James Dean ve Blue Jean

Barack Obama ile “asi genç” James Dean’in ortak yanları neydi? Her ikisi de Levis 501 Blue Jean’e âşıktı! Bavyeralı göçmen Levi Strauss’un 1850’li yıllarda altın madenlerinde çalışan işçiler için yaratttığı bu sağlam giysi zamanla yoksul kesim insanının, kadın erkek fabrika işçilerinin de her gün giydiği pantalon oldu, vahşi batının ovalarında at koşturan kovboylar da onu yeğledi. 1940’larda, özellikle II. Dünya Savaşı’nın ardından önce Amerikan toplumuna yayıldı, 1950’li yılların başında da okyanusu aşarak Avrupa’yı fethetti. Blue Jean, o yıllarda ABD’den gelen her değişikliği özgürlük simgesi sanan Avrupalı için bir düş giysi oldu.

7’den 70’e...

Bugüne dek değişen bir şey yok! Blue Jean’siz yaşanamayacağına inananlar çoğunlukta. Günümüzde onu yedisinden yetmişine her yerde, her insan giyiyor. Blue Jean’li dede torun yan yana geziniyorlar. Zengini fakiri onsuz sokağa çıkmıyor. Bugün Stuttgart’ın vitrinlerinde 29 Avro’ya da Blue Jean var, 329 Avro’ya da! Pahalısını giyen “Carmen” operasında yanınızda oturuyor! Stuttgart’ın dev dünya kuruluşu Mercedes-Benz’in yeni emekliğe ayrılan CEO’su, İstanbul doğumlu Dieter Zetsche’yi Blue Jean’siz ender görürdünüz! Kardashian, Beyonce, Lady Gaga, Rihanna sağı solu özellikle yırtılmışları yeğliyorlar. Bugün Stuttgart’ın ünlü alışveriş caddesi Königstrasse’de gezinirken bir an durun, sağınızdan solunuzdan, önünüzden arkanızdan geçen insanlara şöyle bir bakın. Kesinlikle yüzde sekseninin ayağında Blue Jean göreceksiniz. İş insanı da, yuvaya giden çocuk da, turist de, köşeye çömelmiş dilenci de Blue Jean’li... Peki, nereden geliyor bu “sevgi”? Kentin sokak ve caddeleri yaz-kış Blue Jean’li dolu!

Çoğu giyenin üzerine oturmuyor, tulum gibi sağı solu sarkıyor. Bu “Amerikan giysisi”ni yeğleyenlerin bir kısmı, kadını, erkeği, şıklığa, modaya pek önem vermeyenler. Onlar “asi genç” James Dean gibi özgürlük çılgını değil, onlar “yeter ki ucuz olsun” diyenler! Eminim 80 milyonluk Almanya’da dolaplarda 80 milyon “mavi pantalon” asılı.

10 bin litre su

Bugün Avrupalının giydiği çoğu Blue Jean’i Çin’in Xintang kentinde insanlığa yakışmayan koşullar altında çalışan milyonlar üretiyor! Greenpeace’e göre, Çin başka ülkelere her yıl 260 milyon adet bu üründen satıyor! Pantalonların beyazlatılmasında (Used-Look) uygulanan kum püskürtme (kot taşlaması) yöntemi sonucu her yıl binlerce işçi ya sakat kalıyor ya da yaşamını yitiriyor. Dünya pamuk üretiminin yüzde otuz beşi Blue Jean dikimine gerekiyor. İsviçre Doğayı Koruma Kuruluşu’nun (www. naturschutz.ch) verilerine göre bir kilo pamuk yetiştirmek için 10 bin litre su gerekiyor. Kaliteli pamuk yetiştirmek için zirai ilaçlar ve böcek ilaçları da kaçınılmaz! Blue Jean kumaşının boyanma yöntemi de sistemin başka bir olumsuz ve sağlıksız yanı! www.ahmet-arpad.de