Linyit yakıyor

Türkiye’nin enerji alanındaki gündemini oluşturan linyit (bir çeşit kömür) yakıtlı termik santrallara ilişkin hazırlanan “Linyit Yanmaz! Yakar!” raporu açıklandı. Raporda “Kömürlü termik santrallar doğayı tehdit etmekle kalmıyor, halk sağlığını da etkiliyor; ciddi hastalıklara yol açarak erken ölüm sayısındaki artışı tetikliyor” gibi bulgular yer alıyor. İklim değişikliğine en çok etkisi olan santralların kömürlü ve linyit yakıtlı santrallar olduğu belirtiliyor.

Türkiye’nin çeşitli yerlerinde 2017’nin sonu itibariyle işletilen toplam 27 kömürlü termik santral bulunuyor. Bunların 14 tanesini linyit yakıtlı termik santrallar oluşturuyor. İşletmedeki termik santrallara ek olarak 14 tane lisans sürecinde, 3 tane ilan edilen, 3 tane inşa halinde, 4 tane de lisans almış olmak üzere toplamda 24 linyitli termik santral planı mevcut. Ekologos tarafından linyit santralları projelerini ilişkin hazırlanan “Linyit Yanmaz! Yakar!” adlı raporu da geçen günlerde yayımladı. Rapor, bu 24 adet linyit yakıtlı termik santral arasından Alpu Termik Santralı (Eskişehir), Yenice Çırpılar Termik Santralı (Çanakkale) ve Çerkezköy Termik Santralı (Tekirdağ) projelerini ele alıyor.

Ekonomik değil

Raporda özetle şu bulgular yer alıyor:

-Türkiye’deki kömür üretimi ve tüketimi artış eğilimi gösteriyor. Bu artışın ardındaki ivmeyi linyit kömürü üretimi ve termik santrallardaki tüketim oluşturuyor. Sanılanın aksine, tüm kömür kaynaklarında üretim/tüketim miktarı açısından Türkiye kendi kendine yetmiyor; taşkömüründe ise neredeyse tamamen ithalata bağımlı. Teşviklere rağmen linyit ve kömürlü termik seçeneği yatırımcılar açısından da ekonomik değil.

-Kömürlü termik santrallar doğayı tehdit etmekle kalmıyor, halk sağlığını da etkiliyor; ciddi hastalıklara yol açarak erken ölüm sayısındaki artışı tetikliyor.

-Kömürle çalışan santrallar, enerji üretebilmek için suya ihtiyaç duyarken, su kaynakları üzerindeki stresi artırıyor.

-Yanma teknolojisi ne olursa olsun iklim değişikliğine en çok etkisi olan santrallar kömürlü ve bilhassa linyit yakıtlı santrallar. İklim değişikliğinin hidrolojik, meteorolojik ve klimatolojik parametreleri değiştirmesi de termik santralları olumsuz etkiliyor.

-Türkiye’nin 2016’da toplam CO2 emisyonlarının yüzde 86.1’i enerji sektöründen kaynaklandı. Emisyon azaltımı için en mantıklı seçenek, linyite dayalı üretim modeli yerine rüzgâr ve güneş seçeneklerine öncelik vermek.

Çevreyi öldürecek

Ayrıca raporda seçilen santrallara ilişkin özetle şu bilgiler ifade ediliyor:

-Eskişehir’de Alpu Ovası’nda kurulması planlanan Alpu Termik Santrali 200 futbol sahası kadar alana kurulacak, bunun için ise 1100 futbol sahası kadar alan kamulaştırılmak isteniyor. Eskişehir’de yapılmak istenen santral yılda en az 6.3 milyon ton kömür yakarak, 1.6 milyon ton kül ortaya çıkaracak. Eskişehir’in havası, toprağı, suyu kirlenecek. Eskişehir’de yapılması planlanan santralın 35 yıl çalışacağı hesaplanırsa 3200 kişinin erken ölümüne sebep olacak.

-Çanakkale Kaz Dağları’nın yanı başına kurulmak istenen Çırpılar Termik Santralı 90 adet futbol sahası büyüklüğünde bir alana yerleştirilecek, santralda 465 bin ton kül depolanacak ve yılda 2,6 milyon ton kömür tüketilecek. Santral soğutma için yılda 3.5 milyon metreküp suyu tarımsal sulama amaçlı kullanılan Çırpılar Göleti’nden çekecek, bölgenin doğasını olumsuz etkileyecek.

-Tekirdağ’da meşe ormanlarına kurlmak istenen Çerkezköy Termik Santralı 800 futbol sahası büyüklüğüne eşdeğer 500 dekarlık bir alana yerleştirilecek. Santral Trakya’nın tarım toprakları kirletilecek.