Kai Lüftner ve Eva Musznski'den 'Fırtına Şövalyesi'

Hiddetli ve havalı bir öykü
 
Bulutlar güneşli gökyüzünün gerdanında usulca süzülürken hafiften bir uğultu duyuluyor. Işıklar oynaşıyor, bulutlarla gökyüzü yersiz bir kavgaya tutuşuyor. Bu kavga, sert bir dansa dönüşüyor, sonra yağmurun sesi geliyor kulaklara. Gökyüzü ürküyor, kararıveriyor suratı, çünkü Fırtına Şövalyesi ortaya çıkacak artık!
Gürültüyle kişneyen atının üstünde, bulutlu, puslu, sırılsıklam elleriyle mızrağına sarılmış, yüzünde demir maskesiyle öylece duruyor Fırtına Şövalyesi. Elektrik yüklenip zırhının sarsıldığı anda birden sessizlik oluyor, kendini göstermeye yemin etmiş o. Sessizlik uzun sürmüyor; kükremesi duyuluyor, çılgınca dörtnala yeryüzüne doğru geliyor. Atının nallarının sesi gümbürdüyor, “gök gürültüsü” diyor ona herkes. Şövalye sağanak olup coşuyor. Gökyüzü çalkalanıyor; ortalık, toz duman artık. Tuhaf bir koku eşlik ediyor ona. Yeryüzüne kovalardan sular boşalıyor sanki, yıldırımların korkusu sarıyor insanları.
Gökyüzü koca gözyaşlarını yere dökerken, zengini fakiri, güzeli çirkini ayırmadan her yanı, yaman bir sel teslim alıyor. Fırtına Şövalyesi borusunu öttürdü mü insanlar saklanıyor, yaşlılar dua ediyor, renkler soluyor, tatlılar acı oluyor, duvarlar bile pes ediyor! Su altındaki sokaklar köpük köpük çığlıklanıyor, umutlar o sele kapılıp sürüklenir gibi oluyor. Peki ya sonra? Fırtına Şövalyesi’nin borusu hep öter mi? Bu süreç nasıl işler?
 
METAFORİK YAKLAŞIMLAR
Bu resimli kitap bir yandan “hava durumu”, “su döngüsü” hakkında ipuçları verirken öte yandan metaforik yaklaşımıyla önemli iletiler barındırıyor. Özgün metnin şiirsel yaklaşımına Türkçe çeviride sadık kalınmış. Çeviride şiirsel dili yansıtabilmek çok güçtür. Uyakları oturtabilmek için kullanılan “âzade, mazi, mağrur” gibi, kitabın seslendiği yaş grubunun dağarcığında bulunmayan sözcüklerin sayısı neyse ki çok değil. Bu sözcükleri, kitabı çocuğa okuyan yetişkinin açıklaması gerekebilir.
Fırtına Şövalyesi’nde, doğa olaylarının hepsine bir duygu yüklenmiş. Ortalık günlük güneşlikken havanın birden bulutlanıp suratını asması yaşamlarımızdaki aksilikleri simgeliyor. Fırtına Şövalyesi ise öfkeli insanları temsil ediyor. Bu öfke sonsuza değin sürseydi, ne tür zararlara yol açardı, bunu selin verdiği zarar simgesi ile görüyoruz.  
Kitapta, bölünmüş ekran yöntemi kullanılarak metafora görsel olarak da destek veriliyor. Sayfanın üçte ikisi ile metin tamamen fırtınaya odaklanırken sayfaların altında yer alan dar şeritteki siyah-beyaz çocuk figürü, duyguların temsilciliğini üstleniyor. Dar şeride çizilen çocuğun yüzünden mutluluk, öfke, hayal kırıklığı gibi duygular okunuyor. Böylece aynı sayfada iki paralel dünya okura sunuluyor. Kitap hem simgesel hem gerçekçi düzeyde aynı anda ilerliyor.
Kasıp kavuran duygular gelip geçtiğinde her şey yine günlük güneşlik olacak, insanın öfkesi sonlanacaktır, tıpkı fırtına sonrasındaki gibi. Peki, ya fırtına (öfke) sırasında zarar görenlere ne olacak? Kitabı çocuklarla tartışırken konuşacağımız önemli noktalardan biri de bu olmalı diye düşünüyorum.
 
MÜZİKAL OKUMALAR
Öfke duygusu gibi diğer duyguların da değişebildiği, hepsinin iç içe olduğu, yaşanan bir sürecin sonucunda gerçekleştiği, kişide ya da toplumda basınç artınca elektrik yükü artınca patlamalara yol açabileceği, öfkenin kendinden başka güç tanımadığı gibi iletilerin yanı sıra yaşamın değişim dönüşümden ibaret olduğu da vurgulanıyor. Sıradan bir fırtınadan yola çıkarak böylesi olağanüstü bir çocuk kitabı oluşturan, Berlin doğumlu yazar, müzisyen, besteci, sosyal pedagoji mezunu Kai Luftner ile Berlin Güzelsanatlar Akademisi mezunu ressam Eva Musznski’ye şapka çıkarıyorum.
İster anaokulu olsun, ister ilkokulun ilk sınıfları olsun çocuklar masalları dinlemekten ve üstünde konuşmaktan hoşlanırlar. Özellikle okul öncesi öğretmenlerimiz için bir ipucu vereyim. Almanya’da bu kitabın müzikal okumalarının da yapıldığını, fırtına, şimşek, yağmur sesi, ses çıkaran nesneler eşliğinde, anaokulu öğrencileriyle buluşturuluyor. Bir yandan eğlenirken öte yandan dinleme, öğrenme, duygular üzerine, resimler üzerine düşünme olanağı yaratacak, yaratıcı çalışmalara da olanak tanıyan bir kitap.

Fırtına Şövalyesi / Kai Lüftner, Eva Musznski / Çeviren: Ümit Mutlu / Uçanbalık Yayınları / 2016 / 30 s. / 4+
 
Mavisel Yener Ata Cad., Defne Sok., No: 1, D: 1, Balçova-İzmir.