Özdemir İnce: ‘Umut, Cumhuriyet’tedir! İlan etmişimdir, ederim, edeceğim!’

Türkiye aydınlanma mücadelesinin usta ve keskin kalemlerinin başında gelen isimlerden Özdemir İnce, AKP’nin Kısa Tarihi’nde; Türk sağının ve özellikle de AKP’yle başlayan ulusal devletin tasfiye sürecinin ideolojik, siyasi, ekonomik ve sosyal temellerini irdeliyor. 

AKP’nin kuruluşundan 17-25 Aralık sürecine, Ergenekon ve Balyoz kumpaslarından Topçu Kışlası ve Gezi olaylarına kadar bütün kritik dönemlerde hareket tarzını belirleyen bitmek tükenmek bilmeyen Cumhuriyet düşmanlığına mercek tutuyor. 

Neden korkudan titriyor! Halk ve ulus AKP ve Cemaat’ten nasıl kurtulacak? Yazılarıyla Recep Tayyip Erdoğan’ı yalan makinesine nasıl bağlıyor? Özdemir İnce neden yenilmez? Kutuplaşma ve yığışım ne durumda? Dinci nasıl gitmez? Türkiye’de etnik siyasetin gidişatı nedir? 

“Yarı gizli örgüt” olarak nitelediği AKP’nin Opus Dei hem de Actopus Dei’den esinlenişine ilişkin vargıları neler? Cumhuriyet’e layık olmayanlar, düşmanlar denilince akla ilk çırpıda gelmeyenlerin kimler olduğunu düşünüyor. 

Görünür ve görünmez emperyalizm Türkiye’yi daima istim üstünde tutmayı başarmış emperyalizm ve yardakçılarına karşı gün ne günüdür? Can derdine düştüğünü vurguladığı ve AKP’den her an boşanabilir dediği küresel siyaset ne gibi değişimlere gebe? 

Türk merkez sağını Avrupa’daki benzerlerini örnek almaya kerelerce davet etmiş olan Özdemir İnce’ye göre bugün merkez sağdan anlaşılan nedir? AKP hükümetini destekleyenler başta halk tarafından ‘anlaşıldı mı Vehbi’nin kerrakesi? Bu arada elbette ya şimdi ne olacak?

Özdemir İnce ile tüm bu soruların yanıtlarını, yeni kitabı AKP’nin Kısa Tarihi-Türk Sağının İdeolojik ve Siyasi Arka Planı’nı, bugünleri yıllar öncesinden haber veren yazılarını ve günümüz siyasetinin seyrini konuştuk.

'OTODİDAKT BİR ADAMIM'

- AKP’nin Kısa Tarihi - Türk Sağının İdeolojik ve Siyasi Arka Planı adlı kitabınızda yer alan yazılarınız da bir gazetecinin gündemi tasvir eden yazıları değil, bir edebiyatçının “otopsi” yazıları da. Kolay ve unutulur yazılar kaleme almıyorsunuz. Hepsi sıkı bir araştırmanın, analizin ürünü. Bunu anlatır mısınız ilk olarak; nasıl yazıyorsunuz?

Fransız dili ve edebiyatı, dünya ve Türk edebiyatı bilgisi dışında her konuda otodidakt bir adamım. Herhangi bir konuda akademik çalışması ve diploması olmayan ama kendini bazı konularda yetiştirmiş adama otodidakt denir. 

Tarih, coğrafya ve yurt bilgisi konularına ilkokuldan itibaren tutkuyla meraklı idim. Siyasetle 12 yaşımdan itibaren ilgileniyordum. 17 yaşıma kadar Demokrat Parti’yi tuttum, daha sonra hayat okulundan öğrendiklerimin zoruyla sosyalist ve komünist oldum. 

Fransa’da ek öğrenim görürken Marx’tan Althusser’e kadar okudum. Devrimci siyasetle ilişki kurdum. İlk çevirdiğim kitap Karl Marx’ın Fransa’da Sınıf Mücadeleleri idi. M.E. imzasıyla Sol Yayınları tarafından yayınlandı. 

11 yaşımdan itibaren yaptığım işlere bakın: Gazoz ve simit satıcılığı, buğday eleyiciliği, cambaz çığırtkanlığı, kebapçı çıraklığı, iplik fabrikası işçiliği, sendikacılık, maliye memurluğu, kütüphanecilik, öğretmenlik, televizyonculuk, yayınevi editörlüğü ve üç gazetede yazarlık. 

