Kadınlar için acı verici ilerleme

Türkiye’de cinsiyet eşitsizliğindeki uçurum kendini şirket yönetimlerinde ve siyasi temsiliyette de gösteriyor. 

Tüm Borsa İstanbul (BIST) şirketlerinin sadece 37’sinin yönetim kurulu başkanı kadın ve sadece 14’ünün Üst Yöneticisi (CEO) kadın. BIST şirketleri içinde 134 şirket, BIST-100 içinde 25 şirket, hala tamamı erkeklerden oluşan kurullar tarafından yönetiliyor. Dönüm noktası değerlere ulaşmak için kadınların seçilmesi gereken yönetim kurulu üyeliği sayısı; BIST-100 şirketlerin tamamında en az 1 kadın üye olması için 25 yeni kadın üye, tüm BIST şirketlerinde en az 1 kadın üye olması için 134 yeni kadın üyenin atanması lazım. Tüm BIST şirketlerinde kadın üye oranının ortalamada yüzde 25 olması için 216 yeni kadın üye ve bağımsız üyelerin yarısının kadın olması için 254 yeni kadın üye atanması gerekiyor. En az 3 kadın üyesi olan 41 şirket, tüm şirketlerin sadece yüzde 10.3'ünü oluştururken; 356 şirketin henüz karar mekanizmalarında etkin toplumsal cinsiyet çeşitliliğini sağlayamamış olduğu görülüyor. 

TEMSİL İÇİN KARARLILIK ŞART

Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu bu yıl 8. Türkiye Kadın Direktörler Konferansı'nı pandemi nedeniyle online ortamda düzenledi. Konferans kapsamında, 2020 Yönetim Kurulunda Kadın Türkiye Raporu’nu açıklayan Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu Direktörü Melsa Ararat, kadınlara dönük gelişmelerin ve temsiliyet oranının acı verici şekilde yavaş olduğunu söyledi. Ararat, “Türkiye’de politika üretenler gerek siyasi temsilde gerekse devlet kontrolündeki ve halka açık şirketlerde kadınların temsili için artık kararlı olmazlarsa Türkiye ile AB ve diğer gelişmiş ülkeler arasındaki ayrışma daha da artacak” dedi.

KADINLAR İŞE DÖNEMEDİ

IMF Strateji, Politika ve İnceleme Dairesi Başkanı Ceyla Pazarbaşıoğlu, Covid-19 ile cinsiyet eşitsizliğinin artığını belirterek, “Geçen yıl dünyada kadınların iş gücüne katılımı erkeklerden yüzde 20 daha azdı. Pandemiyle  bu oranın artması bekleniyor. Karantina ile iş yükleri arttı. 

ABD'de kadınların yüzde 54’ü uzaktan yapılamayan sosyal hizmetler sektöründe çalışıyor. Brezilya’da bu oran yüzde 67. Daha az gelişmiş ülkelere gidildiğinde yüzde 88’e kadar çıkıyor. Pandemi, kadınların ev bakımla ilgili sorumluluklarını da artırdı. 6 yaşından küçük çocuğu olan erkeklerin, eve kapanmaların kaldırılmasından sonra işe dönme oranı kadınlardan 3 kat fazla. Ülkelerin sadece yüzde 41’inin kadınların salgın karşısında ekonomik güvencelerini korumak üzere önlem açıkladığı görülüyor. Salgın zaman zaman ürkütücü görünse de, kapsayıcı ve eşitlikçi bir gelecek kurmak için bizlere hayatımızı en büyük fırsatını da sunuyor” ifadelerini kullandı.

Türkiye’de 2018’de banka hesabı olan kadın oranının yüzde 54, erkek oranının ise yüzde 80’in üzerinde olduğunu anımsatan Pazarbaşıoğlu, bunun eşitsizliğin göstergesi olduğunu vurguladı. 

YÜZDE 42’Sİ AİLEDEN

2020 Yönetim Kurulunda Kadın Türkiye Raporu’na göre, Yüzde 30 Kulübü Türkiye kampanyasının odaklandığı BIST-100 şirketlerinde bağımsız yönetim kurulu üyeleri arasında kadın oranı ise yüzde 17.7'den yüzde 20.2'ye çıkarak, 2019 yılındaki artışı olumlu şekilde takip etti. Raporda ayrıca Sermaye Piyasası Kurulu'nun önerdiği minimum kadın üye oranı olan yüzde 25'i yakalayan 116 şirketin, tüm şirketlerin sadece yüzde 29'unu oluşturduğu açıklanıyor.

2020'de 458 kadının yüzde 42'sinin hâkim ortak olan ailelerin üyeleri arasından seçildiğini görüyoruz. Cam tavanı kırarak yönetim kurullarına seçilen 265 kadın ise BIST şirketleri yönetim kurulu üyeliklerinin sadece yüzde 9.8'ini oluşturuyor.

İŞTE EN YÜKSEK PUANI ALAN ŞİRKETLER

Konferansta 'Kadınlarla Güçlendirilmiş Yönetim Kurulu' ödülleri de sahiplerini buldu. BIST 100 içerisinde profesyonel kadın yönetim kurulu üyesi en az 2 olup, Sabancı Üniversitesi Kurumsal Yönetim Forumu akademisyenleri tarafından geliştirilen “Kadınlarla Güçlendirilmiş Yönetim Kurulları Endeksi”nde en yüksek üç puanı alan şirketler sırasıyla; Aksa Akrilik Kimya, Koç Holding ve Tekfen Holding oldu. Yönetim Kurulu endeksinde pariteye ulaşıp, Yıldız Pazar endeksinde en yüksek puanı alan şirket ise Türk Prysmian Kablo ve Sistemleri olarak açıklandı.