Fideden hasada Bartın çileğinin öyküsü

Ekim ayından haziran ayına kadar üretim sürecini fotoğrafladığı çilek, merkezde Karasu, Güzelcehisar, Gürgenpınarı köyleri ile Amasra, Ulus ve Kurucaşile ilçesine bağlı çok sayıda köyde, toprağın naylon ile örtülmesi yönetim olan ''malçlama'' sistemiyle yetiştiriliyor. Ekim ayında toprakta arklar açarak fidelerin dikileceği öbekleri hazırlayan üreticiler, dikim yastıklarını gübre sermelerinin ardından damlama su sitemi için gerekli yerlere boruları özenle döşüyorlar. Ot kontrolü, sulama aralığının uzatılması, meyvelerin temiz kalması, çürüğün minimize edilmesi amacıyla ekim öbeklerini naylon ile örten üreticiler, fidelerin dikileceği alanları belirleyerek naylonlarda delikler açıyorlar.

Bir yandan da çilek fidelerini dikime hazır hale getiren üreticiler, ekim sonu ve kasım ayı başlarında demir çubuklar yardımıyla toprakla buluşturdukları fidelere hayat veriyorlar. Kasım-aralık ayında yapraklarını açmaya başlayan fideler de sorunsuz bir ürün vereceğinin işaretlerini yansıtıyorlar. Mart-nisanda açan çiçeklerinin bir süre sonra beyaz yapraklarını döken fideleri damlama sistemle sulamaya devam eden üreticiler, yavaş yavaş oluşmaya başlayan çileklerin olgunlaşmasını büyük özen ve sabırla bekliyor. Çevresinde yabancı otlardan temizlenen fideler, hava şartlarına göre mayıs ayının sonundan itibaren ilk meyvelerini vermeye başlıyorlar.

Kırmızı rengi, tadı, kokusu ve büyüklüğüyle olgunlaştığını gösteren çilekler, hafta da 2-3 kez sabahın ilk ışıklarıyla aralarında çocukların da bulunduğu aile bireyleri tarafından toplanarak, tazeliği ve görüntüsü bozulmadan pazar yerine satışa götürülüyor. Malçlama sistemiyle daha parlak ve iri görüntüye sahip çilekler, gece saatlerinde aldığı al rengiyle satışa sunulduğu sepetlerde güzel görüntüler oluşturuyor. Büyük emekler harcanarak mayıs-haziran ayında meyve veren fideleri tarladan özenle toplayan üreticiler, meyveleri pazar yerinde tüketiciyle buluşturuyor. Üreticiler, ekim ayına kadar toplamayı sürdürdükleri meyvenin kilogramını 5 liradan satıyorlar.

Malçlama sisteminin avantajları

İl Tarım Müdürü Yusuf Alagöz, malçlama sisteminin ekim yapılan alanın plastik naylon örtüyle örtülmesi olduğunu, sistemin yabancı ot kontrolünün yanı sıra sulamada tasarruf, iş gücü kullanımını azaltma, mantar enfeksiyonlarını önleme, temiz ve bol ürün elde etme gibi faydalar sağladığını söyledi. Bartın çileğinin malçlama sistemle üretilmesinin küresel iklim değişikliği ve tarımsal kuraklık nedeniyle topraktaki suyun tutulması için avantaj olduğunu anlatan Alagöz, şunları kaydetti: ''Müdürlük olarak her yıl rastgele seçtiğimiz bahçelerden aldığımız numuneleri bakanlığımıza bağlı laboratuvarlarda kimyasal ilaç yönünden kalıntı analizlerini de yaptırıyoruz. Böylelikle Bartın çileğini katkısız ve kalıntısız tüketicilerimize sunmuş oluyoruz. Bugün Amasya elması nasıl o ilin markası olmuşsa, Bartın çileği de bizim için o duruma gelmiştir. Çilek üretiminin artması ve üreticileri teşvik amacıyla Bartın İl Özel İdaresi Tarımsal Hizmetler Müdürlüğünce bu yıl da maliyetin yüzde 50'si oranında destekleme yapıldı. En az 1 dekarlık alanda kurulacak çilek bahçeleri için sulama sistemi, fide, naylon örtü gibi maliyetlerin yarısı İl Özel İdaresince karşılanırken, kalan kısmı da faizsiz 4 eşit taksitle alınıyor.''
 

Üretim 500 tondan 1500 tona çıktı

İl genelinde 2005'te 400 dekar alanda üretilen çileğin bin dekar alanda üretilmeye başlandığına dikkati çeken Alagöz, şöyle devam etti: ''Kentte yarım asırdır üretilen çilek, kokusu, rengi ve iriliğiyle özellikle İstanbul ve Ankara hallerinde aranan tür oldu. Bu kentlere toptan satışlar yapıyoruz. Kentte yaklaşık 50 yıl önce üretilen Osmanlı çileği, bugün yerini Bartın çileğine bırakmıştır. Bunun nedeni de aroması, kokusu ve lezzeti ile beğeni toplayan Osmanlı çileğinin muhafazasının zorluğu ve birim alandan alınan miktarın düşüklüğüdür. Kendine has kokusuyla Osmanlı çileğinin yerine Bartın çileğinin hakim olması üreticilere ekonomik anlamda da kazanç sağlamıştır. Bugün çilek üretimiyle ilimize yılda yaklaşık 5 milyon lira girdi sağlanmaktadır. Üretim 500 tondan 1500 tona yükselmiştir.''

4 dekar alandan 40 bin lira gelir

Kabagöz köyünde İl Özel İdare Müdürlüğünün desteğiyle çilek üretimi yapan ve 4 dekar alanda yaklaşık 15 ton ürün bekleyen Hüseyin Topal da önceki yıllarda marul, domates ve salatalık gibi sebze ektiği tarlasını çilek bahçesine dönüştürdüğünü söyledi. Çilek üretiminin zahmetli bir iş olmasına rağmen ekonomik girdisinin kendilerini tatmin ettiğini anlatan Topal, ''İdaremizin desteğini duyunca daha önce küçük alanda yaptığımız çilek üretimini büyütmeye karar verdik. Yaklaşık 4 dekar alana 5 bin lira masraf yaptık. Bunun yarısını idare karşıladı, yarısını da taksitlerle ödüyoruz. Bu alandan elde ettiğimiz 15-20 tonluk çilek satışından yaklaşık 40 bin lira gelir elde etmeyi bekliyoruz'' diye konuştu.