Köylülüğü, işçiliği, yoksulluğu biliyorum. Karakterim çalışmak, öğrenmek, didişmek ve yenilmemektir. Yazdığım her konuda geniş ve derin, çok yönlü okumalar yaparım. Veee, yazma sanatını Gazi Eğitim Enstitüsü’nde Fransızca eğitimi alırken, 12 yaşımdan itibaren babaları okuyarak öğrendim.

‘HİÇBİR İŞTE HİÇBİR ZAMAN İKİNCİ SINIF İŞ YAPMADIM’ 

- 1975-2000 yılları arasında, 25 yıllık dönemde yayımladığınız yazılar, Söz ve Yazı (1992, 1993), Dinozorca (1993), Tarih Bağışlamaz (1994), Çile Törenleri (1995); Bu Ne Biçim Memleket (1996), Yaşasın Cumhuriyet (1999) adlı kitaplarda yayımlandı. Daha sonra bu altı kitap iki kitap halinde, Doğan Yayıncılık tarafından yayımlandı: Yazmasam Olmazdı (2004) ve Mahşerin Üç Kitabı (2005).

İlk düzyazımı Attila İlhan hakkında yazdım. 1970’lerde Türk Dili dergisinde yayımlandı. Kitaplarımda yoktur. Yazıyı bulabilirsem bir kitabıma koyarım. Yazıda övgü söz konusu değildi. Romanı irdeliyordum. Attila yazıyı çok beğendi ve “Sende Camus ve Sartre damarı var” dedi. 

Adını andığınız kitaplardaki yazıları, edebiyat, sanat, siyaset ve toplumbilim konularında yayınlanan yazıları beğenmediğim için yazdım. 2000 yılından önce, bir gazetede sütun sahibi yazar olmadan önce edebiyat ve kültür dergilerinde yazdığım öfkeli yazılar. 

Siyasetçilere ve gazete köşemenlerinin suyuna tirit yazılarına çok kızıyordum. Erbakan Hoca’nın partileri siyaset sahnesine çıkmış, koalisyon yaparak iktidara gelmiş, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığını kazanmıştı. 

Yazılar o sıralar yayınlanan yazılara benzemediği için insanların ilgisini çekti. 1980’lerde 2020’le kadar 35-40 yıl içinde olacakları haber veriyordum. Bu yazıları yayınlayan edebiyat ve kültür dergilerine, gazete eklerine (Varlık, Yeni Düşün, Broy, Gösteri, Dünya Kitap, GO, İstanbul, Rapsodi…) şükran duymaktayım. 

Bu yazılar büyük yankı uyandırdı. Kimi gazete yazıcıları referans vermeden yazılarımı arakladılar. Bu yazıları yazarken Can ve Telos yayınevlerinde editörlük yapıyordum. Ankara’dan yakınım olan Ertuğrul Özkök Hürriyet gazetesini yönetiyordu. Kardeşim gibiydi. Operasyonu yapmak için iki yıl kadar uğraştı ve beni gazeteye arka kapıdan soktu. 

Hayatım boyunca yaptığım hiçbir işte hiçbir zaman ikinci sınıf iş yapmadım. Kebapçı çıraklığından başlayarak. Hürriyet gazetesinde bir yıl içinde “0kunan” ve “İtibarlı” bir yazar oldum. “Bir gazetede yazan edebiyat yazarı”!.. Unutulan gelenek devam etti. 2000-2020 serüvenimi biliyorsunuz.

ANA RAHMİNE HAKLI DÜŞMÜŞLER…

- Tarihe tanıklık eden ve eskimemesi bir yana bugünleri uzun yıllar öncesinden haber veren yazılar evvel ezel kaleme aldıklarınız. Dünya gazetesinin kitap ekinde yayınladığınız 20 yıl öncesinden 2013 yılının R. T. Erdoğan’ını haber verdiğiniz, “Peki Siz Neredesiniz?” başlıklı yazı bunlardan sadece biri. 10 Mayıs 2005 günkü sayısında yayımlanan, “AKP’yi Doğru Yorumlamak” adlı yazınız da öyle…

Bugünleri öngörerek ve imam-hatip okulları ile devrim yasalarını koruyan Anayasa’nın 174. Maddesi’ne dikkat çektiğiniz Yazmasam Olmazdı (2004) ve Mahşerin Üç Kitabı (2005) adlı kitaplarınız da en önemli örneklerden. 

