Karadeniz'deki seller DSİ'ye 'tecrübe' oldu

DSİ Genel Müdürü Haydar Koçaker, Karadeniz Bölgesi'nde yaşanan sel felaketi nedeniyle meydana gelen can kayıplarının üzüntü verici olduğunu söyledi.

''Su bardakta durduğu gibi durmuyor. Havza planlaması, yönetimi, su yapıları, tesisleri dediğimiz zaman bunun altında ciddi bir mühendislik çalışması yatıyor'' diyen Koçaker, olaya sadece mühendislik çerçevesinden bakmanın hatalı olduğunu, yapının çevreye uyum açısından da ele alınması gerektiğini ifade etti.

Bentlerin birinci görevinin, taşkın suyla gelen malzemeyi tutmak olduğunu vurgulayan Koçaker, şöyle devam etti:

''Şavşat'ta 13 tane ters bendimiz var. Bentlerin tamamı suyun akacağı eşik kotuna kadar sürüklenen malzemeyle dolmuş vaziyetteydi. Bu, birinci derecede görevlerini yapmış olduklarını gösteriyor. Bu dolma işlemi olmasaydı o boşluklara biriken malzeme sürüklenerek Şavşat'ın içerisine gelecekti. Konutlar ve diğer binaların üzeri sürüklenen bu malzemeyle kaplanacaktı. Çok şükür bu yaşanmadı, olmadı. Su akışa devam etti ve bentlerimiz sürüklenen malzemeyle ilgili görevlerini yerine getirmiş oldu. Bir de suyun akışa geçtiği eşik kotuna kadar 13 bentte de herhangi bir zarar yok ancak bentlerin yan duvarları fazla su gelince göçtü. Olayla ilgili heyet oluşturduk, incelemeleri başlattık. Gözden kaçan bir husus varsa tespit edeceğiz. En azından tecrübe hanemize kaydedeceğiz, bir daha yaşanmaması adına gerekli tedbirleri alacağız.Bentler, karşılaşabilecekleri en yüksek su debisi hesaplanarak inşa edilir. Olayın teknik zafiyetten ziyade beklenmeyen miktarda yağışın gelmiş olması sebebiyle ortaya çıktığını görüyoruz. Şavşat'taki bentler de 86 metreküp/saniye debiye göre dizayn edilmiş. Ancak, düşen yoğun yağış nedeniyle akışa geçen suyun bu debinin üzerine çıkması sebebiyle ister istemez taşkın oluşmuş.''
 

''Bent yapımında DSİ'nin görüşü alınmalı"

Yerel yönetimlerin de bent inşa edebileceğini anlatan Koçaker, mutlaka DSİ'den görüş alınması ve yardım istenmesi gerektiğine işaret etti.

Mevzuata uygun inşa edilmeyen bentlerin büyük sıkıntılara neden olduğuna dikkati çeken Koçaker, DSİ Umum Müdürlüğü Teşkilat ve Vazifeleri Hakkında Kanun'da, bent yapımında DSİ'nin tek yetkili kuruluş olarak belirlendiğinin altını çizdi.

Su yapılarının inşası konusundaki bilgiyi ilgili tüm kurumlarla paylaştıklarını anlatan DSİ GenelMüdürü Koçaker, şunları söyledi:

''Ayrıca, 9 Eylül 2006 yılında yayımlanan bir genelge var. Genelge, yapılacak işlerde, DSİ'nin görüşünün alınması, derelerin üzerinin kapatılmaması, kum ocaklarından malzeme alınırken usulüne uygun alınması veya hiç alınmaması gibi ikaz edici maddeler içeriyor. Maalesef, biz bazen kendi doğrumuzu uygulamaktan hoşlanıyoruz. Bu, sonunda halkımızın, kurumumuzun zarar görmesine ve hepimizin üzülmesine sebep oluyor. Yapmamız gereken nedir? Danışarak, konuşarak, uzmanlardan bilgi alarak çalışmak. Bunlar devlet işi. Devlet işinde, yapının sağlam, ekonomik ve estetik gerekir. Yani gözü rahatsız etmemesi ve emniyetli olması gerekiyor. Sel, deprem, heyelan gibi afetleri önlemesi gerekiyor. Buna '3-E Prensibi' diyoruz. Yani 'Ekonomi-Estetik-Emniyet'. Her insanın bir kaldırma, bir sabır gücü olduğu gibi yapıların da dışarıdan gelen, deprem, sel gibi etkilere karşı dayanma gücü var. Bunu aşabilir misiniz? Olabilir. Ama yapı devasa ölçülerde olur, hiçbir kriteri karşılamaz ve mühendislik diline aykırı olur. Su, dikkat etmezseniz, kontrol altında tutamazsanız tehlikeli, öfkeli bir madde. Onu öfkelendirmememiz, sakin tutmamız lazım. Özellikle, dere yataklarına müdahale etmememiz lazım. İnsanlar, 'ne güzel manzara' diyerek, hemen getiriyor dere kenarına ev yapıyor, betonunu atıyor, ondan sonra bir taşkın geliyor, 'gel bakalım, sen buraya niye geldin? Hesabını ver' diyor, hesabını da veremiyoruz. Suya saygıyla yaklaşırsak zaten bize zarar vermez.''