Diplomasi oy kurbanı

Türkiye ve Hollanda’nın oy kaygısıyla krizi tırmandırması sonucu gelinen aşama ‘satrançta tarafların galip gelemediği pat’ı andırdı.

Yayınlanma: 13.03.2017 - 05:24

Güncelleme: 13.03.2017 - 05:44

Hollanda ile görüşmelerin sürdüğü sırada Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun tehdide varan açıklamalarıyla tırmanan kriz diplomasi tarihine geçen yeni skandallarla devam ediyor. Hollanda’da çarşamba günü yapılacak seçimler ve Türkiye’de 16 Nisan’da yapılacak referandum öncesinde iki ülkede de siyasilerin içpolitika kaygıları ile hareket etmesi sonucu patlak veren kriz kontrolden çıktı.

İki tarafın da krizi tırmandırması sonucu gelinen aşama “satrançta tarafların galip gelemediği ‘pat”ı andırdı.

İşte diplomasi yerine benimsenen yeni üslup sonucu Türk bakanların içine düştüğü hazin tablo:

<video:696869>

Sokak ağzı: ‘Sen ne lalesisin’

Hollanda Başbakanı Rutte krizi, aşırı sağcıların oy kazanmaması için tırmandırmak zorunda kaldı. Türkiye ise aralarında bakan ve danışmanların da olduğu bir dizi istenmeyen olayla karşılaştı. Gelinen son aşamada, diplomasi yerine, benimsenen “sokak ağzı” Çavuşoğlu’nun dilinden şöyle yansıdı:

“Sen ne lalesisin bilmiyorum ama bizim ülkemizde lalenin en güzeli var İstanbul’da”

İşte sokak ağzının benimsendiği o krizde Türkiye’nin çizgisi

-Çavuşoğlu, Hollandalı meslektaşı Koenders ile 9 Mart günü telefonla görüştü. Hedef, Rotterdam’a yapacağı ziyaret için muhatabını ikna etmekti. Hollanda toplantı yerinin değiştirilmesini ve daha kısıtlı bir görüşme yapılmasını isterken önce Almanya için “İstersem yarın gelir dünyayı ayağa kaldırırım” diyen Erdoğan’ın Hollanda’ya yönelik Nazi açıklaması seçim arifesindeki ülkede tepkiyle karşılandı.

- Çavuşoğlu’nun uçağı için verilen iniş izni iptal edildi.

- Aile Bakanı Fatma Betül Sayan Kaya, Almanya’dan Hollanda’ya geçişi sırasında 3 defa durduruldu ve gitmemesi konusunda uyarıldı. Gece boyunca Konsolosluk önünde, Türk Anayasasına aykırı olmasına karşın seçim propagandası yapmak için bekleyen Sayan, sonuçta ‘rahatsız edici’ insan olarak ülkeden çıkartıldı.

- Bakanın danışmanları da gözaltına alındı.

- Sayan’ın Hollanda polisi tarafından önlendiği sırada Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu yolculuğa hazırlanıyordu. Edinilen bilgiye göre, Çavuşoğlu ikinci defa Hollanda’ya gitmek için hazırlık yapılmasını istedi ancak Fatma Betül Sayan’a Hollanda polisinin geçit vermemesi üzerine bu riski göze alamadı.

Bayrakla tırmanan kriz

Hollanda Büyükelçiliği ve Başkonsolosluğu’nun önü dün de sadece belli saatlerde otobüslerle taşınan göstericilere ev sahipliği yaptı. En vahim olay ise Hollanda’nın İstanbul Başkonsolosluğu önünde yaşandı. Video görütülerinde Hollanda bayrağının indirilip, Türk bayrağının çekildiği görülürken Cumhurbaşkanlığı kaynakları ‘ivedi bilgilendirme’ diyerek bayrağı konsolosluk yetkililerinin çektiğini öne sürdü:

“İstanbul'da Hollanda Başkansolosluğu'nda göndere Türk bayrağı çekilmesi, konsolosluk yetkililerinin tamamen kendi inisiyatifleriyle gerçekleşmiştir. Bir başka deyişle, dışarıdan birilerinin Hollanda bayrağını indirip yerine Türk bayrağı çekmesi söz konusu değildir! (Konuyu haberleştiren medya kuruluşları lütfen hadiseyi adata dışardan müdahaleyle bayrağın değiştirilmesi gibi yanlış biçimde aktarmasınlar!”

Bayrak notası

Hollanda ise indirilen bayraklarının ardından Türkiye nezdinde girişim yaptı. Hollanda Dışişleri Sözcüsü, Türk tarafının olayı araştırma sözü verdiğini söylerken, bayrağı kimin indirdiğinin net olmadığını belirtti. Sözcü, “Türk makamları, bizim diplomatik misyonlarımızın güvenliğinden sorumludur. Biz durumu protesto ettik” dedi.

<video:696935>

8 defa görüşmüşler

Kriz devam ederken en kritik görüşme Başbakan Binali Yıldırım ile Hollanda Başbakanı Mark Rutte arasında dün gerçekleşti. Rutte dün katıldığı bir televizyon programında geçen haftadan bu yana Yıldırım ile 8 defa görüştüğünü açıklarken Başbakanlık kaynakları görüşmelere dair bilgi paylaşmadı. Rutte, Çavuşoğlu’nun özür talebine kapıyı kapattı:

“Türkiye eğer özür bekliyorsa bunun için uzun süre beklemeli. Kaya’ya yapılan muamele için Hollanda’dan özür bekleyemez. Çünkü özür dilenecek bir şey yapmadık. Türkiye, Hollanda’dan özür dilemeli, onlar dün bizi faşist ve Nazi olarak adlandırdı bu affedilemez”

Yıldırım ve Rutte’nin yanı sıra Bakan Çavuşoğlu da bir dizi temaslarda bulundu. Çavuşoğlu’nun İngiltere’nin AB’den sorumlu Bakanı Allan Duncan’ın yanı sıra Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Frans Timmermans ile 3 defa, AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ile de 2 defa telefonla görüştüğü belirtildi. Görüşmelere dair içerik paylaşılmadı.

