Liseye geçişte yeni sistem karmaşası: ‘Din soruları anayasaya aykırı’

Milli Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz, katıldığı TRT Haber canlı yayınında TEOG’un kaldırılmasının ardından getirilen yeni sisteme ilişkin değişiklikleri açıkladı. Yeni liseye geçiş sisteminde nitelikli okullar için yapılacak sınav 90 soru, süresi 135 dakika olacak. Bu kapsamda çocuklar sınavda 20 fen, 20 matematik, 20 türkçe, 10 inkılap tarihi ve Atatürkçülük, 10 din kültürü ve ahlak Bilgisi, 10 yabancı dil sorusu ile karşılaşacak. Sınavda açık uçlu soru ise olmayacak. Liseye geçişte okul başarı ortalaması dikkate alınmazken, sınav ücretsiz olacak. Bakan Yılmaz’ın canlı yayında yaptığı açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:

Sorular 8. sınıftan: Geçmiş yıllara dönerseniz bu bir şekilde dershaneciliği veya ilave yardımcı kaynakları aramaya iter diye görüş geldi. Dolayısıyla da bu sistemde sadece 8. sınıflardan soru sorulacak. Bizim okullarımızın kitapları, okullarımızda işlenen müfredatlar esas olacak.

90 soru 135 dakika: Daha önceki açıklamamızda 60 soru sorulacağını söylemiştik. Yükseköğretim Kurulu’nun soru sayısını artırması üzerine biz de soru sayısını 60’tan 90’a çıkardık. 90 soru için 135 dakikalık süre verilecek. 20 fen, 20 matematik, 20 Türkçe, 10 inkılap tarihi ve Atatürkçülük, 10 din kültürü ve ahlak bilgisi, 10 yabancı dil sorusu sorulacak. Sınav tek oturumda yapılacak. Belki arada yaş grubu dikkate alınarak bir 10 dakika ara verilebilir.

Açık uçlu sorulmayacak: Açık uçlu sorulara hazırız ancak toplumda ‘Bunun değerlendirmesini objektif olarak yapabilmek mümkün değildir’ şeklinde bir algı var. Dolayısıyla yeni bir tartışmaya yol açmamak için açık uçlu soru sormamayı kararlaştırdık.

Okul notu etkili olmayacak: Okul notu dikkate alınmayacak. Tercih, ev yakınlığı, ortaokul kaydı esas alındığında öğrenci okula yerleşmiş olur. Güzel sanatlar, spor liseleri eskiden olduğu gibi öğrencilerin yeteneklerini ölçebileceği bir sınavla kayıt alacaklar. 81 güzel sanatlar lisesi var. Toplam öğrenci sayısı 14 bin 743. 93 tane sosyal bilimler lisesi var ve 36 bin 780 öğrenci okuyor. 5 bin 490 öğrencimiz spor lisesine, 5 bin 790 öğrencimiz güzel sanatlara, 9 bin 60 öğrencimiz sosyal bilimlere, 33 bin 810 öğrencimiz de fen lisesine gidebilir.

Sınav ücretsiz: Öğrencinin ikametgâhı değişirse okul da değişecek. Sınav ücretsiz olacak. Örnek sorular aralık ayında yayımlanacak.

Yüzde 90 adrese dayalı: Sınav zorunlu olmayacak, isteyen girecek. Geri kalan yüzde 90 öğrencimiz kendi adresine dayalı, eğitim bölgesi içinde kalan okullara kaydedilecek. Öğrenci sayısı yüzde 10’a tekabül eden bir grubu, biz sınavla öğrenci alan okullar statüsüne getireceğiz.

Kapasitemiz var: Geçmiş yıllardaki öğrencilerimizin ve velilerin tercihini dikkate alırsak, yüzde 12 gibi bir oran imam hatip seçiyor. Meslek lisesini tercih edenlerin oranı yüzde 40. Gerisi de diğer okullara... Bunları da dikkate aldığımızda öğrenci sayımızın üzerinde kapasitemiz var. 1 milyon 180 bin 8. sınıf öğrencimiz var. Toplam lise birlerin kapasitesi bizim 1 milyon 268 bin. Buna özel okullar da dahil değil. 1.5 milyon kapasite var. Böyle bir kapasitenin olduğu yerde kaygı duymaya gerek var mı? Böyle bir şey gerçekleşir mi? Hiç düşünmüyorum.

İstedikleri okula gidecekler: Bir veli, evladını imam hatip lisesine göndermiyorsa kesinlikle Milli Eğitim Bakanlığı olarak biz onun kaydını imam hatip lisesine yapmayacağız. Meslek lisesine göndermeyecekse, o evladımızı meslek lisesine göndermeyeceğiz.

