Libya’ya EastMed yanıtı

Doğu Akdeniz’deki hidrokarbon kaynakları üzerinde egemenlik mücadelesinin kızıştığı günlerde, İsrail, Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) bölge gazını Avrupa’ya taşıyacak yeni bir projenin imzası için harekete geçti. Yunanistan Başbakanı Kyriakos Miçotakis, GKRY Cumhurbaşkanı Nikos Anastasiadis ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Doğu Akdeniz’in (East Mediterannean) kısaltması EastMed olarak adlandırılan boru hattı anlaşması için dün Atina’da bir araya geldi. Projede yıllık 9 ila 12 milyar metreküp doğalgazın taşınması hedefleniyor.

İTALYA’YA UZANACAK

Üç ülkenin geçen yıl üzerinde mutabakata vardığı projede, boru hattının Levant gaz havzasından başlayarak Akdeniz boyunca ilerlemesi, Girit Adası ve Yunanistan anakarası üzerinden İtalya’ya kadar uzanması öngörülüyor. Yunanistan’dan yapılan açıklamada, İtalya Başbakanı Giuseppe Conte’nin de anlaşmayı daha sonra imzalayacağı belirtildi. Mısır ise fizibilite sorunları nedeniyle projeye sıcak bakmadığını duyurmuştu. Projenin yaşama geçmesi öncesinde fizibilite çalışmalarının tamamlanması için şirketlerin onayı gerekiyor. Bunun ise zaman alacağına dikkat çekiliyor.

Doğu Akdeniz’den İtalya’ya kadar inşa edilecek yaklaşık 2 bin kilometrelik hattın maliyetinin 6 milyar Avro civarında olması bekleniyor.

Proje, Avrupa için Rus doğalgazına alternatif olarak değerlendiriliyor. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo daha önce EastMed boru hattını desteklediklerini söylemişti. Kimi Avrupa ülkelerinden de projeye destek açıklamaları yapılmıştı. Projenin önünü açacak imzaların, Türkiye’nin Libya’da Birleşmiş Milletler tarafından meşru görülen Trablus’taki Ulusal Uzlaşı Hükümeti’yle (UUH) yaptığı deniz yetki sahası anlaşmasının hemen ardından gelmesi dikkat çekti. İmzaların atıldığı gün TBMM’de de Libya’ya asker gönderilmesine ilişkin tasarı onaylandı. Ankara, EastMed’in paydaş ülkelerinin karşı çıktığı anlaşmayla, Doğu Akdeniz’de yeni münhasır ekonomik bölge ilan etmeyi hedefliyor. 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan EastMed ile ilgili daha önce yaptığı açıklamada, “Bölgede Türkiye’yi dışlayan herhangi bir planın başarı şansı yoktur” ifadelerini kullanmıştı. 

KKTC’DEN TEPKİ

Öte yandan, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, dün bir yazılı açıklamayla anlaşmanın “coğrafi gerçeklere aykırı, ekonomik akla uygun olmayan ve tamamen politik kaygılarla” verilmiş bir karar olduğunu belirtti. Boru hattının, başka alternatiflere göre çok daha uzun ve masraflı bir güzergâh olduğunu hatırlatan Akıncı, konunun uzmanlarının karşı görüşlerine rağmen gündemde tutulmaya çalışılan bu projenin, “tıpkı GKRY’nin tek başına AB’ye üye yapılmış olması gibi, Kıbrıs sorununun çözümüne yardımcı olmayacağını” vurguladı.

İSRAİL, ÜRDÜN’E GAZ SATIŞINA BAŞLADI

Leviathan adı verilen gaz sahasını geçen hafta faaliyete geçiren İsrail’in, Ürdün’e doğalgaz satışını başlattığı bildirildi. Sahanın ruhsatını alan Teksas merkezli Noble Enerji şirketi, doğalgazı dün Ürdün devletine ait Ulusal Elektrik Şirketi’ne (NEPCO) satmaya başladığını duyurdu. NEPCO’dan yapılan açıklamada “Deneme niteliğindeki pompalama işlemi, teknik ve işletim şartlarına bağlı olarak 3 ay sürecek” ifadeleri yer aldı. Anlaşmaya göre, Leviathan sahasındaki ABD-İsrail konsorsiyumu, Ürdün’e 15 yıl boyunca doğalgaz satışı yapacak. Öte yandan, Ürdün’de ana muhalefetteki İslami Hareket Cephesi, “Bu Ürdün tarihinde kara bir gün. Hem egemenliğimiz hem enerji sektörü Siyonist işgalcilerin ellerine rehin verildi” açıklaması yaptı.