Diyarbakır anneleri: Biliyoruz, kandırdılar!

Fotoğraflar: Vedat Arık

Soğuk bir kış sabahı... Foto muhabirimiz Vedat Arık ile Diyarbakır Havalimanı’ndan bindiğimiz taksiye HDP’nin Bağlar’daki il binasına gideceğimizi söyledik, “Gazetecilere yardım etmek görevimiz” diye cevap verdi, 140 gündür alışmış gibiydi. Kısa süre sonra bir sokağın başındaydık, “Burada inebilirsiniz” dedi. Çevre polis otobüsü doluydu.
Bir polis memuru, “Buyrun, kime bakmıştınız” diye sordu. Gazeteci olduğumuzu ve Cumhuriyet’ten geldiğimizi amirine bildirdi, “Hoş geldiniz, geçebilirsiniz” dedi, çadıra girdik.
 

Anneler, babalar günler boyunca birbirine yoldaşlık yapmıştı, akraba gibi olmuşlardı. Hepsinin önünde gencecik bir fotoğraf, kiminin üstünde bir kırmızı gül, kimininkinde karanfil öylece bekliyorlardı.

Bir annenin önünde iki fotoğraf; ikisinin üzerinde birer karanfil… Necibe Çiftçi, 19 yaşındaki oğlunun PKK tarafından kaçırıldığını söyledi. O gün bugündür haber alamadığı Roşat şimdi 22 yaşında. O günü gözünde yaşla anlatıyor: “2015’in 15 Ağustosunda Roşat köydeki evimizden çıkıp Şemdinli’deki amcasına gitti. Amcası ev yapıyordu, ona yardım edecekti. Gitmiş, yardım etmiş. Akşam amcasının oğluyla parka gidiyorlar. Yanlarına iki üç kişi gelip oturuyor. Amcasının oğlu tanımış, bizimki tanımamış. Bizimkilere demişler ki, ‘gelin arabaya binin, sizinle köprünün altında konuşacağız.’ Çocukları PKK’ye götürmüşler. Karakola başvurduk, kayıp diye. Şemdinli’de bir çete varmış, çocukları kandırıyor HDP’ye götürüyorlarmış. HDP de PKK’ye götürüyormuş. Bizim oğlanı götüren yakalanmış, itiraf da etmiş. Oğlum o gün bugün yok işte...”

Peki diğer fotoğraftaki kimdi? Necibe Hanım “Herkes bir evladının acısını çekiyor, ben iki” diyor: “Benim iki oğlum var. Biri Roşat, PKK’nin elinde. Diğerini de PKK şehit etti. Roşat’ın ağabeyi Sami’nin dört çocuğu vardı. Kardeşinin peşine düştü. Şemdinli HDP binasına gitti, oradakilere baskı uyguladı, kardeşimi istiyorum dedi. Onlar da PKK’ye ‘Bu çocuk her gün bizim partiye gelip, baskı yapıyor. Kardeşini istiyor...’ diye bilgi vermişler. 22 Temmuz’du. Bir pazar günü köydeki evimizde oturuyoruz. Gece yarısı cereyanlar gitti. Baktım PKK bizim evi sarmış. İki üç kişi içeri girdi. Evi aradılar, oğlum Sami’yi yataktan çıkardılar. Bağırdım, çağırdım, oğluma siper oldum. Bana bir tekme vurdular, savruldum. Çocuğumu bir ahıra götürdüler, elini, kolunu bağlayıp infaz ettiler. İşte ben bugün iki evladın birden acısını çekiyorum. Kocam kumasıyla kaçtı, ben bu iki aslan yavrusunu tek başıma büyüttüm. Hangisine ağlayayım, bilemiyorum.”

Necibe Çiftçi ile konuşurken anneler sabırsızlıkla sıra bekliyor. Ellerinde fotoğraflar, “biz de sesimizi duyurmak istiyoruz. Belki bizim de çocuğumuz duyar ve gelir” diyerek etrafımızı sardılar.