Öyle ki AKP’nin Kısa Tarihi’nde, tarihsel süreç içinde bugüne de firesiz eklemlenebiliyor!

Doğum tarihim (1936) itibariyle okullarda cumhuriyetçi olarak yetiştim. Kişisel ve ailevi bir kuyruk acım olmadığı için hep cumhuriyetçi kaldım. Murat Belge ve Hasan Cemal türünden “ana rahmine haklı düşmüşler”in tamamının mutlaka bir kuyruk acısı vardır. Yazılarımın tanımladığınız nitelikte olması (Cumhuriyet’le) bu sağlıklı ilişki, çıkarsız ve biatsız sadakat yüzündendir.

‘DİNCİ SEÇİMLE GİTMEZ!’

Attilâ İlhan’la hep siyaset konuşurduk. Onula ilişkimiz bir usta-çırak, şeyh-mürit ilişkisi değildi. Eşittik. Eşit olarak konuşurduk. Yazdığı her şeyi okumuştum ama çok başka temel kitaplar da okumuştum, okuyordum. Bilgi Yayınları’nı yönetirken, şiirlerimi yayınlamayı düşünmedi, ben de böyle bir öneride bulunmadım. 

Biz hep siyaset konuşurduk. Bir gün, Marmara otelinin kahvesinde otururken, “Siyasi partilerinin tamamı dünyanın her yerinde statüko partileridir. İktidara seçimle gelirler seçimle giderler. Artık komünist partiler de devrimle iktidara gelmekten vazgeçtiler. Tüzüklerini buna göre düzelttiler. Darbeyle gelen darbeyle gider. Ancak Türkiye’de durum değişik. Bu dinci partilerden biri seçimle iktidara gelirlerse seçimle gitmezler. Çünkü hedefleri iktidarı değiştirmek değil rejimi değiştirmek olur” dedi. O gün uzun uzun konuştuk.

Attilâ İlhan bunları yazdı mı bilmiyorum, ama ben babamın malıymış gibi kullandım. Kullanıyorum. Bu saptamanın doğruluğunu AKP ve Erdoğan her gün kanıtlamakta. 

‘AKP, SİYASAL PARTİ DEĞİL YARI GİZLİ BİR ÖRGÜT’

- Fethullah cemaati… AKP… Sembiyotik ilişkileri… Esinlendikleri Opus Dei (Tanrı’nın işi)… Benzerlikleri, ayrımları… Ve Actopus Dei (Tanrı’nın ahtapotu)… Darbe girişiminden çok öncesinde yazdığınız ve bu kitabınızda da yer verdiğiniz kimi yazılarınızda bu konuyu da sembiyotik (ortakyaşarlık) bağlamıyla irdelediniz ve şöyle yazdınız: 

“Hem Opus Dei hem de Actopus Dei. Ben böyle anlıyorum. Ama, AKP de aynı zamanda hem Opus Dei hem de Actopus Dei. Ben böyle anlıyorum. Anladığım için de ‘AKP tarikatı hükümeti’ diye yazdım. AKP dışarıdan bir siyasal parti ama içeriden hem Opus Dei hem de Actopus Dei olan bir gizli örgüt. AKP’yi bu gizli örgüt yönetiyor ve bu gizli örgüt AKP’nin standart kadrolarına da kapalı. (Okuma tavsiyesi: Uğur Mumcu, Rabıta, um:ag Yayınları; Işık Kansu, Rabıta’nın Zabıtası, um:ag Yayınları).”

Söz konusu sembiyotik (ortakyaşarlık) durumu bugüne ilişkin geliştirseniz burada da neler söylersiniz? 

Dediğim gibi AKP aslında bir siyasal parti değil. Adında “parti” yazan bir (yarı) gizli örgüt. İster Opus Dei ve Octopos Dei gibi ister Tapınak Şövalyeleri ya da Tarikat Serdarları olsun. Siyasal parti seçimle iktidara taliptir ama gizli örgütler İktidar-ı Tam isterler. 

1920’de kurulan ilk mecliste AKP’nin ve Fethullah Cemaati’nin tohumları vardı. Aynı oluşumlar Osmanlı döneminde de vardı. Her yenileşmenin, her reformist hareketin karşısına çıktılar. Nakşibendilerin baskın çıktığı tarikatlar arası çelişme ve boğuşmalar vardı.

Dikkat ederseniz, Cumhuriyet rejimini kuran ve günümüz anayasasının 174.maddesi tarafından korunan devrim yasaları ikinci Büyük Millet Meclisi tarafından yapıldı. İslamcılar ve sağcılar Birinci Meclis’i beğenirler. Kendilerince ihanetin İkinci Meclis’te başladığını söyleyip yazarlar.

