Brezilya’nın hapisteki eski devlet başkanı Lula’nın yargılanmasında şaibe iddiası

Brezilya’nın, hapisteki eski solcu Devlet Başkanı Lula da Silva’nın, siyasi komplo sonucu ceza aldığına ilişkin tartışmada ortaya konan yeni iddialar ülke siyasetinde deprem etkisi yarattı. “Oto Yıkama” adı verilen yolsuzluk soruşturması kapsamında verilen hapis cezası nedeniyle geçen yıl favori gösterildiği seçimlerde adaylığı engellenen İşçi Partisi’nin eski lideri Lula hakkındaki soruşturmayı yürüten savcılarla hâkim arasında “taraflı yargılama” ipuçlarını gösterdiği iddia eden yazışmalar, The Intercept Brazil adlı haber sitesi tarafından yayımlandı.

Yargıçlıktan bakanlığa

ABD Ulusal Güvenlik Dairesi’nin (NSA) eski çalışanı Edward Snowden’ın sızdırdığı belgeleri yayımlamasıyla tanınan Glenn Greenwald’a ait haber sitesinin paylaştığı Telegram adlı mesajlaşma programından yapılan yazışmalarda, mahkemenin eski yargıcı ve bugün Devlet Başkanı aşırı sağcı Jair Bolsonaro’nun kabinesinde Adalet Bakanı olarak görev yapan Sergio Moro’nun da yer alması dikkat çekti. Sızdırılan yazışmalarda savcıların, seçimlerden önce Folha de Sao Paulo gazetesinin, hapisteki Lula ile röportaj talebinin Anayasa Mahkemesi tarafından kabul edilmesinden rahatsız oldukları görülüyor. Savcıların röportajı engellemek için kullanılabilecek stratejileri değerlendirdikleri, soruşturmanın başındaki Savcı Deltan Dallagnol’un ise başka bir yazışmasında İşçi Partisi’nin iktidara gelmesine karşı endişe içinde olduğu anlaşılıyor.

Savcının, o dönem mahkemenin hâkimi olan Moro ile yazışmaları ise yalnız soruşturmanın değil kararın tarafsızlığını da sorgulatacak cinsten. Moro’nun, savcıya soruşturma sürecinin gidişatında polis operasyonu önerisinde bulunduğu, İşçi Partisi’nin bir açıklaması hakkında ise “Bu delice açıklamaları nasıl çürütebiliriz” şeklinde soru yönelttiği savunuluyor.

Grev çağrısı

Sızıntı iddialarının ardından, siyasi kutuplaşmanın arttığı Brezilya’da tansiyon daha da yükseldi. Lula’nın avukatları tarafından, eski devlet başkanının salıverilmesi başvurusunu ele alması beklenen Anayasa Mahkemesi’nin konuyu önceki gün gündeme almadığı bildirildi. Lula’nın serbest bırakılması için sokaklarda gösteriler düzenlendi, İşçi Partisi ve sendikaların yarın grev için hazırlık yaptığı belirtildi.

Bolsonaro destekçileri ise haber sitesinin sahibi Greenwald’in sınır dışı edilmesini istedi. Basında tepkilerin odağındaki Moro’nun istifası istenirken gazetelere konuşan yüksek yargıçlar her ne kadar yazışmalar yasadışı yöntemlerle elde edilmiş olsa da tarafsızlığın ihlal edildiğinin ortaya çıktığı görüşünde. Haberde isimleri geçen savcılarsa yazışmalarda bir sorun olmadığını savunuyor.