Annelerden biri de Mevlüde Üçdağ’dı. Oğlu Ramazan, evden sırt çantasıyla çıktığında daha 17’sindeydi. Kuran kursunda okuduğunu söylüyor annesi, bir sabah çantasını doldurup evden çıkmış; gidiş o gidiş, beş yıldır yok.. Onun da gözü yaş dolu, “Sonra araştırdım, HDP aracıyla Lice’ye götürülmüş” diyor. “Evde hiç siyaset konuşulmazdı. Arkadaş ortamı, internet üzerinden kandırıldı. Küçük oğlumla aynı odada yatıyorlardı, kaybolduktan sonra ağabeyin bütün gece ne yaptı, diye sordum, ‘sabaha kadar internetteydi’ dedi.”

Oğlu gözleme, dolma, bir de patates kızartması severmiş. “Keşke” diyor, “Keşke şu kapıdan girse, yine yemek yapsam ona...” Eşi, oğlunun peşi sıra Irak’taki PKK kampına kadar gitmiş: “Oğlun burada ama ailesiyle görüşmek istemiyor, dediler. Ben buradan oğluma da sesleniyorum: Oğlum bak hiçbir milletvekilinin oğlu orada değil. Bak seni maşa olarak kullanıyorlar. Orada onlara hizmet etme. Senin yerin sıcak yuvandır. Gel oğlum, güvenlik güçlerimize teslim ol. Devletimiz güçlüdür, sana bir gün bile hapis vermeyecek. Bak oğlum HDP binasının önünde hasta hasta oturuyorum. Bizimle alay ederek yanımızdan geçiyorlar. Bunlara hizmet etme oğlum..”

Mevlüde Hanım, HDP il binasının önünde otururken partiye girip çıkanların kendilerine “Satılmışlar, beş kilo makarna için burada oturuyorsun” diye bağırdıklarını söylüyor, “Onlar gelsin otursun, ben onlara makarna vereyim” diyor.

Adı Esmer Koç, beni öpüp duruyor, “Seni çok sevdim, hadi yaz da kızım gelsin” diyor. Kızı Zübeyde Koç kaçırıldığında 15 yaşındaymış. Yedi senedir ortada yok. “Çözüm süreci zamanıydı” diyor. “Boğaz köyünde sürekli PKK vardır. Benim üvey annem eniştesinin evine gitti oraya, PKK’ye yemek pişirdi, tandır ekmek yaptılar. O kadının kızı, benim kardeşim bir gün bize geldi. Akşama kadar oturdu. Ben ona sordum, ‘Sen niye evine gitmiyorsun, akşama kadar burada oturuyorsun’… Eniştemin sabah arabayı getireceğini, onunla beraber köye gideceğini söyledi. Sonra kızımı çarşıya götürdü. Eniştem arabasıyla çarşıya gidiyor, kızımı da alıp Boğaz köyüne götürüyorlar ve PKK’ye teslim ediyorlar. Yani benim kızımı kız kardeşim ve eniştem kandırdı.”
Peki Esmer Koç, akrabalarına bunun hesabını sormamış mıydı? “Üç hafta ortadan kayboldular. PKK’de kendilerini sakladılar. Ama devlet benim akrabaları yakalamış. Benim kızım engelliydi, kulakları duymuyordu. Şimdi ne yapıyor orada” diyor. “Ümidim var, kızım gelecek. Şemdinli’de HDP binasına gittim, yalvardım, çok ağladım orada. Bana dediler ki, ‘Senin kızın dağa gitmiş, niye ağlıyorsun’… Ben ağladım, onlar güldü. Televizyonda anneleri gördüm, çocuklarına kavuşanları gördüm, buraya geldim. Evladımı almadan da gitmeyeceğim”…

