IMF: IŞİD, petrolü Türkiye’ye satıyor

Uluslararası Para Foru (IMF) Suriye ekonomisine yönelik hazırladığı çalışma notuna göre, ülke iç savaşın başladığı 2011’den 2015 sonuna kadar Gayri Safi Yurt İçi Hasılası’nın (GSYH) yüzde 57’sini kaybetti.

IMF’nin hazırladığı, ‘Suri ye’nin Çatışma Ekonomisi’ başlıklı raporunda Suriye hükümetinin IŞİD ve ülkedeki Kürtlerle petrol satın alma anlaşması yaptığı iddialarına yer verildi. Raporda şu tespitler var:

* Özellikle Halep çevresindeki şirket ve girişimcilerin ülkeyi terk edip sermaye ve donanımlarını komşu ülkelere götürdüklerine yönelik söze dayalı kanıtlar var. Örneğin birçok Suriyeli küçük ve orta ölçekli girişim ve girişimcinin üretimlerini Türkiye’ye kaydırdıkları ve ürettikleri malları tekrar Suriye’ye sattıkları iddia ediliyor. 2014’te, Türkiye’nin Suriye’ye ihracatı yeniden, 2012’deki 500 milyon dolarlık seviyesinden, kriz öncesindeki 1.8 milyar dolarlık düzeyine gelirken, Suriyeliler Türkiye’de yeni tescil edilen işlerin yüzde 26’sına sahipti.

* Kamu hizmetlerinin ülke genelindeki durumu değişken. Hükümetin bütçeye odaklandığı ve harcamaların büyük ölçüde eğitim,yol bakımı, gıda, yakıt, ilaç ve kamuda maaş ve emekli ücretlerine gittiği varsayılıyor.

Büyük iş kaybı

* Suriye iç savaşın başladığı 2011 yılından 2015 sonuna kadar GSYH’sinin yüzde 57’sini kaybetti. Petrol dışı GSYH’sinin düşüşü de yüzde 53 oldu. Çalışmada, kısıtlı ve tam güvenilemeyen verilere rağmen bir öngörü yapıldığı ve savaşın 2016’da bittiği varsayımı altında, 2006’daki en yüksek reel GSYH seviyesine gelişi ancak 2034’te olabilecek. Suriye’nin alt ve üstyapısının yeniden inşası ise 200 milyar dolara kadar çıkabilecek.

* Reel ekonomiye yönelik elde edilebilen veriler ve tahmin metotlarına bağlı yapılan hesaplamalara göre, Suriye ham petrol ve gaz gelirlerindeki düşüş yine 5 yılda yüzde 87’ye ulaştı. Raporda, ülkenin en büyük kayıplarından birinin insan kaynağı olduğu vurgulandı. İşgücü kaybı bir yana, gençlerin eğitimden uzak kalması ve ülke dışına çıkan birçok nitelikli insan, Suriye’ye dönmemesi, dönseler bile tamamen tahrip edilmiş bir ülke nedeniyle yeterince etki edemeyecek.

* Suriye’nin ekonomik toparlanmasının, savaş yaşayan Lübnan, Kuveyt gibi ülkelerle kıyaslandığında daha yavaş olması bekleniyor.

İstikrar vurgusu

* Ülkenin alt ve üstyapısındaki iyileştirmenin toplam maliyeti 200 milyar dolara çıkacak. Enerji, yol, bina, boru hatları ve diğer tüm altyapı için bir harcama yapılması gerekiyor

* Savaş sonrasında ülkenin kısa vadede yoksulluğu azaltma ve istikrarı korumaya odaklanması gerekiyor.