Haşdi Şabi Musul Barajı'nı ele geçirdi... Irak’ta harita yine değişti

Irak hükümet güçleri, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi’nin (IKBY) 25 Eylül bağımsızlık referandumuna dahil ettiği Kerkük gibi statüsü tartışmalı olan ve peşmerge tarafından 2014’te IŞİD’le savaş gerekçesiyle istila edilen bölgelere yönelik operasyonunu ilerletiyor. Peşmergenin savaşmadan çekildiği tartışmalı bölgelere İran destekli Şii milis Haşdi Şabi dahil hükümet güçleri yerleşti. Dün ülkenin her yerine Irak bayrağı asılması talimatını tekrarlayan Irak Başbakanı Haydar İbadi, “Federal yönetim otoritesinin tüm ülkede uygulanmasına sözüme bağlıyım” dedi. “Referandumun en başta Kürtlerin çıkarlarına zarar vereceği uyarısını yapmıştım. Referandum bitti ve mazide kaldı” diye ekledi. 2005 tarihli Irak anayasasına göre statüsü tartışmalı bölgeler şunlar: Kerkük, Diyala’nın Hanekin ilçesi ve ona bağlı Celavla, Sadiye, Karatepe kasabaları, Salahaddin’in Tuzhurmatu ilçesi ve Musul’un Şengal (Sincar), Hamdaniye, Telkeyf ve Mahmur ilçeleriyle Zummar, Sinun, Rabia, Başika ve Güver kasabaları...

Yeni rafineri planı

Pazar gecesi başlayan ve 12 saatte Irak’ta güç dengesini değiştiren operasyonda Irak güçleri, peşmergenin çekildiği en büyük iki petrol yatağını da alıp Kerkük’te tam kontrolü sağladı. “Tüm petrol sahaları kontrolümüzde” diyen Irak Petrol Bakanlığı Kerkük’teki üretimi ikiye katlayıp günlük 1 milyon varilin üstüne çıkarmayı ve yeni bir rafineri inşası planladıklarını duyurdu. IKBY’nin Türkiye üzerinden günlük 650 bin varil petrol ihracatının 250 bini Kerkük’ten kaynaklanıyordu.

Türkmenlerin kutlama yaptığı, bazı Kürt sivillerin kaçtığı Kerkük’te Barzani yanlısı bir Türkmen partisinin binası yağmalandı. Şii Türkmen bölgesi Tuzhurmatu’ya Haşdi Şabi yerleşti ve KDP binası ateşe verildi.

Şengal’de kontrol Laleş’in IŞİD’in Ağustos 2014’te Ezidi yurdu Şengal’e saldırıp 5 bin Ezidiyi öldürmesi, binlerce kadın ve çocuğu esir alması, Irak’ta dönüm noktası olmuştu. Ezidi halkına ilk kaçış koridorunu Suriye’den gelen Kürt güçleri açarken peşmerge ancak tepkiler üzerine devreye girdi. Ezidi katliamı karşısında ABD, IŞİD’e karşı koalisyon kurup savaş başlattı. Bu süreçte PKK’nin üslendiği Şengal’den önceki gece peşmerge çekildi. Şengal’in merkezinde kontrol, Haşdi Şabi’nin Laleş isimli Ezidi birliğine geçti. Peşmergenin çekilmesinden istifade eden IŞİD, bazı köylere girdi. Kerkük’te Iraklı yetkililerle basın toplantısında Kürt kökenli emniyet müdürünün Kürtçe konuşmasının Iraklı komutan tarafından üç kez engellenmesi dikkat çekti.

ABD-İRAN ÇEKİŞMESİ

Irak haritasındaki yeni manzara, IKBY Başkanı Mesud Barzani’nin Kerkük petrolüne güvenerek bağımsızlık ilan etme hayallerini sona erdirirken Irak Başbakanı İbadi’ye prestij ve merkezi güçlere hem moral hem de üstünlük sağladı. ABD’nin 2003’teki Irak işgalinin hiç hesap etmediği sonuç, İran’ın Irak’ta en ağır basan güç haline gelmesiydi. Bu kez ABD Başkanı Donald Trump’ın İran’ı hedef alan yeni stratejisini açıklamasından 48 saat sonra İran, Irak’taki konumunu pekiştirdi. Aynı zamanda ABD de kendi desteklediği Şii lider olan İbadi’nin Kerkük kozuyla gelecek yılki seçimleri kazanmasını garantiye almaya çalıştı. Trump’ın Bağdat ile Erbil arasında “tarafsızlık” açıklamasına ise Cumhuriyetçi senatör John McCain tepki gösterdi: “IŞİD’le savaş, dış tehditlerden korunma amacıyla verdiğimiz teçhizatı Irak hükümetinin ABD’nin uzun süredir değerli ortağı olan kendi bölgesel yönetim unsurlarına saldırmak için kullanmasının vahim sonuçları olur.”

GÖZLER BAŞİKA’DA

Irak-İran sınırında küçük bir petrol sahasının bulunduğu Hanekin, Celavla, Sadiye, Karatepe, Mahmur ve Güver’den çekilen peşmerge, Başika’dan da “Büyük bir Haşdi Şabi gücünün ilerlediği” haberi üzerine çekilmeye başladığını duyurdu. IKBY’nin Başika’da TSK’ye üs açması, ancak Irak hükümetinin Musul’u IŞİD’den kurtarma operasyonu öncesi Türk birliğinin çekilmesini talep etmesiyle geçen yıl bölge, Ankara ile Bağdat arasında gerilim noktasına dönüşmüştü.