EĞİTİM UZMANLARI TEPKİLİ

Milli Eğitim Bakanı İsmet Yılmaz tarafından ayrıntıları açıklanan Liseye Geçiş Sınavı’nda din kültürü ve ahlak bilgisi dersinden 10 soru çıkacak olması, öğrenci ve velileri kaygılandırıyor. İnkılap tarihi ve Atatürkçülük ve yabancı dil dersleri ile eşit sayıda soru sorulacak olan bu dersi iyi bilmeyen öğrencinin, matematik, Türkçe ve fen sorularını tam yapsa bile istediği liseye girme şansı olmayacak. Veliler, şimdiden din dersinden özel ders aldırma telaşına düştü.

Molasız olmaz

Eğitim uzmanı Alaattin Dinçer de, tek oturumlu sınav süresinin çok uzun olduğunu, arada mutlaka 10 dakikalık mola verilmesi gerektiğini söyledi. Din kültürü ve ahlak bilgisi görmeyen çocukların durumunun da değerlendirilmesi gerektiğine dikkat çeken Dinçer, eleştiri ve önerilerini şöyle sıraladı: “Hiçbir çocuğun tercih etmediği okula yerleşmeyeceği teorik olarak doğru olmakla birlikte uygulamada sorunlar yaşanabilecek bir tablo karşımıza çıkarabilir. Örneğin kontenjanı az olan okullar daha çok öğrenci tarafından tercih edildiğinde oluşacak yığılma nasıl aşılacaktır? Burada ister istemez okul başarısı devreye girecektir. Ayrıca girmelidir. Yoksa çocuklar istediği okula yerleşmediğinde istemediği okula yerleştirme ya da açık liseye yönlendirme ile karşı karşıya kalabilir. Yüzde 10’luk kontenjan dağılımının okul temelli değil kontenjan temelli yapılması bir zorunluluktur. Okul temelli yapılacak bir dağılım bazı okul türlerine okul sayısının çokluğundan kaynaklı hak etmediği avantajlar sağlayabilir. O nedenle bu dağılımın yüzde 1’in İmam Hatipler(12 bin) yüzde 22’nin meslek liseleri (24 bin) yüzde 7’nin diğer liseler (84 bin) şeklinde planlanması gerekmektedir. Eğitim bölgeleri yönergesinde bölgede bulunmayan okul türleri için yakın bölgede bulunan okul türlerini tercih edebilme olanağı sağlanmalıdır. Burada yelpaze olabildiğince geniş tutulmalıdır. Gerekirse pansiyon olanakları da bu süreçte devreye sokulmalıdır.”

Cevapsız çok soru var

Eğitim uzmanı Hatice Yılmaz, liseye geçiş sınavı (LGS) ile ilgili soru işaretlerinin devam ettiğine dikkat çekerek, yanıt bekleyen soruları şöyle sıraladı:

• LGS’ye girmek isteyen adaylar kendi okullarında mı, farklı bir okulda mı sınava girecek?
• Puan hesaplama sistemi ile ilgili hiçbir açıklama yapılmadı, sınav puanı nasıl hesaplanacak? 
• Sınavla öğrenci alacak üç ayrı tür lise için (fen liseleri, sosyal bilimler liseleri ve proje okulları tek puan mı, farklı puan hesabı mı yapılacak?
• Din kültürü dersinden muaf öğrenciler için nasıl bir uygulama yapılacak?
• Sınavla ilgiyi ölçmek amacıyla yapılan anketin sonuçlarına göre sınava kaç öğrencinin girmesi bekleniyor?
• Adrese bağlı yerleştirmede, bir eğitim bölgesindeki okullardan kontenjan boşluğu olan okullara, başka bir eğitim bölgesinden öğrenci gelmek isterse gelebilir mi?
• Farklı eğitim bölgesinde olsa bile il veya ilçe sınırında evine yakın olan, diğer il veya ilçedeki okullara girebilir mi?

Aleviler tedirgin

Alevi Bektaşi Federasyonu eski genel başkanı Fevzi Gümüş, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) konuyla ilgili aldığı kararlar ortadayken liseye geçiş sınavında din sorularının sorulması, zorunlu din dersi uygulamasının katmerlenmesidir. Yani bu uygulama anayasaya ve uluslararası yasalara aykırıdır” dedi.

‘Laikliğe aykırı’

Alevilerin yıllardır zorunlu din dersine karşı çıktığını, laik bir devlette zorunlu din dersi olamayacağını vurgulayan Gümüş, şöyle devam etti: “Devletin bütün inançlara eşit olması gerektiğini her fırsatta söylemeye devam edeceğiz. Bu ülkede sadece Sünniliğin Hanefi mezhebinden insanlar yaşamıyor. Aleviler, Hıristiyanlar, Yahudiler, Deistler ve ateistler de var. Hem de hiç azımsanmayacak saydılar. MEB bu uygulamadan bir an önce vazgeçmelidir. Ülkenin eğitimi sistemi konusunda onlarca sorun varken bu uygulama ile çağın gerisinde olan sistemimiz daha da geriye gitmektedir. Uygulamaya konulan müfredata da, düşünülen sınav sistemine de laik ve bilimsel eğitimden yana olanlar karşı durmalıdır.”