Misliyle karşılık verilecek!

Önceki gün geceyarısından sonra Başbakanlıktan yapılan açıklamada ise Hollanda ile yaşanan krize dair şu tutum paylaşıldı:

“Hollanda polisi, Bakanımızın vatandaşlarımızla bir araya gelmesine izin vermemiş, böylece gün boyu kamuoyuna malum olan büyük bir diplomatik skandal ortaya çıkmıştır. Bu durum tarafımızca en kuvvetli şekilde protesto edilmiş, Hollandalı muhataplarımıza bunun karşılığının en ağır şekilde verileceği ifade edilmiştir. Çeşitli düzeylerde yapılan diplomatik temaslara rağmen makul bir çözüm sağlanamamış olup, Bakanımız planladığı toplantıyı gerçekleştiremeyerek Hollanda’dan ayrılmak durumunda kalmıştır. Her fırsatta demokrasiden, ifade özgürlüğünden, insan haklarından bahseden sözde Avrupalı dostlarımız, bu olay karşısında bir kez daha sınıfta kalmıştır. Aziz milletimiz bilmelidir ki, Türkiye’ye ve diplomatik dokunulmazlığı bulunan bakanlara karşı yapılan bu kabul edilemez muameleye misliyle karşılık verilecektir”

İstenmediğini söylemiştik!

Hollanda hükümeti dün akşam saatlerinde yaptığı açıklamada ise görüşmelerde uzlaşı sağlanamadığını şu sözlerle açıkladı: "Hollanda bugün Türkiye ile yürütülen temaslarda ülkemizde kamu düzeninin ve güvenliğinin riske atılamayacağını tekrar tekrar belirtmiştir"

Kaya'nın Rotterdam'a ziyaretinin 'sorumsuzluk' olarak tanımlandığı açıklamada, "Kaya'nın Hollanda'da istenmediğinin daha önce belirtilmiş olduğu Türk yetkililere bir kez daha iletilmiştir. Hollanda, Türk bakanların bu ülkede halka açık siyasi kampanya yürütme çabalarına yönelik olarak işbirliği yapmayacaktır. Bu açık mesaja rağmen, Kaya yine de Hollanda'ya seyahat etmeye karar vermiştir." denildi. Açıklamada Başbakan Rutte ve Dışişleri Bakanı Bert Koenders'in Türk mevkidaşlarını telefonla aradığı belirtilerek "Yapılan bu istişareler sonucunda, Sayın Kaya eskort refakatinde Alman sınırından Hollanda'nın dışına çıkartılmıştır. Hollanda Türkiye ile müzakerelerin sürdürülmesinden yana olmaya devam etmektedir. " denildi.

Seçim Yasası’na göre yasak

Avrupa ile krize neden olan yurtdışında seçim propagandası, YSK kararlarına ve seçim kanununa göre yasak.

Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Yasa’da AKP iktidarları döneminde, 2008 yılında, bir değişiklik yapıldı.

Yasaya o tarihte eklenen 94. maddede, “Yurt dışı seçmenler, milletvekili genel seçimi, cumhurbaşkanı seçimi ve halkoylamasında oy verebilirler. Yurt dışı seçmenler sadece seçime katılan siyasi partilere oy verebilirler. Yurt dışında ve yurt dışı temsilciliklerde seçim propagandası yapılamaz” hükmü yer alıyor.

Devletin imkanlarında etik tartışma

Seçim kampanyalarının Türkiye’deki ayağında her zaman tartışılan diğer bir konu ise, kampanya döneminde iktidar temsilcilerinin devlet olanaklarını kullanması. Avrupa ile krize neden olan etkinliklere giderken Çavuşoğlu’nun devlet uçaklarını, bakanların da makam araçlarını kullandığı görülüyor. Yurtiçinde bu tartışmadan “valilik ziyaretleri” ile çıkılıyor. Başbakanlar, seçim kampanyaları içinde, miting düzenleyecekleri illerde, mitingten önce ya da sonra o ilin valiliğini ziyaret ederek, propaganda için gittiği ziyareti “devlet işi” kapsamına alıyor. Ancak bu imkan muhalefet partilerinin elinde olmadığından haksız rekabet ve etik tartışma yaratıyor.

<video:696973>

Hollanda Başbakanı Rutte'den yeni açıklama: Özür dileyin

Türkiye-Hollanda krizine Avrupa Konseyi'nden açıklama geldi

Erdoğan'dan Hollanda'ya: Bedelini ödeyeceksiniz

Kemal Kılıçdaroğlu'ndan hükümete Hollanda çağrısı

Bahçeli'den Hollanda açıklaması: İlişkileri askıya alın

Mevlüt Çavuşoğlu açıkladı: Karakola götürüp hücreye attılar

Bir yaptırım da Danimarka'dan... Binali Yıldırım'ın programı iptal edildi

Sınır dışı edilen Aile Bakanı Kaya, diğer Schengen ülkelerine de giremeyecek

Stokholm'de AKP'li Mehdi Eker'e protesto

Yusuf Halaçoğlu'ndan hükümete iki Hollanda sorusu

Hollanda ile krize Rusya yorumu: Türkiye'nin şansı sıfır