Eskişehir için Greenpeace'ten ürküten uyarı

Yeşil Barış Hukuk Derneği ve Eskişehirliler planlanan kömürlü termik santralin “ÇED Olumlu” kararının iptal edilmesi için dava açtı. Açılan davada santral projesinin çevre, tarım arazileri ve kültür varlıklarının korunması hakkındaki düzenlemelere aykırı olduğuna dikkat çekildi. ÇED raporundaki eksiklikler ve hatalar şöyle:

- Projenin hava kirliliğine katkısını ölçmek için yapılan modelleme çalışmasında %16 oranında eksik veri kullanıldı. Hava kalitesi modellemesi standartlarına göre, %10’un üzerinde eksik veri ile çalışılması halinde modelleme geçersiz kabul ediliyor.

- Projenin, Eskişehir’deki yüksek verimli tarım arazilerine yıkıcı etkisi değerlendirilmemiş.

- Alpu Ovası, Büyük Ova Koruma Alanı içinde yer alıyor. Bu nedenle tarım dışı amaçla kullanılamaz.

- Projenin maden alanı 1. derece arkeolojik sit alan içinde yer alıyor. Bu alan içinde Yakakayı Höyük, Kızılcaören Höyük, Danişment Antik Yerleşimi ve Nekroplü mevcut.

- Alpu Termik Santrali’nin üreteceği elektrik, EÜAŞ’ın verdiği alım garantisi nedeniyle piyasadaki elektrikten daha pahalıya satılacak.

- Türkiye’nin daha fazla enerjiye ihtiyacı yok. Türkiye Elektrik A.Ş.’nin (TEİAŞ) 2017 yılı faaliyet raporuna göre, Türkiye’de yüksek nüfus büyüme tahminlerine göre bile, 2030 yılına kadar 4000MW-5000MW fazla elektrik kurulu gücü mevcut.

- Porsuk Çayı’na deşarj edilecek atık su sorununa ÇED raporunda çözüm sunulmamış.

- Santralin ihtiyacı olan soğutma suyunun Gökçekaya Hidroelektrik Santralinden karşılanacağı ifade edilmesine rağmen konuyla ilgili bir fizibilite çalışması yapılmamış.

- Yeraltı sularının ve toprağın kirlenmesine neden olabilecek kül depolama alanındaki zemin sızdırmazlığına ilişkin yapılan hesaplamalarda yanlışlıklar mevcut.

Greenpeace Akdeniz’in hazırladığı “Eskişehir’de Kömürlü Termik Santral Tehlikesi” isimli hava modellemesi raporu da kurulması planlanan santralin Türkiye için çok büyük bir hava kirliliği kaynağı olacağına ve bölgedeki yerleşim yerleri ile ekosistemler üzerinde büyük sorunlar yaratacağına dikkat çekiyor.

Söz konusu kömürlü santral, artan solunum yolu enfeksiyonlarından kaynaklı bebek ölümleri de dahil olmak üzere PM2,5 ve NO2’ye maruz kalmada öngörülen artış nedeniyle yılda sırasıyla 54 ve 19 erken ölüme yol açacak. Santralin 35 yıl çalışması halinde toplamda 3200 erken ölüm yaşanacak.

Santralden kaynaklanan emisyonlar;

- Alpu ve çevresindeki bölgelerde havada bulunan zehirli partikül ve NO2 miktarını artırarak yetişkinlerde inme, akciğer kanseri, kalp ve solunum hastalıkları ile çocuklarda solunum yolu enfeksiyonları gibi sağlık sorunlarının riskini artıracak.

- Mahsullere ve toprağa zarar verebilecek asit yağmurlarına neden olacak.

- Arsenik, nikel, krom, kurşun ve cıva gibi zehirli ağır metal serpintisine yol açacak.

Greenpeace Akdeniz Kampanyalar Hukuk Danışmanı Deniz Bayram, ihale öncesinde ÇED kararının iptal edilmesi gerektiğini söyledi. Bayram, “Eksik ve hatalarla dolu ÇED raporu ile sağlık, tarım ve ekonomik faydayı tehdit eden termik santral projesi kurulamaz. 26 Nisan’da planlanan ihale öncesi kimsenin zarar görmemesi için ÇED kararı iptal edilsin” dedi.
Büyük Ova Koruma Planı nedir?

21 Ocak 2017 tarihli Resmi Gazete'de Bakanlar Kurulu tarafından, Türkiye'de tarımsal üretim verimi yüksek olan bazı ovalar koruma altına alınmıştır. Eskişehir Alpu Ovası da Büyük Ova Koruma Statüsü altına alınmıştır. Bakanlar Kurulu Kararı'na göre, "tarımsal üretim potansiyeli yüksek, erozyon, kirlenme, amaç dışı veya yanlış kullanımlar gibi çeşitli nedenlerle toprak kaybı ve arazi bozulmalarının hızlı geliştiği ovalar büyük ova koruma alanı olarak belirlenmiştir."

Eskişehir’de Ne Olmuştu?

Eskişehir Tepebaşı ilçesi sınırlarında Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ) tarafından “Alpu Termik Santrali ve Bu Santrale Kömür Sağlayacak Olan Rezerv Alanındaki Yeraltı Maden İşletmesi ile Kül Düzenli Depolama Tesisi” Projesi yapılmak isteniyor. Toprak Koruma Kurulu, termik santralin kurulmak istendiği araziyi, Ocak 2018’de “tarım alanı” statüsünden çıkardı. Projenin “ÇED Olumlu” kararı, 6 Mart 2018’de verildi. 26 Nisan’da ise projenin ihalesi gerçekleşecek.