Hamile hemşirenin hukuk zaferi

Aksaray'ın Eskil ilçesi Böget Sağlık Ocağı'nda vekil hemşire olarak görev yapan Dönsel Gürlek Koç, yıllık izin, mazeret izni, hastalık izni ve aylıksız izin hakkı için yaptığı başvurunun reddedilmesi üzerine Aksaray Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü'nün 16 Haziran 2010 tarihli işleminin iptali için Aksaray İdare Mahkemesi'nde dava açtı.

Koç'un, dava tarihi itibariyle 21 haftalık hamile olduğuna dikkat çekilerek, davalı idarenin izin talebini reddetmesi nedeniyle anne ve bebeğin ciddi bir tehlikeyle karşı karşıya kaldığı vurgulanan dava dilekçesinde, Koç'un sosyal haklardan faydalanıyor olmasının genel haklardan faydalanamayacağı anlamına gelmediği gerekçesiyle söz konusu işlemin iptali talep edildi.

İdare ise savunmasında 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 175. maddesinde açıktan vekil olarak atananların bu kanunla memurlara tanınan sosyal haklardan da yararlanacaklarının belirtildiği, ancak izin hakkının sosyal haklar kapsamında 6. kısımda değil, 1. kısım 3. bölümde genel haklar kapsamında düzenlendiğine yer verildi.

Savunmada, davacının devlet memurlarına tanınan izin haklarından yararlandırılmasına imkan olmadığı gerekçesiyle davanın reddi talep edildi.

''İzin ve dinlenme anayasal güvencede''

Mahkemenin kararında, çalışanların izin ve dinlenme hakkının sosyal bir hak olduğu ve Anayasal güvence altında bulunduğu vurgulandı. Kararda, açıktan vekil olarak atananların, 657 sayılı Kanun ile memurlara tanınan sosyal haklardan da yararlanacağının hüküm altına alındığına dikkat çekildi.

Kararda, ''Vekil olarak açıktan atananların, 657 sayılı Kanun'da tanımlanan sosyal bir hak olmadığı gerekçesiyle izin haklarından yararlandırılmaması, bu şekilde görev yapanların hiçbir şekilde izin yapmadan ve dinlenmeden çalışması sonucunu doğurur ki, bu durumun zorla çalıştırmanın ve angaryanın yasak olduğuna ilişkin Anayasa'nın 18. maddesine aykırılık teşkil edeceği tabidir'' denildi.

Söz konusu personel, sosyal haklar kapsamında sayılmayan hafta tatilinden yararlandırılıyorsa diğer izin haklarından da yararlandırılması gerektiği ifade edilen kararda, diğer sosyal haklar açıktan vekillere tanınırken izin ve dinlenme hakkının verilmemesinin Anayasa'ya aykırılık yaratacağı belirtildi.

Devlet Memurları Kanunu'nda, devlet ve diğer kamu tüzel kişilerince genel idare esaslarına göre yürütülen asli ve sürekli kamu hizmetlerini ifa ile görevlendirilenlerin memur sayılacağının öngörüldüğüne işaret edilen kararda, şu ifadelere yer verildi:

''Vekil ebe ve hemşirelerin yaptıkları işin niteliği gereği, asli ve sürekli bir kamu hizmeti ile görevlendirilmiş kişiler olduğu görülmektedir. Buna göre, asli ve sürekli bir kamu hizmeti görmekle görevlendirilen vekil ebe ve hemşirelerin bu dört istihdam şekli içinde ancak memur statüsünde kabul edilmeleri gerekmektedir.

Atanma şekilleri diğer memurlara göre farklı olmakla birlikte, vekil ebe ve hemşirelerin de memur statüsünde kabul edilerek, memurlara tanınan aynı özlük haklardan yararlandırılması hakkaniyete uygun olacaktır.

Buna göre, yıllık izin, mazeret izni, doğum izni, hastalık izni ve aylıksız iznin 657 sayılı Yasa'nın genel hakları kapsamında sayılması gerekçe gösterilerek, davacının yıllık izin, mazeret izni, doğum izni, hastalık izni ve aylıksız izin hakkından yararlandırılmamasına ilişkin dava konusu işlemde sebep unsuru yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.''

''Devlet hizmetinde çalışanlar kadrolu yapılmalı"

Türk Sağlık-Sen Genel Başkanı Önder Kahveci, yaptığı açıklamada, mahkemenin vekil ebe ve hemşireleri memur oldukları yönünde karar vermesinin önemli bir gelişme olduğunu vurgulayarak, şunları kaydetti:

''Mahkemenin kararında kamu hizmetini sadece memurların yapacağı açıkça belirtiliyor ve vekil ebe ve hemşirelerin de memur olarak değerlendirmeleri gerektiği ifade ediyor. Devlet memurlarının sahip olduğu tüm haklara vekil ebe ve hemşirelerinde sahip olduğuna hükmediyor. Bu, kamuda farklı istihdam olamayacağını hatırlatan bir karardır. 7 farklı istihdamla çalışma barışını bozan, personeli mağdur edenler, hukukun verdiği bu kararlara bakarak farklı istihdam modellerinden vazgeçmeli, devlet hizmetinde çalışanları kadrolu memur yapmalı.''