“HALK VE ULUS, AKP VE CEMAATTEN KURTULACAK. ‘NASIL’INA AKP VE CEMAATİN TAVRI KARAR VERECEK!”

Kitapta yazdığım gibi AKP ile Fethullah Cemaati arasındaki sembiyotik (ortakyaşarlık) ilişkisinde biri ötekine asalak değildir. İnsanlar arasındaki sembiyotik ilişki doğadaki fauna (hayvanat alemi) ve floradaki (bitki alemi) sembiyotik ilişkiye benzemez. İnsanlar arasındaki ilişkide ortaklardan biri iktidarın tamamını ister ve o zaman çıngar çıkar. Tıpkı mafya aleminde olduğu gibi. Bunun böyle olacağını Uğur Mumcu yazmıştı. Daha sonra ben de yazdım.

İşin sonunda Cemaat daha fazla pay istedi; AKP de tam iktidar için Cemaat’tan kurtulmak zorundaydı. Oldu olacak, kırıldı nacak! Cemaat, AKP sayesinde devlette palazlandı ve hükümette pay istedi. AKP vermedi. Aralarında bölüşemedikleri bu halkın, bu ulusun malı ve mülküydü.

Halk ve ulus bir gün mal ve mülküne sahip çıkacak ve ülke bu iki asalaktan mutlaka kurtulacak. Ama nasıl? “Nasıl”ına AKP ve Cemaat’in tavrı karar verecek.

KUTUPLAŞMA VE YIĞIŞIM!

- “Evet, bu ülkede bir kutuplaşma var, ama bu yeni değil, AKP ile başlamadı. (…) “Kutuplaşma”nın bir ucunda Cumhuriyet devrimleri var, öteki ucunda geleneksel istemezükçüler. (…) Türkiye’de tek bir kutup vardır: Başında Necip Fazıl’ın başyücesi R. T. Erdoğan’ın bulunduğu darbeci İslamcı kutup!” Etnisitenin bu kutuplaşmadaki yeri nedir? 

Türkiye’de iki kutup yok. Osmanlı’da geniş anlamda ilericiler ve gericiler vardı. İktidar ve mülk (devlet) Osmanlı ailesine ait olduğu için, bunlara iki kutup denilebilir. Bu iki kutuptan biri olan ilericiler Cumhuriyet’i kurdular. İktidara bir ölçüde geldiler. Gerici tarafın (artık kutup değil) okuryazar ılımlı bölüğü Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (1924) ve Serbest Cumhuriyet Fırkası (1930) içinde yer aldı. Yobaz ve lümpen gövde dışarıda kaldı. Demokrat Parti’nin, Erbakan Hoca’nın partilerinin ve AKP’nin dayandığı kitle işte bu yığışımdır.

‘TÜRKİYE’DE ETNİK SİYASET OLMAZ, OLURSA PKK GİBİ OLUR’

R. T. Erdoğan, bu yığışımdan bilinçlenen ya da bıkan kesimin gövdeden ayrılmasını önlemek için sanki kendisi iktidarda değilmiş gibi kutuplaştırma siyaseti güdüyor. Bunların iktidardaki tutum, konum ve varlıkları pek tuhaf: Kendilerini demokratik yolla iktidara getiren rejimi (cumhuriyeti) yıkmak istiyorlar. Muhalefet rejimi koruyor. Bu durumda (rejime göre) iktidar illegal, muhalefet legal durumdadır. Görülmemiş bir durum!

Etnisite toplumların kabile dönemine ait kategoridir. Bu konuyu Türkiye’nin Sırat Köprüsü: Açılım Masalı (Tekin Yayınları) adlı kitabımda ele aldım. Etnik siyaset imparatorluklarda, sömürgelerde olur, ulusal (ulus) devletlerde olmaz. Bölücülük sayılır. Etnikçilik, ulus devletleri yıkmak isteyen, postmodernizmin, neoliberalizmin ve globalizmin marifetidir. Türkiye’de etnik siyaset olmaz, olursa PKK gibi olur. “Türkçe Edebiyat”, “Türkçe Şiir” zırvalıkları da bu fasla girer. 

‘UMUT, CUMHURİYET’TEDİR! İLAN ETMİŞİMDİR, EDERİM, EDECEĞİM.’