Kapıdan bir anne daha giriyor. Esmer Koç, “Bak onun çocuğu geldi” diyor. Hüsniye Kaya’nın kızı Mekiye gittiğinde 14 yaşındaymış, beş yıl hiç haber alınamamış. Annesi anlatıyor: Televizyonda anneleri görünce geldim. Dört aydır her gün geliyorum. 3 ay 20 gün olmuştu eyleme katılalı. Bir telefon geldi babasına. Kızımdı, ‘Baba beni kurtarın’ diyordu. Emniyet’e bildirdik. Araştıracağız, dediler. Sonra bana Süleyman Soylu telefon açtı. Hüsniye Hanım, gözün aydın, kızın teslim olmuş, bizdedir dedi. Sabaha kadar heyecandan uyuyamadım. Devletin sayesinde kızıma kavuştum. Şimdi evde oturuyor yavrum… Ben annelere destek için her gün buraya gelmeye devam ediyorum.”
Mekiye, Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’ndaki ifadesinde liseye başladığı ilk günlerde iki öğrencinin kendisine sık sık terör örgütü PKK’nin propagandasını yaptığını belirtmiş: “2015 yılında lisedeyken okulda terör örgütü propagandası yapan iki kişi örgüte katılmam yönünde baskı yaptı. Defter ve kitaplarım okulda bıraktırılarak HDP il binasına götürüldüm. Orada beni Mizgin kod adlı, gerçek ismini bilmediğim 40-45 yaşlarında beyaz eşarp takan birinin yanına götürdüler. Mizgin beni terör örgütüne götürmesi için iki erkek ve bir kadını çağırdı. Aynı gün akşam bindiğimiz bir araçla Şırnak’ın Silopi ilçesine gittik. Nehir kıyısına kadar yürüdük. Beraber geldiğimiz üç kişi beni milise teslim etti. Onunla bindiğimiz botla Suriye’ye geçtik. Beni iki kişi teslim aldı ve Derik kampına gittik.”

Annesi: “Beş yıl eğitim vermişler. Psikolojisi bozuk.. Görüşmek istediğimi söylüyorum, Emniyet de istemiyor artık, ‘biraz rahat bırakalım, kendine gelsin’ diyor.” İçine kapanık ve sinirli olduğu için doktora götürmek istemiş, Mekiye “Ben deli değilim” diye karşı durunca baskı yapmaktan korkmuş, “ne isterse öyle olsun” demiş, rahat bırakmış... Peki neden HDP il binasının önünde toplanıyorlar, evlatlarını neden bu partiden istiyorlar? Hüsniye Hanım cevap veriyor: “Çocuklarımızı kandırıyorlar. HDP aracılık yapıyor. Bizim çocuklarımızın nerede olduğunu biliyorlar. Getirebilirler ama getirmiyorlar. Amerika’nın İsrail’in paralarıyla çocuklarımızı dağa taşıyorlar.”

Güzide Demir’in oğlu Aziz Demir 16 yaşındaydı. Küçük bir dükkânları vardı. Aziz sabah anahtarı aldı, “Ben dükkânı açmaya gidiyorum” dedi. Kapıdan çıktı, annesi arkasından baktı, evde bir telefon çaldı, Aziz telefonunu unutmuştu, anne açtı… Karşıdaki “Abla Aziz dükkânı açtı mı” diye sordu, annesi “Açmaya geliyor” dedi. Yarım saat sonra camdan baktı, dükkân açık görünmüyordu. Çocuğunu alıp götürmüşlerdi. Babası vefat etmişti, anne tek başına günlerce oğlunu aradı, sordu. Bir yıl sonra telefonu çaldı. Arayan oğlu Aziz’di, gerisini Güzide Hanım’dan dinliyoruz: “ ‘Anne ben yandım, iki bacağıma da mazot döküldü. Suriye’de hastanedeyim, gel beni götür’ diye ağlıyordu. Sonra yine ortadan kayboldu.” Anne o zaman Emniyet güçlerine başvurmuyor, pişman. Bir sene sonra yine annesini arıyor, bu sefer “Ben Kobani’deyim” diyor. Telefon kapanıyor, bir daha da hiç sesi çıkmıyor. Anne çocuğunu beş yıldır görmüyor: “Onu çok özledim, her gece rüyamda görüyorum. PKK’den oğlumu istiyorum. Onu kandırdılar, biliyorum”…

