Ekonomide kırmızı alarm

Yeni yıla girilmesiyle beraber 2015’e ait makro ekonomik büyüklükler de netlik kazanmaya başladı. Dün açıklanan ihracat ve enflasyon rakamlarına göre hedefler tutturulamazken, önceki yıla göre de başarısız olundu.

Tüketici fiyat endeksi (TÜ- FE) aralık ayında gıda ve alkolsüz içecekler grubu öncülüğünde düşüş beklentilerine karşılık artış gösterirken, yıl sonu enflasyonu hem hükümet hem de Merkez Bankası’nın yıl sonu tahmininin üzerinde yüzde 8.81 olarak gerçekleşti.

Revize üstüne revize

2015-2017’yi kapsayan Orta Vadeli Plan’da (OVP) 2015 sonu için yüzde 6.3 olarak beklenen TÜFE tahmini Ekim 2015’te açıklanan 2016-2018 OVP’de revize edilerek yüzde 7.6’ya indirilmişti. Ancak bu revize de hedeflerin tutmasını sağlayamadı. Geçen yıl için OVP’de önce 173 milyar dolar olarak hedeflenen daha sonra da 143 milyar dolara revize edilen ihracat da 143.7 milyar dolar ile 2014’ün altında geldi. Türkiye’nin ihracatı 2014’te 157 milyar 622 milyon dolardı. Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin 2015 hedefi 160 milyar dolardı.

Diğer yandan Merkez Bankası’nın (TCMB) resmi enflasyon hedefi yüzde 5 idi. Ancak banka 2015 içinde yaptığı son değerlendirmede yılsonunda enflasyonun yüzde 8.53 düzeyinde çıkmasını beklediğini açıklamıştı. Yani Merkez ne hedefi, ne de yılın bitmesine 15 gün kalan yaptığı enflasyon tahminini tutturabildi.

Başçı’dan mektup

TCMB, bu yıl da geçen yıllar olduğu gibi açık mektupta enflasyon hedefinden sapmanın nedenleri ve enflasyonun tekrar hedefe ulaşması için alınan tedbirleri açıklayacak. Merkez Bankası Kanunu’nun 42’nci maddesi uyarınca, enflasyonun hedeften belirgin şekilde sapması durumunda TCM’’nin, sapmanın nedenlerini ve alınması gereken önlemleri hükümete yazılı bildirmesi ve kamuoyuna açıklaması gerekiyor.

Merkez, yıllardır hedefleri tutturamıyor. 2011’de de yüzde 5.5’lik hedefe karşın yıl sonu enflasyonu yüzde 10.4 düzeyinde olmuştu. 2012’de hedef yüzde 5, enflasyon yüzde 6.16 oldu. 2013 ve 2014’te de yüzde 5’lik hedef kondu, ama yıl sonu gerçekleşmeleri sırasıyla yüzde 7.4 ve 8.17’ye ulaştı.

Daha da artacak

Türkiye İstatistik Kurumu’nun açıkladığı verilere göre, aralık ayında TÜFE yüzde 0.21 artarken, üretici fiyatları aylık yüzde 0.33 geriledi, yıllık bazda yüzde 5.71 arttı. TÜFE’de yıllık bazda en fazla artış yüzde 13.23 ile lokanta ve oteller grubunda gerçekleşirken, eğlence ve kültür yüzde 11.56, çeşitli mal ve hizmetler yüzde 11, ev eşyası yüzde 10.95, gıda ve alkolsüz içecekler yüzde 10.87 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları oldu.

Öte yandan başta sigara ve alkollü içecekler ile elektrik olmak üzere çeşitli kalemlerde yapılan zamların 2016’da enflasyona 0.5-1 puan civarında etki yapacak.