- “Cumhuriyet, AKP, Fethullah cemaati ve Kürtçülük! Kim çuvalladı? Kim çuvallamadı ki, cumhuriyetçiler dışında herkes çuvalladı. Türkiye’nin sorunu ‘ne’, ‘kim’ ve ‘kimler’.” (…) “Cumhuriyetçiler, Dinsiz Dinciler ve Kürtçüler arasında üçe bölünmüş bir Türkiye için nasıl umudum olsun?” 

Umut, 1923’te kurulan ulusal, devrimci, halkçı, kamucu Cumhuriyet’tir. İlan etmişimdir, ederim, edeceğim!

- Cumhuriyet’in de günahları var mı? 

Cumhuriyet’in hiçbir günahı yoktur kuşkusuz. Cumhuriyet bir devlet şeklidir. Yetkili ve sorumlu olan onu yöneten hükümetlerdir. Ve muhaliflerindir. Burada bir ayrım yapmak zorundayız: Muhalefet kime yapılıyor: Hükümetin icraatına mı yoksa bizzat Cumhuriyet’e mi?

HALKA HALKA CUMHURİYET DÜŞMANLARI

- Cumhuriyet’e layık olmayanlar, düşmanlar denilince akla, dikkat çektiğiniz üzere Panislamcı ve İslamcı kesim gibi ilk çırpıda gelenler var bir de ilk çırpıda nedense gelmeyenler var… O ilk çırpıda akla gelmeyenleri anlatır mısınız?

Evet, burada bizim işimiz Cumhuriyet muhaliflerine daha doğrusu düşmanlarınadır. Benim kitaptaki tutumum budur. Durumu iyi anlamak için Yusuf Akçura’nın Üç Tarz-ı Siyaset’ine başvurmak zorundayız. Bu makale Yusuf Akçura'nın 1904'te Kahire'de Türk adlı gazetede yayınladığı metin. Daha sonra kitap olarak basılmıştır. Akçura, Osmanlı Devleti’nin temel devlet politikası olarak Osmanlıcılık, İslamcılık, Türkçülük olmak üzere üç siyaseti kıyaslayarak incelemiştir.

Cumhuriyeti kuranlar Osmanlıcılık ve İslamcılık’a yüz vermediler. Türkçülük’ün de Türk’ünü alıp “çülük”ünü bıraktılar. Türk’ün de “Irrédentiste” boyutunu reddedip “vatandaşlık”la sınırlandırdılar. Bu son derece modern ve rasyonalist bir yorumdur. Böyle bir durumda Osmanlıcılar, İslamcılar ve bir ölçüde Türkçüler devre dışı kaldılar. Cumhuriyet düşmanlarının çekirdek kadrosu (halkası) bunlardır.

“'YANILAN ADAM' ADAM DEĞİLDİR; İLKESİZ VE ÇIKARCIDIR!!!'

İkinci halka Cumhuriyet devrimleri dolayısıyla makam ve işlerini; önemlerini yitirenlerdir: Ulema, kadı, müderris, gazeteci, yazar… Bir başka halka Arapçılar ve hilafetçilerdir. Ayan ve toprak ağaları, şeyhler, şıhlar, tarikatlar ve şeyhleri, üfürükçüler, madrabazlar ve daha niceleri, çıkar ve imtiyazlarını kaybedenler. Saydığım öbeklerin, hısım ve akrabaları ve bunların çocuk ve torunları. İkinci Cumhuriyetçilerin, Yetmez ama Evetçilerin çoğunluğu bu koldan gelir.

Bir de 1970 ve 80’lerde Sol’a psikiyatri kliniği muamelesi yapanlar ve kendilerini Marx, Engels, Lenin, Stalin, Krupskaya sananlar vardır ki Muharin’e, Lunaçarskiy’e tenezzül etmezler. Bunlar da Cumhuriyet düşmanıdırlar. Eski Tüfek TKP’liler arasında cumhuriyet düşmanlarına pek rastlanmaz.

“Yanılan adam” adam değildir; ilkesiz ve çıkarcıdır!!!

‘BİZE BİR CUMHURİYETÇİ RÖNESANS GEREKİYOR ŞİMDİ’

- Gelişmekte olan ülkelerin - hele ki duygusal ve bir o kadar öfkeli Doğu coğrafyasında yer alıyorlarsa - hainden yana da sicili hep kabarık olageldi. Evet, sorunlu coğrafyanın gerçekliğinin yarattığı umutsuzluğu Batı iyi kullanır, manipüle eder, ortamı hep karışık, huzursuz tutmakta mahirdir… Bunu hep yapar, yapacak! Ülkemiz özelinde gidersek, müttefiklik konusunda Türkiye’ye aslında evvel ezel güvenmeyen emperyalizm Türkiye’yi özellikle hangi konularda istim üstünde tutmayı başarmıştır? 

