‘Efsane’ sömürü

Dünyada “Black Friday”, Türkiye’de ise “Efsane, Muhteşem Cuma” olarak adlandırılan dönemlerde iş yükü artınca işçiler de nefes almadan çalışmak durumunda kalıyor. Bekârlar Günü, 21 Aralık “En Uzun Gece Fırsatları” olarak sunulan alışveriş ve tüketim çılgınlığı gelenek haline gelirken, büyük firmalar bu günlerde kârlarına yeni kârlar ekliyor. Ancak o gün çalışmak zorunda olanların yaşadıklarını ise bilen, duyan yok. 

Emekçiler yaşadıklarını, büyük mağazalarda örgütlenme çalışmalarına hız veren Tez-Koop-İş Sendikası’na iletti. Çalışanların, Sendika’nın yayın organı olan “Gençemek” dergisinde de yayımlanan “çığlıklarından” birkaç örnek şöyle:

Kasiyer (yaş 26): Normalde saat 22.00’de kapanması gereken mağaza “Black Friday” nedeniyle 2 gün saat 22.30’da kapandı. 3 gün “full” çalıştık. Kasa tarafından yığılmalar oldu. Kuyrukta bekleyenler sinirlerini kasiyerlerden çıkardı. 

Müşteri hizmetleri çalışanı (yaş 20): Efsane Cuma yemek kalmadığı için muhasebeden yemek parası istediğimizde “Akşam 18.00’e kadar yemeğini yeseydin” denerek, yemek ücretinin bile karşılanmadığı gün. Yoğunluktan molalarımızı bile yapamadık.

YEMEK VE MOLA YOK

Kasiyer (yaş 20): Yemek ve ara molasına çıkmakta zorlandık. Erken saatlarde başlayan alışveriş çılgınlığı gece saat 00.00’a kadar sürdü ve ertesi gün yine işe gelmemeliydik. Oldukça yorucuydu. 

Depo işçisi (yaş 37): Depo işçileri mağazacılıkta en ucuz ücretle çalıştırılan departmandır. Satış yapmadığımız için prim de alamıyoruz. Yol ücreti yok, mağazada bize sunulan yemekler çok kötü. Günlük yemek ücretimiz 6 TL. Sırtımızda yükleri hep kendimiz taşıyoruz. Asansör kullanmadan merdivenlerden elimizde, sırtımızda yüklerle depoya çıkmaya çalışıyoruz. “Black Friday” indirimleri 1 günde tüketilmesi beklenirken, çalışan içşiler haftalar boyu hem depoda hem satışta nefes alamayacak kadar yoruluyoruz. Burada tek kâr eden patron oluyor.

İZİNLER İPTAL EDİLDİ

Satış temsilcisi (yaş 22): Kampanya dönemleri mağaza çok yoğun oluyor. Sabahtan akşama kadar çalışmaktan, durduğumuz yerde bayılacaktık. Hafta boyunca “full” geldik. İzinler iptal edildi. Yemek için bile dakika hesabı yapıldı. Yemekten hemen kalmak zorunda kaldık. Etiketin yarısı fiyatlarla alışveriş yaptırılırken, işçisine daha fazla prim yapması için mobbing yapan yöneticiler, müdürler var. İşçi aç mı tok mu, bir önemi yok. “Sadece satış yapılsın, yeter” diye bakıyorlar. Bizim nasıl çalıştığımızın, hangi koşullarda çalıştığımızın hiçbir önemi yok. Sadece “Haydi haydi” seslerini kulaklarımda işitiyorum.