Grexit, Brexit ve Kolotoumba

Bu yıl üç seçim (yerel, Avrupa Parlamentosu ve genel seçimler) yaşayacak olan Yunanistan’da, “kolotoumba” terimi, 2015 yılında epey popüler olmuştu. Kemer sıkma politikalarına son verme vaatleriyle, lideri olduğu Radikal Sol Koalisyon’un (SYRİZA) Ocak 2015’deki erken genel seçimlerde iktidara gelmesinden sonra, ülkenin kreditörleriyle yürütülen çetin müzakere sürecindeki pazarlık stratejisi Avrupa Birliği liderlerinin tepkisine yol açmış olan Çipras, aynı yılın ağustos ayında istifa etmişti. Partisinin Eylül 2015 seçimlerindeki galibiyetiyle, yeniden başbakanlık koltuğuna oturmuştu. Yunanistan’ın genç lideri, kreditörlerin sunduğu ekonomik önlemler anlaşma planının oylandığı 5 Temmuz referandumunda “hayır” çıkmasına karşın, sonradan koşulların büyük bir bölümünü kabul etmişti.

‘Yerleşik düzen’ memnun!
O dönemde, partisinin bölünmeye gitmesi ve memorandum karşıtı söylemleriyle oy topladığı seçmenlerin SYRİZA’dan uzaklaşması tabanı tarafından eleştirilen Çipras, “kolotoumba” yapmakla suçlanmıştı. Ancak Çipras, ülkenin iflasa sürüklenmesi ve Avro’dan çıkma, yani “Grexit” riski altında, yeni bir kurtarma paketini (2010’dan itibaren imzalanan üçüncü anlaşmayı) kabul etmekten başka seçeneği kalmadığını savunmuştu. Özellikle Ağustos 2018’de programın sona ermesinden bu yana, bir zamanlar “yerleşik düzen karşıtı” olduğunu düşünerek kuşkuyla yaklaştıkları Çipras’a, AB liderlerinin büyük bir bölümü, artık olumlu bir şekilde bakıyorlar. Bunlardan biri de, kısa bir süre önce gerçekleştirdiği Atina ziyaretinde, Yunanistan’a güvenin arttığını vurgulayan Almanya Başbakanı Merkel. Çipras’ın bir zamanlar Merkel hakkında söylediklerinden sonra iki liderin bugünkü ılımlı ilişkisi, ister istemez “kolotumba”yı akla getiriyor. Mayıs 2014 Avrupa Parlamentosu seçimleri öncesinde yaptığı bir konuşmada Çipras, “...sandıktan tek bir mesaj çıkmalı... [ülkenize] geri dönün Sayın Merkel, Sayın Schäuble, Avrupa’nın muhafazakâr diye anılan hanımlar ve beyleri, Troyka’nın insanları! Yunanistan deney hayvanı değil, ülkemizi muz cumhuriyetine çevirmenize izin vermeyeceğiz...” demişti.

Aslında bu satırların yazıldığı sırada, sosyal medya, #kolotoumba hashtag’i (etiketi) ile çalkalanıyordu. İngiltere Başbakanı May’in AB ile vardığı birlikten çıkışa ilişkin “Brexit” anlaşmasının 15 Ocak’ta İngiliz Parlamentosu’nda reddedilmiş olmasına atıfta bulunan bir Twitter kullanıcısı, “Sevgili Theresa May, #kolotoumba’yı öğretmesi için bir süreliğine Aleksis’i size ödünç veriyoruz” derken bir başka hesap sahibi de “Sakin olun, #kolotoumba geliyor. Kullanma talimatları için @atsipras’a danışın” ifadesini kullanıyordu. İşin ilginç yanı, Atina ve Londra hükümetleri, aynı gün (16 Ocak’ta) ülkelerinin parlamentolarında güvenoyu almayı başardı. Makedonya Cumhuriyeti ile varılan isim anlaşması nedeniyle yaşanan, koalisyonun küçük ortağı Bağımsız Yunanlar (ANEL) partisinin lideri ve Savunma Bakanı Kammenos’un istifasına yol açan krizin ardından güven oylaması çağrısında bulunan Çipras, tahmin edildiği gibi, yeterli desteği kıl payı farkla aldı. Parlamentonun önümüzdeki günlerde Makedonya Cumhuriyeti ile imzalanan ülke ismine ilişkin Prespes anlaşmasını oylaması bekleniyor.

Çipras’ın, ekimde yapılması planlanan genel seçimlere kadar görevde kalma niyetinde olduğunun sinyalini vermesine karşın, erken seçimlere gitme olasılığı da kulislerde konuşulmaya devam ediyor. Analistler, gelecek seçimlerde, ana muhalefet partisi Yeni Demokrasi’nin iktidara gelme olasılığının yükseldiğini belirtiyorlar. Atina’daki STR Ltd. araştırma kurumunda iletişim stratejisti John Dimakis, Cumhuriyet’e yaptığı değerlendirmede, Çipras’ın “çok iyi bir taktikçi” olduğunun altını çizdi. “SYRİZA’nın iktidara gelmesinden bu yana geçen yıllarda, Çipras dikkate değer bir biçimde uyum sağlama becerisi gösterdi” yorumunu yapan Dimakis, Çipras’ın, “sonuç yöntemin haklılığını ortaya koyar” anlayışıyla hareket ettiği görüşünü dile getirdi.

Çipras’ın, bazıları için politikanın ayrılmaz parçası olan “taklabazlık” sanatını ne kadar sürdüreceği belli olmasa da, artık “yerleşik düzen”e bir tehdit unsuru oluşturmadığı netleşmiş durumda. Prespes anlaşmasına ilişkin oylamayı da lehine sonuçlanacak biçimde atlatabilirse, Yunanistan hariç Avrupa’da başka ülkelerin gözdesi olmayı sürdürecek. Atina-Üsküp arasında 1991’den bu yana süregelen isim krizini sona erdirdikleri gerekçesiyle Makedonya Başbakanı Zaev ile birlikte 2019 Nobel Barış Ödülü’ne aday gösterilmiş olması da Çipras’ın yurtdışında artan popülerliğinin bir kanıtı belki de...

iamail2005@gmail.com