Covid aşısı: G7 liderlerine 'Aşıları paylaşın, teliften vazgeçin' çağrısı

En büyük küresel aşı ittifakı Covax, yoksul ülkelere vadedilen aşı yardımlarının koronavirüs salgınının önünü kesmeye yetmeyeceğini açıkladı.

İngiltere Başbakanı Boris Johnson bugün ülkesinde 3 günlük bir zirve için bir araya gelen G7 liderlerinin yoksul ülkelere, önümüzdeki yıl toplam 1 milyar doz aşı bağışlama konusunda anlaşacağı beklentisini dile getirmişti.

ABD Başkanı Joe Biden'ın koronavirüsle mücadele hamlesine 500 milyon Pfizer aşısı bağışlayarak başlanacağını açıklamasından birkaç saat sonra da Boris Johnson ülkesinin de 100 milyon doz aşı bağışı yapacağını bildirmişti.

Ancak küresel aşı ittifakı Covax'ın eş başkanı Seth Berkeley, bu miktarların salgını durdurmak için yetersiz olacağını ve yeni Covid varyantlarının yayılmasından önce yetişemeyeceğini söyledi.

Berkeley, İngiltere'nin Cornwall bölgesinde bir araya gelen G7 liderlerine daha fazla aşı bağışında bulunmaları çağrısı yaptı, dünyada aşının adil paylaşımı amacıyla oluşturulan Covax ittifakının en az 2,5 milyon doz sipariş verdiğini ancak bu aşıların yıl sonuna doğru ve 2022 içinde geleceğini hatırlattı.

Berkeley BBC'ye bunun yanısıra aşı ihracatından kaçınılması gerektiğini, bunun aşı üretimini de hızlandıracağını söyledi.

Dünya Sağlık Örgütü'nün Covid-19 konusundaki özel görevlisi Dr. David Nabarro da aşı bağışının bir hayır faaliyeti olarak sunulmaması gerektiğinin altını çizerek, G7 liderlerine salgını küresel bir problem olarak belirlemeleri çağrısı yaptı ve dünyadaki herkesin aşılanmasının varlıklı ülkelerin de çıkarlarının gereği olduğunu söyledi.

'Telif haklarından vazgeçin'

Dünyanın önde gelen sanayileşmiş ülkelerinden oluşan G7 grubunun zirvesine ev sahipliği yapan İngiltere Başbakanı Johnson'un açıkladığı 1 milyar doz aşı bağışı hedefini eleştiren sadece Covax değil.

Aşılama için kampanya yürüten bazı başka gruplardan da "okyanusda damla gibi" eleştirisi geldi.

Uluslararası yardım kuruluşu Oxfam, dünyada yaklaşık 4 milyar insanın aşı konusunda Covax'a bağımlı olduğunu açıkladı.

Koronavirüsün neden olduğu Covid-19 hastalığı dünyada şu ana kadar yaklaşık 3,9 milyon insanın ölümüne yol açtı ve küresel ekonomiye büyük zarar verdi. Salgın 2019'da ilk olarak Çin'de ortaya çıktığından beri 210 ülkeye yayıldı.

İngiltere'de yetişkin nüfusunun yüzde 77'sine ilk doz aşıları yapıldı, bu oran ABD'de de yüzde 64'e kadar çıktı. Ama dünya çapında salgının yok edilebilmesi için bütün ülkelerde yaygın aşılama yapılması gerekiyor.

Dünya nüfusunun 8 milyon olduğu ve çoğu aşının iki doz olduğu göz önüne alındığında, aşılama kampanyalarını yürütenler gelişmiş ekonomilerin liderlerinin çok daha büyük miktarlarda bağıştan söz etmesi gerektiğini söylüyorlar.

Oxfam'ın sağlık politikaları bölümü başkanı Anna Marriott dünyanın salgını silebilmek iin 11 milyar doz aşıya ihtiyacı olduğunu söylüyor.

Oxfam ayrıca G7 liderlerini aşıların telif haklarının kaldırılmasını desteklemeye de çağırıyor.

Anna Marriott, "Gelişmekte olan ülkelerde yaşayan milyonlarca insanın hayatları zengin ulusların ve kar hırsı güden ilaç şirketelerinin iyi niyetine terkedilemez" diye konuştu.

İngiltere'de yoksullukla mücadele çalışması yapan One adlı grubun başkanı Liz Wallace da BBC'ye G7 liderlerinin aşı bağışları açıklamasının iyi bir başlangıç olduğunu ancak bunun hızlandırılmasının hayati önem taşıdığını söyledi.

Johnson ne dedi?

Başbakan Johnson Birleşik Krallık'taki aşılama kampanyasının başarıyla yürütülmesi sonucunda, ülkenin ısmarlamış olduğu fazla aşıların 100 milyon dozluk bir kısmını önümüzdeki 12 ay içinde daha yoksul ülkelere bağışlayacağını açıkladı.

ABD Başkanı Joe Biden da dün ülkesinin dünyanın 100'e yakın ülkesine dağıtılmak üzere 500 milyon doz Pfizer aşısı sipariş ettiğini açıklamıştı.

Ancak bu aşıların ne zaman dağıtılabileceği de kritik önem taşıyor.

İngiltere'nin 5 milyon dozluk ilk parti bağışı önümüzdeki haftalardan itibaren gönderilmeye başlanacak ve Eylül sonuna kadar yerlerine ulaşack.

Başbakan Johnson kalan 95 milyon dozun ise 2021'in son üç ayı ile 2022 içinde bağışlanacağını söyledi.

Bu bağışların yüzde 80'i küresel aşı ittifakı Covax üzerinden dağıtılacak kalanlar ise ihtiyacı olan ülkelerle ikili temaslar sonucunda yönlendirilecek.

Boris Johnson önümüzdeki üç ay içinde 5 milyon doz aşı bağışının çok az olduğu yolundaki eleştirileri ise kabul etmedi.

Başbakan BBC'ye verdiği mülakatta, hükümetin bizzat Oxford/AstraZeneca aşısına verdiği desteğin bile dünyada salgınla mücadeleye büyük bir katkı olduğunu söyledi.

"Bu ülkenin insanları dünyanın en yoksul ülkelerinde Covax tarafından dağıtılan 1,5 milyar doz aşının üçte birinin İngiltere'nin yapmış olduğu anlaşma sayesinde Oxford/AstraZeneca aşısı olmasıyla gurur duyması gerekir bence. Bu, daha Covax'a yaptığımız 548 milyon sterlin ve Gavi'ye e yaptığımız 1,6 milyar sterlinlik katkıların dışında olan katkımız. Evet buna ek olarak Eylül'e kadar 5 milyon doz aşı bağışı ama bir yıl dolmadan 100 milyon doz aşı bağışlamış olacağız. Bunlar çok büyük rakamlar."