Çiftçi, kilosunu en az 1 liraya mal ettiği patatesi 60 kuruşa bile satamıyor

2018 ortalarında depolarda çürüdüğü için arz sıkıntısı oluşan ve sonrasında fahiş zamlanarak Türkiye’nin gündemine oturan patates fiyatlarında, yine aynı tehlike kapıda. Türkiye’nin önemli patates üretim merkezlerinden Niğde ve Nevşehir’de, yüzlerce ton patates alıcı bekliyor. Yüksek maliyetler karşısında borçlanarak üretebilen çiftçi, patatesin kilosunu en az 1 liraya mal ettiği halde 60 kuruşa bile satamıyor. 

Çünkü pandemi dolayısıyla hem ihracat hem iç satışlar düştü. İç satışların düşmesinde turizm de etkili. Cumhuriyet’e konuşan Niğde Ziraat Odası Başkanı Veli Kenar, bu yıl depolardaki patates miktarının geçen yıla göre yüzde 50 daha fazla olduğuna, mart ayına kadar bu ürünler satılmazsa üreticinin borcunu ödeyemeyeceğine, daha fazla zarar etmemek için bir sonraki sene 100 dekar ekeceğine 50 dekar ekeceğine, bunun da 2021-2022 sezonunda tüketiciye yüksek fiyatlar, yüksek gıda enflasyonu olarak döneceğine vurgu yaptı. 

“Kaybeden yine üretici ve tüketici olacak” diyen Kenar, çözüm için ihracat prim desteklerinin artırılmasını ve çiftçinin elinde kalan patatesin belediyelerce alınıp, yoksul vatandaşa yapılan yardımlarla dağıtılmasını önerdi.

FİYATLAR ARTACAK

Patatesteki bu sorun için önemli üretim merkezlerinin ziraat odalarıyla konuştuk. Nevşehir Ziraat Odası Başkanı Mahmut Çalışkaner, söz konusu iki ildeki soğuk hava depoları sayesinde patateslerin kolayca çürümeyeceğine, ancak ısınan havaların etkisiyle bozulmaya başlayacağına vurgu yapıyor. Bu da kısa ve orta vadede tüketici fiyatlarını artırıcı etki yapacak. Çalışkaner, “Haziran, temmuz aylarında yeni “yazlık mal” dediğimiz ürünler çıkacak. 

Bu yüzden şu an elimizde olan ürünlerin ocak, şubat, marta kadar tüketilmesi lazım. Ürünler bozulursa hayvan yemi olarak kullanılır. Zarar artar” dedi. İzmir Ödemiş Ziraat Odası Başkanı Ahmet Kocaağa, patates üreticisinin kazanabilmesi için, ürünün kilosunu en az 1 lira 30 kuruştan satabilmesi gerektiğini anlatırken; Türkiye’nin önemli patates ambarlarından Afyon’daki bir ziraat odası başkanı ise kentteki depolarda bekleyen ürün olmadığını, çünkü ildeki üreticinin hemen hepsinin ürünlerini 80 kuruştan sattıklarını anlattı. “Sattı ama borçlarını ödeyecek kazancı sağlayamadı” diyen oda başkanı, şöyle devam etti:

BANKA FAİZLERİ, TEFECİ GİBİ

“Tarım Kredi Kooperatifi’nde borç erteleme yapmıyorlar. Sadece icralık olanları nisan ayına ertelemişler. Çiftçi ne kazanacak ki? Mevcut borçların da icraya düşmemesi için ertelenmesi gerekiyor. Oysa bakan, yüzde 10’unu alıp, geri kalanının 1 yıl ertelenmesinden bahsediyordu. Ama Tarım Kredi Kooperatifleri bunu yapmıyor. Günü gelmiş yem kredileri, mazot kredileri var. Erteleyecek olurlarsa da faiz oranları tefecilik oranlarına gelmiş.”

ÇİFTÇİLER YİNE ELİ BOŞ DÖNDÜ

Tarım Kredi Kooperatifi ve bankalara olan borçları nedeniyle mağdur olan çiftçiler, Ankara’da Tarım ve Orman Bakanlığı önünde basın açıklaması yaparak dördüncü defa eylem yaptı. Çiftçiler yine istedikleri sonucu alamadı. Eyleme Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez de katıldı. Çiftçiler polisin yoğun güvenlik önlemi altında konuşabildi. Tüm Üretici Köylü Sendikası Genel Başkanı Sadık Turan, “Türkiye’de tarım politikaları yıllardır yanlış yürütülmekte. Dışa bağlı bir tarım politikası uygulanmakta. Desteklenmediğimiz için mağduruz” dedi. 

Açıklama sonrasında çiftçilerden bir grup Tarım Bakanlığı’ndan yetkililerle görüşmeye gitti. Çiftçilerden İbrahim Kaya, “Cumhurbaşkanı Erdoğan ‘Tarlaları ekin saksı bile boş kalmasın’ dedi. Ektik. Don vurdu mahsul para etmedi. Yüzde 41’lik faiz düzeni nereye kadar gidecek. Ben çocuklarıma bir koli yumurta alacak durumda değilim” dedi. Çiftçi Ömer Sarı ise, “Tarım ve Orman Bakan Yardımcısı birkaç gün içerisinde bir açıklama yapacaklarını söyledi” şeklinde konuştu.