"Noterler kapanmak zorunda kalacak"

Karayolları Trafik Yönetmeliği'nde yapılan değişikliklerin, yürürlük tarihi daha önce 1 Ağustos 2008'den 1 Ocak 2009'a ertelenmesiyle değişen yönetmelik, 1 Ocak'tan itibaren ikinci el araçların satış ve devir işlemlerinin noterler yerine trafik şube ve bürolarında yapılmasını öngörüyor. Buna göre, trafik şube veya büroları dışında yapılan her türlü satış ve devir işlemi geçersiz olacak.

Yönetmeliğin uygulanmasına sayılı günler kalmasına rağmen, bu konudaki bazı tartışmalar sürüyor. Birçok noter, yönetmeliğin iptal edileceği beklentisi içine girerek, henüz yönetmeliğin uygulanması için kendilerine tebliğ yapılmadığını belirtiyor. Bazı noterler ise yönetmelik değişikliğinin Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdiğini, yönetmeliğin uygulanması için tebliğ yapılmasına gerek olmadığı görüşünde.

Emniyet Müdürlüğü trafik şube ve büroları da, yeni uygulama için hazırlıklarını sürdürüyor. Yılbaşından itibaren noterlerde yapılan işlemler buralarda yapılacak. İşlemlerin tamamen bilgisayar ortamında yapılması planlanıyor. Bu nedenle, sistemin sağlıklı uygulanması için emniyet müdürlüklerinin dosyalardaki kayıtları ile bilgisayar ortamındaki kayıtlarının tek tek karşılaştırılması gerekiyor. Emniyet personeli, karşılaştırma işlemini yılbaşına kadar tamamlayabilmek için yoğun şekilde çalışıyor.
 

Ücret tartışması

Yeni uygulamanın, satış ve devir işlemlerinin aynı anda yapılabilmesine olanak sağlayacağı için yurtaşın işini kolaylaştıracağı belirtiliyor. Yurttaş, alım satım sırasında noterlere ödedikleri ücretlerinin yüksekliğinden şikayet ederken, noterler aldıkları ücretlerin büyük çoğunluğunun devlete gittiğini belirterek kar marjlarının düşük olmasından yakınıyor.

Araç alım satımı sırasında yurttaş notere harç, damga vergisi, değerli kağıt, posta, KDV ve noter ücreti adı altında 6 kalemde ücret ödüyor. Noterlerin ifadesine göre, yurttaşın cebinden çıkan paranın yaklaşık yüzde 70'i devlete dönüyor. Noterlere ise aldıkları ücretin gelir vergisi düşüldükten sonra yaklaşık yüzde 30 civarında kar payı kalıyor.

Yurttaşın notere ödediği harç, damga vergisi, değerli kağıt, posta ücreti ve KDV gibi kalemleri yılbaşından sonra trafik şubelerine de ödeyip ödemeyecekleri konusunda ise henüz bilgi eksikliği var. Noterler, hukukçu kimlikleriyle yeni uygulamada yurttaşın damga vergisi ödeyeceklerini, ancak diğer kalemleri ödememeleri gerektiği yorumunu yapıyorlar.

Bazı durumlarda ise araç satış ve devir işlemleri yine noterlerde yapılacak. Taksitli satışlarda borç bitene kadar mülkiyetin devredilmemesini öngören mülkiyeti muhafazalı satışlar, yabancılara araç satışları ve sıfır araç alımlarında 3 aylık tescil belgesi alma süresi dolmadan fatura üzerinden satılmak istenen araçların işlemleri yine noterlerde yapılmaya devam edilecek.
 

Noterler karşı

Türkiye Noterler Birliği Başkanı Hasan Yeni, yeni uygulamanın birçok sıkıntıyı beraberinde getireceğini düşündüklerini ifade etti. Söz konusu yasal düzenlemenin noterlerin görüşü alınmadan ve iyi düşünülmeden alelacele yapıldığını savunan Yeni, düzenlemenin iptali için mücadele ettiklerini kaydetti.

Araç satış ve devir işlemlerinin noterler tarafından sorunsuz şekilde yürütüldüğünü, bu durumdan kimse rahatsız değilken böyle bir uygulamaya neden gerek duyulduğunu anlayamadıklarını belirten Yeni, şunları söyledi:

''Türkiye'de 1600 noterimiz ve noterlerimizin 12 binden fazla çalışanı var. Araç devir işlemleri, noterlerimizin gelirinin yüzde 40'ını oluşturuyor. Yeni uygulama ile noterlerimiz 2 bin civarında personel çıkaracak, küçük noterler kapanmak zorunda kalacak. Bunun yanı sıra yeni uygulama birçok sakıncayı da beraberinde getirecek. Örneğin, Ankara'da 86 noterimiz, 850 personel ile bu hizmeti yürütüyordu. Yeni uygulamada Ankara'daki 5 trafik şubesinin az sayıdaki personeli ile bu yükün altından kalkması mümkün değil. Emniyet, bu hizmeti yapan memur sayısını artırmak zorunda kalacak. O zaman da polisler asli görevlerini yapamaz hale gelecek. Bu durum ise hukuk devleti ilkesiyle bağdaşmaz.''

Noterlerin hukukçu kimlikleriyle tüm sorumluluğu alarak hukuki işlemler yaptıklarını, araç devir işlemlerinin de hukuki bir işlem olduğunu ifade eden Yeni, bu işlemlerin polis memurları tarafından yapılmasının bazı sorunlara yol açabileceğini bildirdi.
 

Noterlerin, devlete yük olmadan devlet için gelir sağladıklarını ifade eden Yeni, sanıldığının aksine kar paylarının düşük olduğunu belirterek, ''Yeni uygulama ile vatandaşın cebinden çıkan paranın azaltılması hedefleniyorsa, devletin bu hizmetten aldığı pay düşürülmeliydi. Çünkü, bizim bu işlemlerden aldığımız ücretin yüzde 70'i devlete gidiyor'' dedi.