örgün eğitime yönelik doğrudan yapılan harcamalarla birlikte örgün eğitimle bağlantılı olduğu belirlenen ulaşım, kırtasiye, giyim vb. giderlerini de içine alıyor.

Hanehalkları en çok eğitim harcamasını ortaöğretim kademesinde yapıyor. Eğitim kademesi yükseldikçe hanehalklarının yaptığı eğitim harcamasının da arttığı görülüyor. 2016 yılında hanehalklarının ortaöğretime yaptığı eğitim harcaması 9 milyar 873 milyon TL, ortaokula 6 milyar 819 milyon lira, ilkokula 4 milyar 984 milyon lira ve okul öncesine yaptığı eğitim harcaması 2 milyar 73 milyon lira.

2016 yılında Türkiye’deki eğitim harcamaları içinde okul öncesi için yapılan harcamaların yüzde 27’si hanehalkları tarafından yapıldı. İlkokul için yapılan eğitim harcamalarının yüzde 16’sını, ortaokul için yapılan eğitim harcamalarının yüzde 24’ünü ve ortaöğretim için yapılan eğitim harcamalarının yüzde 26’sını hanehalkları yaptı.

Eğitim-Bir-Sen’in açıklamasında, ailelerin eğitim bütçesine önemli bir katkı sağlamak amacıyla uygulamaya konulan ücretsiz ders kitabı dağıtımı kamuoyunda bir memnuniyet oluşturmasına rağmen ders kitaplarına ek olarak alınmak zorunda kalınan kaynak ve yardımcı kitapların sanki hiç kitap verilmemiş gibi aile bütçesine yük getirdiği belirtildi. Özel okullara teşvik verilen bir yerde yüksek olan öğrenci maliyetinin görülmemesinin kamuoyunda tepkiye neden olurken, bunlara teşvik vermek yerine eğitimin tüm imkânlarının herkes için eşit bir şekilde sunulması beklendiği ifade edildi. Milli Eğitim Bakanlığının okullara belli bir bütçe ayırarak öğrencilerden sınıf donanımları, kaynak kitaplar, araç-gereç gibi ihtiyaçlar için para alınmasının önüne geçilmesi, her ailenin eğitim hizmetine eşit şartlarda erişiminin sağlanması gerektiği de kaydedildi.

Son dönemde ülkemize yönelik başlatılan ekonomik saldırı nedeniyle artan dolar kurlarını gerekçe göstererek zam yapan fırsatçılara karşı önlem alınması, dolarla alışverişi ve işi olmadığı hâlde milletin cebine göz dikenlere göz açtırılmaması gerektiği belirtildi. Ayrıca her geçen yıl artan öğrenci maliyeti karşısında devlet memurlarına yapılan çocuk yardımının da artırılması gerektiği, gelir düzeyi düşük olan ailelere de ilköğretime giden her çocuk için en az öğrenci maliyeti kadar bir yardım yapılması gerektiği ifade edildi. Eğitimin toplumun tüm kesimleri tarafından eşit şartlarda erişilebilir bir hizmet olarak sunulmasının sağlanması, materyalden imkâna, imkândan sınıf ortamına, sınıf ortamından okul donanımına kadar eğitimin herkes için maliyeti düşük, devlet katkısı büyük bir hizmet olarak verilmesi gerektiği kaydedildi.

ARAŞTIRMA TÜİK’İN EĞİTİM HARCAMALARI VERİLERİ KULLANILARAK YAPILDI

Okula başlangıç ve eğitim masrafı hesabı, çeşitli verilerle Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Hanehalkı Araştırması kapsamında sunulan eğitim harcamaları verileri kullanılarak gerçekleştirildi. Okula başlangıç harcamaları hesaplanırken okullara kayıt ücreti (okul aile birliğine bağış), forma ya da kıyafet, çanta, beslenme çantası, suluk, kırtasiye malzemeleri ve spor malzemeleri; eğitim harcaması hesaplanırken ise okula başlangıç masraflarının yanında velilerin çocukları için okul öncesinden ortaöğretimin sonuna kadar geçen süreçte yaptığı kırtasiye, öğretim materyali, okula yapılan düzenli bağışlar ve ulaşım giderleri gibi kalemler kullanıldı. Spor, beslenme, kıyafet ve kırtasiye gibi malzemeler için yapılan harcama miktarı, bu ürünlerin TÜİK madde sepetindeki fiyatları ile pazardaki fiyatlarının ortalaması alınarak elde edildi. Ayrıca ortalama servis ücretleri hesaplanırken Ankara, İstanbul ve İzmir için açıklanan okul servis ücretleri ortalaması ile toplu taşıma ücretlerinin ortalaması dikkate alındı.