Ege’nin kalbi alarm veriyor

Türkiye’deki 25 akarsu havzasından biri, bölgenin önemli su kaynağı olan Büyük Menderes Havzası ve Nehri, büyük risk altında ve kirlilik alarmı veriyor. Çevresinde tarım yapılan nehir, evsel ve endüstriyel atıklar nedeniyle kırmızı renkte akıyor. Tarım alanları, bu suyla sulanıyor. Nehirden gelen koku, her noktadan hissediliyor. Doğal Hayatı Koruma Vakfı (WWFTürkiye) ve Güney Ege Kalkınma Ajansı (GEKA) da kritik seviyelere ulaştığı tespit edilen kirliliğin önüne geçmek için, ‘Tekstil Sektöründe Temiz Üretim’in Yaygınlaşması’ kampanyasını başlattı.

Çamur gibi akıyor

MÖ 700 yıllarında Lidyalılarca tarihte basılan ilk paranın yüzüne sularının ışıkları yansıyan nehir, Afyon’un Dinar İlçesi’nden doğup Uşak, Denizli ve Aydın illerinden geçerek Ege Denizi’ne dökülüyor. Batı Anadolu’nun en uzun nehri olan, 584 kilometrelik nehri, Denizli’de WWF ekibiyle geziyoruz. WWF Doğa Koruma Yönetmeni Eren Atak, kirliliğin, tarımsal faaliyetlerden, sanayi tesislerinden ve kentsel atıklarından kaynaklandığını söylüyor. Verimli tarım alanlarıyla ünlü bu bölge, 1980’lerde tekstilde yaşanan büyüme ve sanayileşmeyle tehdit altına girmiş. Yoğun bir kirlilik yaşayan, nehiri besleyen kollardan biri Çürüksu çayına varıyoruz. Adeta çamur gibi akan çayın etrafında kokudan durulmuyor. Ardından nehrin Köprübaşı’ndaki ayağına varıyoruz. Suyun rengi kırmızı. Etrafında sanayi tesisleri ve tarım alanları var. Türkiye’deki incir üretiminin yüzde 65’inin, kestane üretiminin yüzde 31’inin, zeytin üretiminin yüzde 20’sinin, deri üretiminin yüzde 40’ının, pamuk üretiminin yüzde 13’ünün gerçekleştiği Büyük Menderes Havzası’nın verimli toprakları bu kirli sularla besleniyor.

7 firma dahil oldu

Nehir gezimizin ardından WWF ve GEKA’nın Büyük Menderes havzasını korumak için başlattıkları kampanyaya dair bilgi alıyoruz. Kampanya, üretimde daha az su ve kimyasal kullanılmasını, enerji verimliliğini, katı atık ve atık su miktarının azaltılmasını amaçlıyor. Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Ekonomi Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan yetkililer, Denizli Valisi Hasan Karahan ve küresel tekstil markalarının katıldığı toplantıda konuşan WWF-Türkiye Genel Müdürü Aslı Pasinli, “Toplam 12 milyon Avro’ya varacak yatırımla yıllık, yüzde 20’ye varan su, enerji ve kimyasal tasarrufu sağlamak mümkün. Bunun maddi karşılığı ise 10 milyon Avro. Yapılacak yatırımların 1-3 yıl gibi bir sürede geri kazanılması öngörülüyor” diyor. Pasinli, proje kapsamında Denizli’de boyahanesi bulunan 50 firma ile görüştüklerini, şimdilik 7 firmanın kampanyaya dahil olduğunu ifade ediyor. Bir yıl içinde 50 firmadan da taahhüt alıp, temiz üretim için yatırım aşamasına geçmeyi planladıklarını söylüyor.

'Gözümüz gibi korumalıydık'

Denizli Valisi Hasan Karahan, Büyük Menderes Nehri’nin Ege’nin can damarı olduğunu belirterek, “Ege’nin can damarını gözümüz gibi korumalıydık ama bugüne kadar kötü bir sınav verdik. Hepimiz bu işin tarafıyız. Ortada gizlenemeyecek bir ayıp bir günah var. ‘Şartların icabı’ diye savunmaya geçemeyiz, o şartları da biz yaratıyoruz. Bu projeye 7 marka katılıyor, daha da artmasını umuyoruz” diyor.