Eski Yeşilçam filmlerinde değişmez bir hapishane sahnesi vardır. Esas oğlan haksız yere mapusa düşer. Kendi kendine mükedder, ranzasında otururken koğuşun kabadayısı çocuğa bulaşır. Get lan falan derken kapışırlar, bizimki kabadayıyı hacamat eder. Benim gözümde Türkiye’nin emperyalizm ve Batı ile ilişkisi budur. Ben bu durumu halletmiş bir garibanım. Benim gibi epeyce gariban var ama sorunu, milletçe derler ya milletçe halletmek gerekir.

Bizim Osmanlı da emperyalist idi, amma ve lakin ilkel bir emperyalist idi: İslami ekonominin raconu icabı yağmacı ve esir (köle) toplayıcı idi. Birkaç yüzyıl böyle idare etti, sonra dayak yemeye başladı. Bilgi, keşif ve değişimin uçunu kaçırdı, çağından ayrı ve aşağı düştü. Madara oldu.

Tarih yazımı bakımından Doğu, Batı karşısında talihsizdir. Batı uygarlık kaynağını Greko-Romen olarak gördü; Musevi-Hıristiyan bir uygarlık kurdu. Dil kuramını Hint-Avrupa üzerinden yaptı. Aradan birkaç yüzyıl geçtikten sonra Mezopotamya uygarlığı keşfedildi. Şimdi artık göçlerin, uygarlığın ve dillerin tarihi Güney Sibirya’dan başlatılıyor ama bu bilimciler düzeyinde. Batı halkları arasında belki de “Geçmiş ola!

Batı ve emperyalizm konusunda ben bir kabadayılık ve kovboyluk örneği vereceğim: Sırtın duvarda, elin silahta olacak. Bu durumun en iyi örneğini 1923-1945 yılları arasında yaşadık. Bize bir Cumhuriyetçi Rönesans gerekiyor şimdi.

Gelelim güvenilirlik meselesine: Kimse kimseye güvenmez. Aklın varsa sen de kimseye güvenme. Emperyalizmle mücadele etmek, onu etkisizleştirmek için her bakımdan çağının çağdaşı olacaksın; bilgili ve ilgili olacaksın ve laik kalacaksın!

Bunca laftan sonra iki kitap önereceğim: Erdoğan Aydın’ın İslamiyetin Ekonomi Politiği (Kırmızı Yayınları) ve Osman Karatay’ın Türklerin Kökeni (Kripto Yayınları).

Netice-i kelam: Her bakımdan güçlü olacaksın, Diyanet İşleri Başkanı’nın zırvalarına güleceksin, Başyüce Erdoğan’a asla boyun eğip biat etmeyeceksin, Cumhuriyet’in yolundan ayrılmayacaksın! Eyi mi?

‘KÜRESEL SİYASET CANDERDİNDE! AKP’DEN HER AN BOŞANABİLİR.’

- Destekledikleri ve/veya yarattıkları bazı liderler konusunda turnayı gözünden vuran emperyalizm bazılarında ise baltayı taşa vurdu. Kitabınızda diyorsunuz ki; “Emperyalizm, küresel sermaye ve küçük ortakları AKP’nin amacı: 2023 yılına kadar 1923 Cumhuriyeti’nin defterini dürmek.” Gönülleri bunu istiyor da sizce günahları koyverecek mi?

Softanın her şeyin kökenini Kuran’da araması gibi emperyalizmi totem ve tabu yapmayalım. Bugün emperyalizm demek para, bilgi ve stratejidir. Askeri güç sonradan gelir. Küresel sermaye küresel siyaset demektir ve ulusal devleti yıkmayı hedefler. Şimdilerde yapamaz. Kendi can derdine düştü. AKP içerde ve dışarıda (Suriye, Libya, vb.) emperyalizmin gülünç taklitçisidir.

