Filistin’de 14 yıl sonra seçim

Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, önceki gün 22 Mayıs’ta milletvekili ve 31 Temmuz’da da başkanlık seçimlerinin yapılmasını öngören kararnameyi imzaladı. Filistin’de son devlet başkanlığı seçimi 2005’te, milletvekili seçimleri ise 2006’da yapılmıştı. Devlet başkanlığı seçimini El Fetih lideri Abbas kazanırken, Hamas milletvekili seçimlerinde birinci parti olarak çıkmış, El Fetih ise sonuçları tanımadığını açıklamıştı. Bunun üzerine taraflar arasında çatışmalar yaşanmış, Hamas 2007’de Gazze’de yönetimi ele geçirmiş, böylece Filistin, fiilen El Fetih yönetimindeki Batı Şeria ve Hamas yönetimindeki Gazze olarak parçalı bir yapıya bürünmüştü. O tarihten bu yana Filistin’de Hamas ve El Fetih arasındaki gerilimin son bulması için zaman zaman temaslar kurulsa da seçim yapılamamıştı. El Fetih ve Hamas, 2017’de de birlik hükümeti kurulması konusunda uzlaşmaya varmış ve 2018’de seçim yapılacağı açıklanmış ancak Gazze’de Hamas’a bağlı grupların silahlarını El Fetih’e bağlı güvenlik birimlerine devri üzerinde yaşanan anlaşmazlık nedeniyle uzlaşı bozulmuştu.

Son dönemde Filistin’de siyasi grupların uzlaşı arayışı kapsamında El Fetih ile Hamas arasında çeşitli görüşmeler yapıldı. Filistinli grupların temsilcileri 3 Eylül’de eşzamanlı olarak Ramallah ve Lübnan’ın başkenti Beyrut’ta, daha sonra da 22 Eylül’de İstanbul’da toplantılar gerçekleştirdi. Yılbaşından önce Hamas Siyasi Büro Lideri İsmail Haniye, devlet başkanlığı ve milletvekilliği seçimlerinin eşzamanlı olarak yapılması şartından vazgeçtiklerini duyurdu. 

Filistin’deki grupları daha önce İstanbul’da bir araya getiren Türkiye ise Filistin’de seçim kararınına destek açıklaması yaptı. Seçim kararının Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Mısır’ın; Filistin’de Hamas’ı destekleyen Katar üzerindeki ablukayı kaldırma kararının ardından gelmesi dikkat çekti. Gelişmeleri Cumhuriyet’e değerlendiren Ortadoğu uzmanı yazar Faik Bulut da seçim kararının, Körfez ülkeleri arasındaki uzlaşının ardından geldiğini belirterek, “Katar’a Suudi Arabistan ve Mısır’ın uyguladığı ablukanın kaldırılması, hem Filistin yönetimini hem de Hamas’ı, Filistinlilerarası barışın sağlanması açısından heyecanlandırdı. Hem Suudi Arabistan ve Mısır Filistin’e yardım edecek, Katar Hamas’a yaptığı yardımlardan elini çekmeyecek diye düşünüyorlar” dedi.

Bulut, “Seçimlerin bölgede çok büyük bir etki yaratması beklenmemeli. Filistin’in zaten son dönemde Arap dünyasındaki etkisi giderek küçülüyor. Seçimin yerel yansımaları olur, fakat pratik etkiye baktığımız zaman bölgedeki ülkelerin dış politikasını etkileyeceğini zannetmiyorum” değerlendirmesini yaptı. 

‘BİRLEŞİN’ TELKİNİ

Bulut, seçim kararının açıklanmasından önce Filistin yönetiminin seçim kanunlarında değişiklik yaptığını ve Hamas’ın bu değişiklikleri sert eleştirdiğine dikkat çekerken uluslararası aktörlerin Filistinlilerin birleşmesi için telkinlerde bulunduğunu vurguladı. Bulut, “Suudi Arabistan da Mısır da Türkiye de Filistinliler’in birleşmesi için tavsiyelerde bulunacaktır. İdeolojik nedenlerle Türkiye’de hükümetin gözdesi Hamas, fakat Türkiye’nin hem Filistin yönetimiyle hem Hamas’la arası iyi. Hükümet, hem Türkiye hem de Filistin kamuoyuna ‘Bakın ben Filistinliler’i bir araya getiriyorum, uzlaştırıyorum’ mesajı veriyor. Ne kadar etkili olur, emin değilim. Bu, biraz da Türkiye’nin Mısır’la rekabetiyle bağlantılı” ifadelerini kullandı. “Çünkü Mısır ve Suudi Arabistan nispeten Filistin yönetimini tutuyor Hamas’a karşı, buna karşın Katar Hamas’ı destekliyor” diyen Bulut, “Katar-Suudi Arabistan yakınlaşmasını vesile ederek Filistinliler birbirlerine daha yaklaşacaklar mı, yoksa seçim anlaşmazlıkları nedeniyle birbirleriyle kavga mı edecekler göreceğiz. Kavga ederlerse Körfez’deki yakınlaşmanın nimetlerinden yararlanamayacaklardır, zaman gösterecek” yorumunu yaptı lANKARA