Çin, Uygur izahatı istiyor

Ankara, Çin’in Doğu Türkistan (Sincan) bölgesinde Ramazan’da başvurduğu kısıtlamalarla ilgili “üzüntü” açıklarken, sosyal medyada büyük kısmı sahte olan eziyet ve işkence fotoğraflarıyla meselenin gündeme taşınması, Pekin’i rahatsız etti. Çin Dışişleri Bakanlığı, din özgürlüğünü sınırlandırdığı iddialarını reddetip, Türkiye’den ‘izahat istedi’.

‘İyi ilişkilere’ vurgu

Türk Dışişleri’nin haberlerle ilgili “derin kaygısını” Çin’in Ankara Büyükelçisine iletmesinin ardından, Çin Dışişleri sözcüsü Hua Çunying şu açıklamayı yaptı: “Türkiye’den bu haberleri açıklığa kavuşturmasını talep ettik ve Türk Dışişleri’nin açıklamasıyla ilgili endişe dile getirdik. Bilmelisiniz ki, Sincan bölgesinin tüm halkı Çin anayasasının onlara tanıdığı dini inanç özgürlüğünü tatmaktadır.” Çin’in Türkiye ile iyi ilişki istediğini belirten Hua, “Türk tarafının buna karşılık vermesini ve ilişkilerin sorunsuz gelişmesini sağlamasını umduklarını” söyledi.

Geçen ay devlet medyası ve Sincan’daki hükümet web siteleri, bilhassa Çin Komünist Partisi üyeleri, devlet memurları, öğretmenler ve öğrencilerin Ramazan’da oruç tutmamalarını talep eden talimatlar yayımlamıştı. Geçen yıl da benzeri bir talimat çıkmıştı.

Genelde Türkiye medyasında Çin’de özel olarak Müslüman Uygurlara zulmedildiği yönünde yayın yapılsa da, Pekin’in demir yumruğu Doğu Türkistan’dan Tibet’e, etnik ve dini gruplardan sanatçı ve aktivistlere çok geniş kesimlere iniyor. Temmuz 2009 Urumçi olaylarından beri Pekin ile Uygurlar arasında gerilim tırmansa da, medyadaki buna dair bazı görüntülerin büyük çoğunluğu sahte. Örneğin Çin’in Şandong bölgesindeki bira festivalinden alınan fotoğraflar, Çin’in “Müslümanlara zorla içki içirmesi” diye verildi. Boynuna tuğla asılı kadın ve ölü bir kadın fotoğraflarından ilki Falun Gong tarikatına yapılan işkencelerle ilgili çizim, ikincisi uzun yıllardır internette dolaşan bir otopsi fotoğrafı. “Çinli yetkililerin Uygurlu kadınların kıyafetlerini yırttıklarına” dair fotoğraf, Myanmar’da çekilmiş.

173 Uygur Kayseri’ye getirildi

IŞİD Hamas’ı da tehdit etti Çin’den kaçan ve 1.5 yıl boyunca Tayland’da bir kampta tutulan 173 Uygur Türkü, Bangkok’tan özel uçakla Türkiye’ye getirildi. Çoğu kadın ve çocuklardan oluşan kafile Kayseri’deki barınma merkezine yerleştirildi. Böylece misafir edilen Uygurların sayısı bine ulaştı. Uygurlar, Tayland’da sınır ihlali yüzünden 13 Mart 2014’te tutuklanmıştı. Çin’e iade edilmeleri söz konusuydu. Dünya Uygur Kongresi Başkan Yardımcısı Seyit Tümtürk Türk hükümetine teşekkür ederek, “Hiç bilmedikleri meçhule doğru ölümüne bir hicreti tercih eden kardeşlerimiz meşakkatli yollardan sonra kimi yolda, kimi sınır ülkelerinin muhafızlarının kurşunlarıyla, kimi doğal şartlarda hayatını kaybetti. Kimi büyük mağduriyetler ve süistimallere maruz kaldı” dedi. Diğer Uygurların da Türkiye’ye gelmelerini diledi.