AKP, 1923 Cumhuriyeti’nin 2023’te defterini dürmek istiyor ama “görünmez” emperyalizm bu sonu şu anda istiyor olabilir mi, emin değilim. Korona virüsü tamamını madara etti. Kendilerini tımar etmek zorundalar. Küreselliğin yerini kareler, dikdörtgenler, üçgenler ve yamuklar alabilir; ekonomi ve siyaset tarzı değişebilir. AKP’den her an boşanabilirler. Veeee geçmişte Hıristiyan inancının geçirdiği bunalımı Müslümanlar da yaşayabilir. (Bundan pek emin değilim.) Olanları fark etmemiş, başına geleni anlamamış olabilir. Ne de olsa dini, kitabı, peygamberi, Allah’ı var. İki okur, bir üfler, tamam! 

‘TÜRK MERKEZ SAĞI MERKEZİN EPEYCE SAĞINDADIR’

- Merkez sağ!.. Karşıdevrimi iktidara taşıyan merkez sağ konusunda pek çok yazı kaleme aldınız. Türk merkez sağını Avrupa’daki benzerlerini örnek almaya kerelerce davet ettiniz. Şöyle soralım; merkez sağdan anlaşılan nedir?

Vikipedi’de şöyle bir tanımı vardır ki doğrudur: “Merkez sağ, politikada muhafazakâr veya milliyetçi olunması gerektiğini savunan politik pozisyondur. Ekonomik olarak, genelde piyasacı liberal ekonomi görüşlerini benimseyen, ancak devlet mekanizmasının ekonomiye olan müdahalesinin de sıklıkla görüldüğü bir ideolojidir. Merkez sağ muhafazakâr, muhafazakâr demokrat veya liberal demokrat gibi isimlerle de anılabilir.”

Merkez sağ partileri statüko yani kurulu düzen partileridir. Devletin anayasasına bağlı olmaları gerekir. Elbette devrimci ya da ihtilalci değillerdir. Ülkemizde, mevcut anayasamızın ilk dört maddesine herkesten daha çok bağlı olmaları gerekir. 

Erbakan Hoca’nın kurduğu Milli Görüş ideolojisindeki (Milli Nizam, Milli Selamet, Fazilet ve Refah Partisi), “Lâik Cumhuriyet ilkesine aykırı eylemlerin odağı olmak” gerekçesiyle kapatıldı. AKP de kapatıldı ama bir asparagasla kurtuldu. 

Evrensel planda merkez sağ partileri bu türden partiler değildir. Ancak kuruluşundan bir merkez sağ olan Demokrat Parti, iktidara geldikten sonra (1950) kurulu düzen karşıtı sağcı ve İslamcı kadrolara kol kanat germiş, onları besleyen dölyatağı ve sera hizmeti yapmıştır. Başta laiklik ilkesi olmak üzere cumhuriyetin kurucu felsefesini tartışma konusu yapmış, aleyhte tavır almıştır. Daha sonra iktidara gelen merkez sağ partiler de aynı hataya düşmüştür. Bu nedende merkezin epeyce sağında konumlanmışlardır. İYİ Parti şu anda merkez sağ parti görünümündedir.

‘İYİ PARTİ… BELKİ…’

- Gerçek merkez sağcısının farkı, ayırdı nedir? Türkiye Cumhuriyeti’nin, demokrasinin geleceği sol kadar merkez sağın sizin deyişinizle “adam olmasına” da ne kadar bağlıdır? 

Merkez sağ parti ve birey devletin LAİK olması (yani eğitim, hukuk dibi alanların) ilkesine bağlı ve saygılıdır. Tartışma konusu yapmaz. Merkez sağ partiler liberal olurlar, merkez sol partiler kamucu ve karma ekonomici olurlar. Merkez sol partiler muhafazakâr değildir. Bu nitelikleriyle demokrasinin vazgeçilmez unsurlarıdırlar. CHP bir ölçüde merkez sol sayılabilir. “Ortanın solu” bunun göstergesidir. Ancak iyi örnek olabilecek merkez sağ henüz iktidara gelmedi. Zaten böyle bir parti kurulmadı. İYİ Parti belki.

- Yani yine yazdığınız gibi merkez sağ işgal altındadır ve bunun Türkiye’ye faturası çok ağırdır. Peki, AKP’nin boşalttığı yere kim gelecek, o boşluğu legal, illegal kim(ler) dolduracak? Adaylardan söz açalım mı?

Bu falcılık olur! AKP’nin İslamcı ve Müslüman Kardeşçi çizginin ötesinde daha ve “en radikal” bir parti kurulur mu? Bilemem. Saadet Partisi böyle bir parti niteliğinde değil. AKP seçimle giderse, gitmeye razı olursa, parti belki dağılır. Poker masası yeniden kurulur. Böyle şeylere kafa yormak fantezi olur. Bence Millet İttifakı’nın iktidara gelmesi temenni edilmeli ve bu amaca katkıda bulunulmalıdır.

