Betontepeye dönüştü

Son padişah Vahdettin’in şehdazedelik döneminde ailesi ile birlikte kaldığı Çengelgöy’deki Boğaz’a nazır köşklerde başlayan Devlet Konukevi inşaatı hızla sürüyor. Yıkılan köşklerin etrafı birkaç yıl öncesine kadar yemyeşildi. 60 dönümlük koru içinde yer alan köşklerin etrafında kazınan yeşil dokunun yerinde yükselen beton yapılar artık Boğaz’ın her yerinden çıplak gözle görülebiliyor.

Çengelköy sırtlarında bulunan Vahdettin Koruluğu ve Köşkleri; Ağalar Köşkü, Köceoğlu Köşkü, 6. Mehmet Vahdettin Köşkü, Kadı Efendi (Servis) Köşkü, Bahçevan Evi ve seradan oluşuyordu. Sultan Vahdettin, kendi ismiyle anılan ve soğanbaşlı kulesi olan sarı köşkü, Yıldız Sarayı’nda ağabeyi Sultan 2. Abdülhamid’i ziyareti sırasında Rus Çarı’nın gönderdiği bir hediyenin üzerindeki köşk resminden esinlenerek yaptırmıştı. Köşkün iç taksimatını kendisi hazırlamış, planı ise Fransız-Türk Levanten Mimar Alexandre Vallaury çizmişti. 1984 yılında, korunması gerekli taşınmaz kültür varlığı olarak tescillendi. Turgut Özal’ın başbakanlığı döneminde korudaki köşkler Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından restore edildi ancak daha sonra kaderine terk edildi.

Köşklerin restorasyonu ve işletilmesi için Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2004 yılında ihale açtı. Köşklerin 49 yıllığına turistik tesis olarak işletilmesi için açılan ihaleyi Günay Ar-Yapı Grubu kazandı. Arşiv rölöve çalışmalarını tamamlayıp restorasyon projesini Kültür ve Turizm Bakanlığı’na onaylatan grup Boğaziçi İmar Müdürlüğü’nden izin bekliyordu. Ancak şirkete onay yerine Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün Hazine’ye açtığı davayı kazandığını ve köşklerin vakıfların mülkiyetine geçtiğini bildiren bir yazı geldi. Restorasyon çalışması için yaklaşık 3 milyon Avro harcayan şirket zararın tazmini ve yürütmenin durdurulması istemi ile hukuk mücadelesi başlattı. Dava sürerken TOKİ, Vakıflar Genel Müdürlüğü ile köşklerin restorasyon projesini üstlendi.

İstanbul 6 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, 2012 yılında daha önce yapılan restorasyon sırasında köşklerin betonarme olarak yenilendiğini, üzerinin de ahşap ile kaplandığını tespit etti ve tarihi yapıların yıkılıp aslına uygun olarak yeniden inşa edilmesine karar verdi. Hem dayanıklı olmadığı hem de bilimsel kriterlere uygun restore edilmediği için kurul tarafından betonarme olarak yapılan köşklerin yıkılmasına karar verildi. Yıkılan köşklerin yerine “aslına uygun” olarak inşa edilen yapılar Devlet Konukevi olarak kullanılacak.