Haiti Cumhurbaşkanı Moise'e düzenlenen suikast hakkında neler biliniyor?

Haiti polis yetkilileri Cumhurbaşkanı Jovenel Moise'e bu hafta başında suikast düzenleyerek öldürenlerin çoğu eski Kolombiyalı askerlerden oluşan yabancı bir tim olduğunu açıkladı.

Emniyet Müdürü Leon Charles grupta 26 Kolombiyalı ve iki Haiti asıllı ABD vatandaşı olduğunu söyledi.

Zanlılardan 8'inin hala yakalanamadığı, iki ABD vatandaşı da dahil 17 kişinin ise gözaltına alındığını da ekledi.

Kalan zanlıların ise başkent Port-au-Prince'te polisle girdikleri çatışmada öldürüldükleri açıklandı.

Çarşamba günü sabahın erken saatlerinde silahlı bir grup Cumhurbaşkanı Moise'in konutuna girerek onu ve eşini vurmuşlardı.

12 kurşun yarası alan Moise olay yerinde yaşamını yitirirken, ağır yaralanan eşi Martine acil müdahale için uçakla Florida'ya götürülmüştü. Martine Moise'in durumunun "istikrarlı" olduğu bildirildi.

'Oligarklara savaş açtığı için' mi öldürüldü?

Perşembe günü Haiti polisi bazı zanlıları silahları, Kolombiya pasaportları ve diğer kanıtlarla birlikte bir basın toplantısıyla gazetecilerin önüne çıkardı.

Emniyet Müdürü Leon Charles "Yabancılar Cumhurbaşkanı'nı öldürmek için ülkemize geldiler. Kalan 8 zanlıyı da yakalamak için soruşturmamızı ve arama tekniklerimizi genişleteceğiz" diye konuştu.

Suikastin kim tarafından ve ne sebeple planlandığı henüz açıklık kazanmadı.

Ancak Haiti'nin geçici başbakanı Claude Joseph, BBC'ye, 53 yaşındaki Cumhurbaşkanı'nın ülkedeki "oligarklara savaş açtığı için" hedef alınmış olabileceğini söyledi.

Öte yandan Kolombiya hükümeti de bir açıklama yaparak zanlılardan en az 6'sının, Kolombiya ordusundan emekli olmuş göründüklerini bildirdi ve soruşturmada Haiti makamlarına destek sözü verdi.

ABD Dışişleri Bakanlığı ise gözaltında Amerikan vatandaşları bulunduğu haberlerini duyduğunu ama kimliklerini henüz doğrulayamayacağını söyledi.

Haiti yetkilileri hala Amerika kıtasının bu en yoksul ülkesinde insanların sokağa dökülmesine yol açan bu suikastin arkasında kimlerin bulunduğunu araştırıyor.

Perşembe günü başkentte polisin zanlıları yakalama operasyonu, çevreyi saran öfkeli kalabalıklar tarafından da izlendi.

Kalabalık bazı araçları ateşe verdi ve zanlıların tutulduğu karakolun çevresine toplandı.

Ülkede suikastten sonra olağanüstü hal ilan edildi.

Haiti'yi şu anda kim yönetiyor?

Suikast Haiti'de yetkilerin kimin elinde olduğu konusunda bir belirsizlik yarattı.

Anayasa, cumhurbaşkanının yokluğunda Anayasa Mahkemesi Başkanı'nın yönetimi devralması gerektiğini söylüyor.

Fakat Anayasa Mahkemesi başkanı yakınlarda Covid-19'a yakalanarak ölmüştü.

Bu durumda, yapılan yasal değişikliklere göre başbakan yetkili olacak gibi görünüyor.

Cumhurbaşkanı Moise bu makamdaki dört yılı boyunca 6 başbakan atamıştı ve geçen Pazartesi yani öldürülmeden bir gün önce de 7. başbakanı olan Ariel Henry'yi bu göreve tayin ettiğini bildirmişti.

Ariel Henry henüz göreve başlamak üzere resmen yemin etmemiş ve anayasal olarak başbakan olmamıştı, ama yetkilerin kendisinde olduğunda ısrarlı.

Geçici olarak başbakanlık görevini sürdüren Claude Joseph BBC'ye, Henry'nin bu tutumunun kendisini "şaşırttığını" söyledi.

Birleşmiş Milletler, yönetimin cumhurbaşkanlığı için yıl sonundan önce seçimler yapılana kadar geçici başbakan Claude Joseph'te kalması gerektiği yönünde bir açıklama yaptı.

Joseph, seçimde cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olmayacağını söyledi ve "Burada kalıcı değilim. Seçime gitmemiz lazım. Kişisel bir planım yok" diye konuştu.

Saldırı nasıl yapıldı?

Silahlı suikastçiler Çarşamba günü yerel saatle sabaha karşı 01.00 sularında, Cumhurbaşkanı'nın başkent Port-au-Prince'e bakan bir tepede bulunan konutunu bastı.

Daha sonra dolaşıma giren video kayıtlarında, ağır silahlar kuşanmış siyahlar giyinmiş kişilerin ABD Narkotik Büro DEA mensuplarıymış gibi "DEA operasyonu, herkes yere yatsın!" diye bağırdıkları duyuluyor.

Saldırı sırasında Cumhurbaşkanı'nın çalışma ve yatak odalarının alt üst edilerek yağmalandığı da açıklandı.

Cumhurbaşkanı ile eşinin üç çocukları Jomarlie, Jovenel Jr ve Joverlein'in "güvenli bir yerde" oldukları açıklandı.

Haiti Cumhurbaşkanı'nın öldürülmesinden önce de istikrarsız bir ülkeydi ve Moise'i istifaya çağıran yaygın protesto gösterilerine sahne oluyordu.

Aslında 2019 yılında parlamento seçimi yapılması gerekiyordu ama anlaşmazlıklar yüzünden seçim ertelenmiş ve Moise ülkeyi kararnamelerle yönetmeye başlamıştı.

Haiti:

• 11 milyon nüfusu var
• Nüfusun yüzde 59'u yoksulluk sınırının altında

• 2004-2017yılları arasında BM iç çatışmaları durdurmak amacıyla ülkeye barış gücü gönderdi
• 2010 yılında yaşanan büyük depremde 200,000 kişi hayatını kaybetti

Kaynak: BBC Dinleme Servisi