‘Başkanlık’ Türkiye’yi geriletti

OECD, Dünya Bankası ve Dünya Ekonomik Forumu gibi uluslararası geçerliliği olan kurumlar ve yaklaşık 40 uluslararası saygın düşünce kuruluşunun verileri aracılığıyla hazırlanan politika notunda, demokrasi ve hukukun üstünlüğü, ekonomi, eğitim, dış politika, liyakat, kurumsal işleyiş ve toplumsal barıştan oluşan altı alt başlıktaki bütün temel göstergelerde Türkiye’nin gerileme sürecine girdiği ve ülke olarak küme düştüğü görüldü. Çalışmada şu tespitler yapıldı:

- Baskıcılar sınıfında: Türkiye artık bağımsız uluslararası kuruluşların yaptığı sınıflandırmalarda demokratik olmayan ya da hibrit rejimler başlığı altında yer almaya başladı. Freedom House’un 2019 yılı raporunda Türkiye, 100 üzerinden 31 puan alarak özgür olmayan ülkeler statüsünde yer aldı ve temel özgürlükler bakımından Pakistan, Irak gibi ülkelerden daha az özgür olarak değerlendirildi. Türkiye, dünyada demokrasisi son 10 yılda en çok gerileyen iki ülkeden birisi oldu. Türkiye, Küresel Adalet Endeksi’nde hukukun üstünlüğü sıralamasında 126 ülke arasında 109. sıraya geriledi. Türkiye, hukukun üstünlüğü sıralamasında benzer gelire sahip 38 ülke arasında ise 37. sırada yer aldı. Türkiye, yargı bağımsızlığı sıralamasında 2007’de 50. sıradayken 2019 yılında 104. sıraya geriledi.

- Basın özgürlüğünde gerileme: Basın özgürlüğü konusunda 2002’de 100. sıradayken, 2019’da 157. sıraya geriledi. AKP iktidara geldiğinde Pakistan’ın 19 sıra önünde bulunan Türkiye, 2019’da Pakistan’ın 15 sıra gerisine düştü. Türkiye, Çin’den sonra dünyada en çok tutuklu gazetecinin bulunduğu ülke oldu.

- Ekonomide çöküş yaşandı: Türkiye, makro ekonomik göstergelerin istikrarına dair yapılan sıralamada son dokuz yılda 64. sıradan 129. sıraya geriledi. Enflasyon endekslerinde 141 ülke içerisinde 131. ülke konumuna kadar geriledi. 10 yıl önce Türkiye, 43 sıra daha iyi konumdaydı. İşsiz sayısı 28 AB ülkesindeki toplam işsiz sayısının üçte birine eşit. Türkiye ne iş hayatında ne de okul hayatında olan 15-29 yaş aralığındaki gençler sıralamasında OECD’nin en kötü performansına sahip ülke konumunda. Asgari ücret, açlık sınırı seviyesinde bulunurken, Avrupa’daki 30 ülke arasında en düşük 4. asgari ücret oldu. Türkiye, zengin ile yoksul arasındaki farkın en çok olduğu sondan 2. Avrupa ülkesi konumunda.

- Eğitimde kalite düştü: Türkiye, eğitim politikaları sıralamalarında OECD ülkeleri arasında Macaristan’la birlikte en kötü konumda bulunan iki ülkeden biri oldu. Üniversitelerle sanayi arasındaki AR-GE ortaklığında Türkiye, 2007-2008 yılında 49. sıradayken 2017-2018 yılında Pakistan, Ürdün ve Gana’nın gerisinde, 66. sırada yer aldı.

- Türkiye itibar kaybetti: Türkiye, Küresel Barış Endeksi’nde 163 ülke arasında 152. sırada yer aldı. 2019 yılında, Türkiye, Avrupa’da barışa en uzak ülke oldu. Türkiye, dünyada terörizmin en çok etkilediği 16. ülke konumuna geldi. Türkiye, bu konumuyla Sudan, Kolombiya gibi ülkelere göre bile daha çok terörizm etkisi altına girdi. Türkiye, 178 ülke arasında en kırılgan 59. ülke konuma geldi ve bu konumuyla yüksek uyarı veren İran, Mısır, Lübnan gibi ülkelerle aynı statüye yerleşti. 

- Liyakat yok edildi: Hâkim ve savcı atamalarını tarafsızlık ve liyakat esaslarına göre yapma konusunda Türkiye, en kötü 5. OECD ülkesi oldu. 2009 yılında 167 ülke arasında yargı sistemine ve mahkemelere güven sıralamasında 31. sırada yer alan Türkiye, 72 sıra gerileyerek 103. sıraya düştü. 2017 yılında en mutlu 69. ülke olan Türkiye, 2019 yılında 10 sıra gerilemiş ve 79. sıraya düştü. Suç oranları, şiddet içerikli gösteriler, komşu ülkelerle ilişkiler, istikrarsız politik ortam gibi alt başlıklarla belirlenen toplumsal güvenlik sıralamasında Türkiye, 163 ülke arasında 144. sırada, güvensiz ülkeler arasında yer aldı. Cinsiyetler arası eşit işe eşit ücret sıralamasında Türkiye, son 12 yılda 21 sıra gerileyerek 106. sıraya geldi.