Cezaevleri ağır hasta

Türkiye İnsan Hakları Kurumu’nun tutuklu ve hükümlülerin sağlık hizmetlerine erişimi hakkındaki raporu, cezaevlerinde yaşanan bir başka dramı ortaya koydu. Rapora göre günlük 5 TL’lik iaşe bedeliyle beslenmek zorunda kalan tutuklu ve hükümlüler, birinci basamak sağlık hizmetlerine erişimde büyük sıkıntı yaşıyor. Ağır hasta mahkûmlar için işletilen cezanın infazının ertelenmesine ilişkin süreç çok ağır işliyor.

Türkiye İnsan Hakları Kurumu üye ve uzmanları, başta Adalet Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı ve insan hakları örgütleri olmak üzere ilgili kurum ve kuruluşlarla yaptığı görüşmeler ve Metris R Tipi Cezaevi’ni ziyaretinin ardından tutuklu ve hükümlülerin sağlık hizmetlerine erişimine ilişkin sorunları raporlaştırdı. Raporda, cezaevlerinde bulunan hasta tutuklu ve hükümlülerin sağlık hizmetlerine erişimindeki sorunlar şöyle sıralandı:

‘Yemek az ve kalitesiz’

- Metris R Tipi Cezaevi’nde mahpuslara verilen yemeklerin aynısının personele de verildiği belirtilmiştir. Ancak yemeklerin miktarı ve kalitesi düşüktür. Cezaevi yönetimince, kendilerine verilen günlük iaşe bedelinin kişi başı 5 TL olduğu, bu bedel üzerinden üç öğün iyi bir yemek vermenin imkânsız olduğu ifade edilmiştir. Yine, diyet yapması gereken mahkûmlar için ayrıca bir diyet yemeği çıkarılmadığı, sadece mahpusun yememesi gereken şeylerin yemek listesinden çıkarılarak kalanın diyet yemeği olarak sunulduğu, bu hususun bazı mahkûmlar tarafından şikâyet konusu edildiği saptanmıştır.

- Mahpusların çoğu, buraya hastalık nedeniyle geldiklerinden, ailelerinden uzakta bulunmaktadırlar. Sosyo-ekonomik durumlarının kötü olması ve sürecin de uzaması nedeniyle belli gereksinimlerini karşılayamadıkları, bunlar için özel ödenek istendiği ancak bu talebin uygun görülmediği, bazı durumlarda cezaevi personelinin aralarında para toplayarak mahpuslara yardımcı olduğu ifade edilmiştir.

- Adli tıp sürecinde geçici olarak Metris R Tipi Cezaevi’ne nakledilen ağır hasta tutuklu ve hükümlüler, sürecin uzaması nedeniyle burada uzun süreli kalabilmektedir. Adli tıp sürecinin genellikle uzun olduğu ve bu durumun bazı sorunlara yol açtığı, örneğin bu mahpusların ailelerinden ve onların manevi desteğinden yoksun kaldıkları, daha önce kalmakta oldukları cezaevlerinde aldıkları tedavilerinin (kemoterapi vb.) aksamasına neden olabildiği görülmüştür.

‘Hastaneye sevkler ciddi sorun’

- Hastaneye sevklerde genel olarak, acil durumlar dışında ciddi sorunlar yaşanmaktadır. Dış güvenliğin jandarma tarafından sağlanması nedeniyle bazen bir hafta veya daha fazla süre sevk beklendiği, bu nedenle tedavilerin ve rapor sürecinin aksadığı, özellikle burada ağır hasta mahpuslar bulunduğu dikkate alınırsa bu sorunun yaşamsal önemi olduğu gerek kurum personeli gerekse hasta tutuklu ve hükümlüler tarafından dile getirilmiştir.

- Cezaevi sağlık çalışanları ile yapılan görüşmede, burada bütün gün ağır koşullarda çalıştıklarını, mahpuslarla birlikte hapis hayatı yaşadıklarını, zaman zaman fiziki saldırılara maruz kaldıklarını ifade etmişlerdir.

- Ceza infaz kurumunda hayatını idame ettirmesi mümkün bulunmayan ağır hasta mahpuslar için, gerek sınırlı uygulanma imkânına sahip olan cumhurbaşkanının af yetkisini kullanması, gerekse 5275 sayılı “Ceza ve Diğer Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yasa”nın 16. maddesi kapsamında cezanın infazının ertelenmesine ilişkin süreç çok ağır işlemektedir.