Banksy’nin global piyasa ile imtihanı

İstanbul Karaköy Rıhtım Caddesi üzerinde yer alan Global Yatırım Holding binası, önceki akşam IEG Productions imzasıyla düzenlenen ve Türkiye’de ilk olduğu söylenen Banksy’nin Sanatı sergisine kapılarını açtı.

Girişin ücretli olacağı ve ‘Banksy dükkânı’yla nihayetlenen bir alanda oluşturulan 800 metrekarelik serginin en önemli yönü, sanatçının çeşitli koleksiyonlardan ödünç alımış 85 orijinal eserinin dünyada aynı anda bu sergide bir araya getirilmiş olması. Serginin küratörü ve teşhirdeki kimi eserlere sahip de olan Steve Lazarides, etkinlik için sanatçı ile bir ilişkiye geçmemiş. Bu nedenle Türkiye’de, şu anda bu serginin ne kadar orijinal olduğu da sorgulanmaya başlanmış bulunuyor. Halihazırda sosyal medyada da sanatçının ve serginin ruhunun bir biçimde pazarlamaya kurban edildiğine yönelik mesajlar dolaşmaya başlamış görünüyor. Bu mesajlar arasında, Banksy’nin İstanbul’a uğrayarak, eski dostu ve küratörünün, eserleri üzerinden gıyaben açtığı bu mevcut sergiyi ‘içeriden’, yine sanatıyla eleştirmesini, deyim yerinde olacaksa ‘hack’lemesini arzu eder yönde olanları dahi mevcut...

Keza bu mesajları da farkında olmadan doğrularcasına, İngiliz galerici ve küratör Lazarides bugünün sanat dünyasına hükmeden en önemli ve bir numaralı unsurun, para olduğuna inanıyor! Çünkü ona kalırsa, bugün birçok genç sanatçı, iyi bir sergi açma derdine bile düşmeksizin, doğrudan nasıl daha iyi para kazanabileceğinin çaresine bakmaya çalışıyor. Dahası, Banksy’nin İstanbul sergisi öğrencilere 28, yetişkinlere 35 lira karşılığı izlettirilecek. Yine küratör için, kendisi de çok kazanan bir sanatçı olan Banksy’nin, “dünya müzayedelerinde maruz kaldığı yüksek fiyatların da kendisiyle doğrudan bir ilgisi yok. Her şey, onun dışında, popülaritesi ile gelişmiş.”

Sürpriz bir ziyaretçi

İstanbul’daki ilk Banksy sergisinde yer alan işlere refakat etmek adına, besteci Fahir Atakoğlu, 25 dakikalık bir füzyon müziğin kompozisyonuna imzasını bırakmış. Açılışında sanatçının bildik işlerini üçüncü boyuta taşıyan kostümlü figürlerin boy gösterdiği sergide, Banksy’nin son 15 yıllık işleri bir araya getirilmiş. Sergiye destek veren IEG ve Global Holding, etkinliği yurtdışında da gezdirmeyi umuyor.

Açılışına Cumhurbaşkanı R.Tayyip Erdoğan’ın kızı Sümeyye’nin de katıldığı, kendisinin özellikle sanatçıyı mülteciler gibi dünya meselelerini ele aldığı için övdüğü ve sergi dükkânına da uğramadan edemediği etkinliğin Steve Lazarides’e göre en önemli yanı ise, konumu: İstanbul.

Anlatıyor küratör: “Bana göre bu serginin konumu ve içerdiği işlerinin yanı sıra sahip olduğu en önemli öğe, taşıdığı eğlence duygusu. Bu, ak duvarlar ve cilalı beton zeminlerde gezdiğiniz türden bir müze sergisi değil. Bu türden bir sunum, eserlerin taşıdığı mesajın ulaşılabilirliğini daha da rahatlatıyor.”

Halen genç sanatı desteklemeye devam eden Lazarides, Türkiye’de ve dünyada son günlerde yaşanan şiddet dalgasına da referansla, şöyle sürdürüyor sözlerini: “Bugünlerin zor günler olduğunun farkındayız. Bu koşullarda biraz eğlenmek yoluyla, olabilecek tüm mesajlarımızı ulaştırabilmek en iyisiydi.”

Umudu bekleyenler

 Lazarides, günümüz sanatında politik tavrın taşıdığı gücün ne anlama geldiği yönündeki sorumuza ise şu yanıtı veriyor: “Politik sanat son derece önemli. Bugün bu alanda çok az emek veriliyor. Bu türde emek veren sanatçılara bir diğer örnek ise, bence Jr. isimli, Fransız sokak sanatçısı... Onun gibiler üzerinden dünya ve özellikle de Ortadoğu, özgür mesajlar verebilmenin öneminin farkına varıyor.”

Peki, Banksy hangi yönden bir rol model teşkil ediyor sanat dünyası için? Bu soruya da şöyle karşılık veriyor Lazarides: “Onun rol model olduğundan emin değilim. Bu birdenbire yaşandı. Genel kamuoyu tarafından yeniden üretiliverdi, ama asimile de edildi. Bu daha çok, kamuoyunun gücüyle açıklanabilir. Buradan şu söylenebilir. Tüm bu olanlar çok da onun eseri, ‘patlaması’ vb. sayılmamalı. Bugün sanatı ‘var eden’, yıllar dahilinde kamuoyudur. İnsanlar bugün mesaj, direkt politika, umut beklentisi içindeler. Banksy onlara bunu verdi.”

12 yıllık ortaklıktan sonra, ‘zamanı geldiği için’ yollarını ayırdıklarını söyleyen Lazarides, Banksy’nin dünyaya işleriyle bulaştırdığı ‘cesaret’i ise yalanlamıyor: “Evet, umarım bu serginin buraya getirilmesi insanları yeni cesur eylemlere zorlar.” Bilgi için: www.banksy.co.uk / Sergi için: www.artofbanksy.com