Fırça ve kalemin izinde sınırları aşmak

İnsanın sanatla ilişkisi çok eski tarihlere uzanıyor ve çok farklılık gösteriyor. Tiyatro, edebiyat, resim, heykel gibi yazı da insanların eskilerden günümüze taşıdığı bir sanatsal dil.

Sakıp Sabancı Müzesi’nde 27 Haziran 2010’ a kadar sürecek olan “Fırça ve Kalemin İzinde Sınırları Aşmak- Doğu ve Batı Yazı Sanatından Seçmeler” başlıklı sergi 2010 Türkiye'de Japonya yılı kutlamaları kapsamında açıldı.

Sergiyi müzenin eski salonlarında adımlarınızdan dolayı duyabileceğiniz parke gıcırtılarına engel olacak bir hassaslıkla yürüyerek izleyeceğiniz kesin; o incelikler karşısında başkası ne mümkün!

Eserleri açıklayıcı yazıları okuyarak inceliyoruz. Çin ve Japon yazı sanatının çeşitleri, Shodo'yla ilgilenme, güzel yazı yazmayı öğrenmek üzere gidilen okullar ilgi çekiciler. Doğu’dan Batı’ya uzanan kültürel  buluşma noktalarını  görüyoruz. Öncelikle Kampo Harada’ nın binlerce öğrencisine yıllar boyunca ‘kursiv üslup’ ta yazmalarını denetmesi gibi ilerleyen yıllarda topladığı yazı örnekleri ile kurulan müzesi ve günümüzdeki çalışmalar geleneksel olana duyduğumuz saygıyı arttırıyor.

Serginin kaligrafileri karşısında zaman zaman sanatta farklı disiplinlerin ortak noktalarda buluştuklarını da görüyoruz. Acaba F. Kline ve K. Harada sanatlarını karşılıklı olarak tanımışlar mıdır? Yoksa bir F. Kline soyut resmi, kursiv üsluplu Japon yazısının büyütülmüş hali gibi midir? Osmanlı hatlarının kıvrak ya da kesin hatlı olanları zaman zaman Erol Akyavaş resmine nasıl yansımıştır? Sabri Berkel’in soyut resimlerinden hangi yazı üslubu anımsanır? 15. yüzyılın başlarında hazırlanan Duc de Berry’nin Takvimler’indeki resimlerin, yazıların Rönesans öncesi Batı resminin tanımlanmasındaki rolleri nedir? Japon küçük mühür yazısı, resmi yazışma üslubu, fonetik kana yazısı, kursiv ve yarı kursiv üslupları ile talik hat, celi sülüs hat, nesih hattın benzerlikleri var mıdır? gibi sorular giderek çoğalıyor.

Yazı sanatı ve böylesine özenle hazırlanmış bir sergi kuşkusuz tüm sanatseverler için özel bir gezi olanağı sunmakta ve yazının uzmanlık alanı olarak hassaslık isteyen bir dal olduğunu ıspatlamaktadır. Sergiyi hem Japon-Türk dostluğunu pekiştirici özellikliklerini düşünerek, hem de geleneksel sanatları uluslararası bir kültür alışverişi ortamında değerlendirerek gezmeliyiz.