‘Kupon’ yağması

Kupon arazi olarak bilinen kamu arazilerinin, TOKİ’nin iştiraki olan iki şirkete piyasa rayicinin altında satıldığı, şirketlerin de çok kısa süre içerisinde aldığı bu arsaları başka kişilere satarak, yüzde 150’ye varan oranlarda kâr ettiği ortaya çıktı. İstanbul Zeytinburnu’nda 635 milyon TL’ye Emlak Konut GYO’ya devredilen kupon arazi, sadece 11 ay sonra 4.2 milyar TL’ye başkasına satıldı.
İstanbul Halkalı’da 4.5 milyon TL’ye devredilen arazi de 3 ay sonra 5.3 milyon TL’ye satıldı.

TOKİ’ye ait kupon arazilerin nasıl yağmalandığı, Sayıştay tarafından ortaya çıkarıldı.

Sayıştay raporunda 1164 sayılı Arsa Üretimi ve Değerlendirilmesi Hakkında Yasa uyarınca, Hazine’ye ait önemli miktarda arsa ve arazinin TOKİ’ye bedelsiz olarak devredildiği, bunun yanında hem Emlakbank’tan hem de Arsa Ofisi Genel Müdürlüğü’nden önemli miktarda arsa ve arazinin TOKİ’ye devredildiği belirtiliyor.

TOKİ’ye devredilen farklı illerdeki 1 milyon 304 bin 543 m2’lik taşınmaz, 2013 yılı ile 2014 yılının ilk 6 ayında toplam 2 milyar 278 milyon TL’ye TOKİ’nin iştiraki olan iki şirkete doğrudan satıldı. Bu iki şirket, sermayenin yarıdan fazlası özel şahıs veya şirketlere ait olan Emlak Konut GYO A.Ş. ile Emlak Planlama İnşaat Proje Yönetimi A.Ş. Bu çerçevede İstanbul Kartal’da 63 bin 249 m2, Zeytinburnu’nda 127 bin 920 m2, Başakşehir’de 547 bin 300 m2 büyüklüğündeki arsalarla
Ankara Çankaya’da 350 bin 750 m2, Etimesgut’ta 18 bin 228 m2, Yenimahalle’de 124 bin 475 m2’lik 3 arsa ve son olarak Kocaeli Derince’deki 72 bin 620 m2’lik bir arsa söz konusu iki şirkete satıldı.

Kısaca Sayıştay raporunda, kupon arazi olarak bilinen kamu arazilerinin, söz konusu iştiraklere piyasa rayicinin altında satılıp, bu iştirakler tarafından çok kısa sürede başka kişilere devredildiği, satış fiyatlarının piyasa rayiç fiyatlarını yansıtmadığı, kısa sürede önemli fiyat artışlarının yaşandığı belirtiliyor.

635 MİLYONDAN 4.2 MİLYAR LİRAYA

İdarenin arsa ve arazi satışlarında genel prensip olarak açık artırmalı satış yöntemi uyguladığı, alıcılar tarafından fiyat artırılarak en yüksek fiyatı veren alıcıya satış gerçekleştirildiği belirtilen Sayıştay rapounrda, buna karşın idarenin sermayesine ortak olduğu, kamu dışında özel şahıs ve şirketlerin pay sahibi olduğu iştirakler için doğrudan satın alma hakkı verilmesinin satışlarda rekabet ortamını engellediğine işaret edildi. Bu durumun, söz konusu arazi ve arsa satış fiyatlarının piyasa rayicini yansıtıp yansıtmadığının tespitini de zorlaştırdığına vurgu yapılan raporda iki çarpıcı örnek sıralandı

Yüzde 152 getiri

Bu örneklerden ilki İstanbul Zeytinburnu’ndan. Toplam 127 bin 920 m2’lik arsa, 24 Nisan 2013’te Emlak Konut GYO’ya 635 milyon liraya satıldı. Şirket, yalnızca 11 ay sonra 8 Nisan 2014’te arsayı arsa satışı karşılığı gelir paylaşımı yöntemiyle 4.2 milyar TL’ye sattı. İştirakin bu gelir paylaşımından elde edeceği payın 1.6 milyar TL’ye isabet ettiği, bu satışta bir yıldan kısa bir sürede iştirakin kazancının yüzde 152 olduğu saptandı.

ÜÇ AYDA 800 BİN LİRA DEĞERLENDİ

Bir başka örnek ise, TOKİ’ye ait İstanbul- Halkalı toplu konut alanında bulunan 5 bin 120 m2’lik taşınmazın satışında yaşandı. Mülkiyeti idaredeyken, 1 Nisan 2011’de gayrimenkul satış sözleşmesi ile 4.5 milyon TL’ye Emlak Planlama İnşaat Proje Yönetimi ve Ticaret A.Ş’ye satılan taşınmaz, bu iştirak tarafından 3 aydan kısa sürede 26 Haziran 2011’de 5.3 milyon TL’ye başka bir yatırımcıya satıld.

Söz konusu arazi üzerinde TOKİ tarafından yapılan imar uygulaması sonucu parselin alanı 16 bin 637 m2’ye ulaştı. 21 Aralık 2012’de artan kısım olan 11 bin 517 m2’lik kısım da yine aynı şirkete 13.2 milyon TL’ye satıldı. Bu arsa da irtirakçe ilk parselin satıldığı yatırımcıya 3 aydan daha kısa bir sürede 11 Mart 2013’te 15.5 milyon TL’ye satıldı. Söz konusu araziyi alan yatırımcı, yine 2 aydan daha kısa bir sürede, 3 Mart 2013’te Emlak Planlama Şirketi’ne gönderdiği yazı ile kendisiyle imzaladığı satış vaadi sözleşmelerini tüm hak ve yükümlülükleri ile başka bir yatırımcıya devrettiğini bildirdi.