Nazlı Sancar’ın kızı Şerima 13 yaşındaydı. Van’da oturuyorlardı: “Kızım amcasındaydı. Sınıf arkadaşı arayıp nerede olduğunu sormuş. Kızım amcasında olduğunu söyleyince 15 dakika sonra tekrar arıyor ve ‘Ben kapının önündeyim’ diyor. Kızım da güveniyor tabii, arkadaşı çünkü. Biraz yürüyorlar, önlerini polis üniformalı kişiler kesiyor. Kızıma, babasının Emniyet’te olduğunu söylüyorlar. Kızım gitmek istemiyor, zorla arabaya atıp götürüyorlar. Terör yandaşlarıymış. Sekiz yıl önce oldu bu, o gün bugün kızım sağ mı, nerede, ne yapıyor, hiçbir haber alamıyorum. Buradan kızıma sesleniyorum, kardeşlerin, ben, baban seni çok özledik. Sen çok iyi bir insansın, dön kızım. Kızım çok başarılıydı, lisede okuyordu. Avukat olmak istiyordu. Kızım mutlu bir çocuktu, babası onu çok seviyordu, ilk çocuğumuzdu. Bir dediğini iki etmezdi. Şimdi kapıdan girse yeniden dünyaya gelmiş gibi olurum.”
Eşinin hapiste olduğunu anlatıyor Nazlı Sancar. “Terör yandaşları eşimi tuzağa düşürecekti. Kızımı para karşılığı götüren kişilerin peşindeydi eşim. Onları buldu, kızıyla buluşturacağını söylediler. Ona saldırdılar. Eşim Emniyet’e gitti ama o götürüldüğü yerde biri ölüyor, eşimin üstüne kalıyor. Bunlar yüzünden eşim hapiste, kızım dağda…”

Yuvalar dağılmış. Ağabeyler, babalar çocukların peşine düşmüş. Kimi hapiste, kimi ölmüş… Celil Bektaş da bir baba. Oğlu Yusuf geçen yıl ramazan ayında bir pazar günü kaybolmuş, 15 yaşındaymış: “Oğlum okuyordu, hafta sonları da bir bayan kuaföründe çalışıyordu. Sessiz bir çocuktu. Bir de rahatsızlığı var, düşüp bayılıyordu, her yemeği yiyemez. Sabah evden çıkıyor, işe gitmek için ama gitmemiş. Hastaneye sorduk, yok. Sonra biri dedi ki, oğlun Amedspor Direniş grubuna takılıyor. Oraya gittim, oğlumu sordum. İki senedir oraya takılıyormuş. Kimlik kaydını yapmışlar çocuğun, taraftar kulübüne. Peki şimdi nerede diye sordum. Hazar gölüne gitti arkadaşlarıyla, akşama gelecekler, dediler. Hazar gölüne gittim, orada yok. HDP’ye geldim. Yok dediler. Çocuğumun montunu asılı gördüm, çıldırdım. Çocuğumu 20 kişiyle beraber dağa götürmüşler. O götüren yakalandı.
Ben sadece HDP’yi suçlamıyorum. Devlete çocuğumun kaybolduğunu yarım saat içinde bildirmişim ben. Nereye gider yarım saatte bu çocuk? Kameralara bakılmadı, niye yol kesip arama yapılmadı… Acılı baba, bütün siyasi parti temsilcilerine sesleniyor: “Ben çocuğumu istiyorum. Bir evim var, onu da vereyim, versinler çocuğumu… Bizim evde 8 aydır yemek pişmiyor. Anası hasta. Ben çok ezildim, onlar ezilmesin istedim. Anasız babasız büyüdüm, oğlum rahat etsin dedim. Benim çocuğumu isterse Komünist Partisi getirsin, kim getirirse getirsin, yeter ki getirsin.”