Beş yıl sonra gelen yönetmelikle yetkili sendikaya da söz hakkı verilmiyor: İşçinin adı yok

İktidar, İş Yasası’na 2016’da eklenen uzaktan çalışmanın nasıl olacağına ilişkin yönetmeliği yaklaşık 5 yıl sonra yayımladı. Salgın nedeniyle şu anda yoğun olarak kullanılan uzaktan çalışma ya da işyerinde çalışmada son karar işverene bırakıldı. Uzaktan çalışan işçi yeniden işyerinde çalışmak isterse işveren “değerlendirecek”. “Zorlayıcı sebepler” varsa işyerinde uzaktan çalışmaya geçilebilecek. Bu durumda işçinin talebi ya da onayı aranmayacak. Yönetmelikte işçinin yemek ücreti ve sosyal haklarına dair hiçbir düzenleme yer almadı. İşyerindeki yetkili sendikaya da söz hakkı verilmedi.  

YAZILI SÖZLEŞME

Yönetmeliğe göre uzaktan çalışmaya ilişkin iş sözleşmeleri yazılı olarak yapılacak. Bu sözleşmede işin tanımı, yapılma şekli, süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin konular, işveren tarafından sağlanan iş araçları, ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümler yer alacak. 

Uzaktan çalışmanın yapılacağı mekân ile ilgili düzenlemeler iş yapılmaya başlamadan önce tamamlanacak. Ancak bu düzenlemelerden kaynaklanan maliyetlerin karşılanma usulü, işçi ile işveren tarafından birlikte belirlenecek. Burada maliyetin işverene bırakılmaması dikkat çekti. İşçinin mal ve hizmet üretimi için gerekli malzeme ve iş araçları, sözleşmede aksi kararlaştırılmamışsa işveren tarafından sağlanacak. Araçların işçiye teslim edildiği tarihteki bedelleri listelenecek. İşçinin imzaladığı liste özlük dosyasına konulacak. Uzaktan çalışmanın yapılacağı zaman aralığı ve süresi sözleşmede belirtilecek. 

Uzaktan çalışmaya geçen işçi, yeniden işyerinde çalışma talebinde bulunabilecek. Son kararı yine işveren verecek. Uzaktan çalışmanın mevzuatta belirtilen “zorlayıcı nedenlerle” işyerinin tamamında veya bir bölümünde uygulanacak olması halinde ise uzaktan çalışmaya geçiş için işçinin talebi de onayı da aranmayacak. Salgın “zorlayıcı neden” olarak değerlendiriliyor. Bu nedenle salgın döneminde işveren isterse uzaktan çalışmaya geçebilecek.

SOSYAL HAKLAR DÜZENLENMEDİ

- Yönetmelikte yemek ücreti, sosyal haklar konusunda herhangi bir düzenleme yer almadı. İş Yasası’nda “Uzaktan çalışmada işçiler, esaslı neden olmadıkça salt iş sözleşmesinin niteliğinden ötürü emsal işçiye göre farklı işleme tabi tutulamaz” hükmü yer alıyor. Yasadaki bu hüküm uzaktan çalışmadaki işçinin en önemli güvencelerinden birisi olacak. 

- Çalışma saatlerinde değişiklik yapılabilecek. Fazla çalışma ise işverenin yazılı talebi, işçinin kabulü ile mevzuat hükümlerine uygun olarak düzenlenecek. Uzaktan çalışmada iletişimin yöntemi ve zaman aralığı işçi ile işveren tarafından belirlenecek.

- İşveren, iş güvenliği önlemlerini almakla yükümlü tutulacak. 

- Yönetmelikte hangi işlerde uzaktan çalışma olamayacağı da belirtildi. Buna göre tehlikeli kimyasal madde ve radyoaktif maddelerle çalışma, bu maddelerin işlenmesi veya söz konusu maddelerin atıkları ile çalışma, biyolojik etkenlere maruz kalma riski bulunan çalışma işlemlerini içeren işlerde uzaktan çalışma yapılamayacak.

- Kamu kurum ve kuruluşlarınca hizmet alımı suretiyle yani taşerona gördürülen işler ile milli güvenlik kapsamındaki işlerin hangilerinde uzaktan çalışma yapılamayacağı kamu kurum ve kuruluşunca belirlenecek.

- İş ilişkisi doğrudan uzaktan çalışma sözleşmesi ile kurulabilecek veya halihazırda işyerinde çalışan işçinin iş sözleşmesi, işçinin ve işverenin anlaşması halinde, uzaktan çalışma sözleşmesine dönüştürülebilecek. İşçi yazılı olarak uzaktan çalışma talep edebilecek. Bunu işverene yazılı olarak bildirecek. Son kararı 30 gün içinde işveren verecek.