Facebook’ta dolaşan bu yalana inanmayın

Dünyanın en popüler sosyal paylaşım ağı Facebook üzerinden son birkaç gün içinde kullanıcıların kopyalayıp durum güncellemesi bölümüne yapıştırdığı ve “Yarın teslim tarihi” ile başlayan dezenformatif mesaj yoğun bir şekilde yayılmaya başladı. Bu ve buna benzer içeriklerin sürekli Facebook üzerinden paylaşılması ve bilgi kirliliği oluşturması kullanıcıları büyük sorunlarla da karşı karşıya bırakıyor. Bu tarz mesajların geçerliliği ve güvenilirliği var mıdır? Bu metinlerin paylaşılmaması kullanıcıları etkiler mi? Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ali Murat Kırık konuya açıklık getirdi.

HOAX’LAR TÜRKİYE’DE TROLLER TARAFINDAN YAYILIYOR

Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ali Murat Kırık, Facebook’ta kullanıcılar arasında paylaşılan ve “Yarın Teslim Tarihi” şeklinde başlayan metinle ilgili; “Sosyal ağlarda bu tür yalan haber (asparagas) içeren bilgi mesajlarına kullanıcılar itimat etmekte ve bu bilgileri duvarlarında sorgulamadan paylaşmaktadırlar. Bu tür mesajlara “hoax” adı verilmektedir. Geçmişte e-postalarla başlayan bugün ise sosyal medyada sıklıkla paylaşılan hoaxlarda inanırlığın arttırılması için resmi kurum adları, hukuki terimler, devlet tarafından yayımlandığı iddia edilen belgelerin isimlerini kullanılmakta ve bu tür mesajların yasal yaptırıma sahip olduğu düşünüldüğü için tıpkı bir virüs gibi bu tarz içerikler hızlıca yayılmaktadır.” şeklinde konuştu.

“RESMİLEŞTİ DİKKAT” VE “YARIN TESLİM TARİHİ” İÇERİKLİ MESAJLARA İTİBAR EDİLMEMELİ

Sosyal medya kullanıcıların araştırmadan bilinçsiz bir şekilde bu mesajları paylaştığını, hatta bu mesajlara inandığını ifade eden sosyal medya uzmanı Yrd. Doç. Dr. Ali Murat Kırık; “Eğitim ve bilgi düzeyi yüksek kullanıcılar da ne yazık ki bu asparagas haberlerini kurbanı oluyor ve bu mesajları profillerinde paylaşıyor. Özellikle sosyal medya trollerinin ortaya atmış olduğu bu mesajlar ne yazık ki günümüzdeki konjonktür nedeniyle kullanıcıları olumsuz yönde etkiliyor. Zaten Facebook’a üye olurken kullanıcı sözleşmesini de otomatik olarak kabul etmiş oluyoruz. Dolayısıyla internet ortamında dolaşan ve kaynağı belli olmayan bu tarz mesajlara itibar edilmemesi son derece önemlidir. Paylaşılan metinde Kanal 13 ifadesi yer almaktadır. Bilindiği gibi Türkiye’de böyle bir kanal mevcut değildir. Yine kullanıcıların bu tarz mesajlardan sürekli etkilenmesi üzerine Facebook; “Kontrol Sende” başlıklı bir açıklama yayınlamış ve bu açıklamada; “Facebook’ta paylaştığın şeylerin kontrolünü elinde bulundurmak için bir bildirimi kopyalayıp yapıştırman gerektiğini söyleyen bir gönderi görmüş olabilirsin. Buna inanma. Koşullarımızda çok net bir şekilde belirtiliyor: Facebook’ta paylaştığın bilgilerin ve içeriklerin tamamı senin mülkiyetindedir ve bu bilgilerin nasıl paylaşıldığını gizlilik ve uygulama ayarların aracılığıyla kontrol edebilirsin. Bu uzun süredir böyle ve değişmedi.” ifadelerine yer vermişti.

TÜRKİYE ROMA STATÜSÜ’NE TARAF DEĞİLDİR!

Facebook üzerindeki dezenformatif mesajlarda sürekli olarak Roma Hukuku ve Roma Statüsü gibi ibarelerin yer aldığının altını çizen akademisyen Yrd. Doç. Dr. Kırık; Öncelikle “Roma Statüsü”nün Birleşmiş Milletler Konferansı’nın 1998 senesine mutabakata vardığı Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin (UCM) Kuruluş Statüsü olduğunu hatırlatmamız gerekmektedir. Bununla birlikte Roma Statüsü’ne taraf olan 124 ülke yer almakta olup bu 124 ülke Uluslararası Ceza Divanı (UCD)’nIn yetkisini tanımaktadır. Fakat Türkiye bu statüye bazı nedenlerden dolayı taraf değildir. Dolayısıyla bu durum bile asparagas olan bu metnin çürütülmesi için yeterlidir.

SOSYAL MEDYA TERÖRÜ BU MESAJLARIN YAYILMASINA NEDEN OLUYOR

Kullanıcıların kendilerine güvene alma amacıyla bu mesajları paylaştığını aktaran Yrd. Doç. Dr. Kırık; “Bugün çağımızın en temel sorunlarından biri sosyal medya terörü. Troller sosyal medya gündemini hızlı bir şekilde değiştirebiliyor ve kullanıcıları etkileyebiliyor. Bugün profillerimizden yapılan her türlü paylaşımın kayıtları Facebook tarafından tutuluyor. IP adreslerinden bu paylaşımların kim ya da kimler tarafından yapıldığının tespiti mümkündür. VPN kullanılmış olsa bile sorun teşkil etmemektedir. Bu nedenle kullanıcıların bu tarz mesajları paylaşmasının herhangi bir anlamı ya da geçerliliği bulunmamaktadır.” şeklinde konuştu.