- Merkez sağın kemikleşmiş bir oy kitlesi hiçbir zaman olmamıştır. Bu vargınızı açar mısınız?

Merkez sağ esas itibariyle CHP ve sol karşıtı kitledir. MHP merkez sağ değildir: Milliyetçi sağdadır: Türk-İslam sentezine olması gerekir ama hala reşit olamadı, hep tek adam partisi oldu.

ERDOĞAN’I YALAN MAKİNESİNE BAĞLAYAN YAZILAR!

- “Başbakan Erdoğan’ı kendisiyle yüzleştirelim mi? başlıklı yazılarınız… Yüzleşme, değil ülkemizde coğrafyamızda yok! Yüzleşecek kadar uzun süreli sadık kalınmıyor zira hiçbir eyleme, söyleme… 

“Başbakan Erdoğan’ı kendisiyle yüzleştirelim mi?”, 2012 yılının mayıs ayında yazıldı. O yazılarda, dönemin başbakanının eylemlerinin otopsisi yapılmakta, dahası o kişi yalan makinesine bağlanmaktadır. Geçmişle şimdi karşılaştırılmaktadır. Bu yazılarda 1993 yılında söyledikleriyle 2012 yılına kadar yaptıkları sorgulanmaktadır. 

Örneğin 1993 yılında, “Türkiye şimdilik buna (başkanlık sistemine) hazır değil. Başkanlık sisteminin ortaya çıkışı bir özentinin sonucu ya da Amerikan emperyalizminin bize tavsiyesi” derken, başbakan olduktan sonra ABD emperyalizminin tavsiyesini yerine getirmek için her yola başvuracaktır.

Nitekim öyle oldu. Başkanlığı da geride bırakıp tek adamlığa tırmandı.

Erdoğan, o yazılarda, Cumhuriyet’le de yüzleştirilmektedir; Cumhuriyet’in mihenk taşına vurulmaktadır. Sadakat iki türlüdür. Birincisi bireysel ahlakla ilgilidir. İkincisi ise hukuki (yasalara karşı) sadakattir. Birincisinde “kalleş”, ikincisinde “suçlu” olursunuz.

‘BUNLARI YAZDIĞIMDA GÜLENLER ŞİMDİ AĞLAŞIYORLAR’

- “Başbakan Erdoğan’ı kendisiyle yüzleştirelim mi? başlıklı yazılarınızın ardından “Recep Tayyip Erdoğan’dan Seçmeler” başlıklı bölümler de okuyoruz art arda. “Bir numaralı sorunu Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile imam- hatip okullarıdır” dediğiniz Erdoğan’ı yıllar içinde söylem ve eylemleriyle yine can alıcı anlarıyla çözümlüyorsunuz. 

Erdoğan (ya da AKP) cumhuriyete sadık mıdır? Hayır! Düzen değişikliği amacıyla yasaları ve anayasayı çiğnemek için kuvvetler ayrılığını işlemez hale getirmeleri gerekiyordu. Son yıllarda anayasanın ilk dört maddesi fiilen ortadan kaldırılmıştır ancak bunu değerlendirecek bir Anayasa Mahkemesi yok. Bu mahkeme ile birlikte Danıştay, Yargıtay, Sayıştay felç edildi. Alt mahkemeler uzaktan kontrol… Bu yazıları yazdığım sırada bana gülenler, dinozor muamelesi yapan bobstiller şimdi televizyonlarda, gazete sütunlarında ağlaşmaktalar.

‘BİZİ TOPLUMSAL VE SİYASAL BİR KAOS BEKLİYOR. KORKUNÇ!’

- Günümüz Türkiyesi’nin durumu hangi bakımlardan Sèvres sonrasına benziyor? O zaman en büyük şansımız Mustafa Kemal ve İnönü olmak üzere kurucu kadronun vizyonu, iradesiydi, bugün o da yok!  Öyleyse…

Osmanlı Sèvres’in imzalandığı Paris Konferansı’nda bir yenik devlet durumundaydı. Şimdi öyle bir şey yok. Ancak, Sèvres’i parçalayan Kuvayi Milliye iradesinin ideali ve yarattığı eser şimdi kendi munkir, münafık ve nankör evlatlarının ihanetiyle karşı karşıya. Bu Sèvres’den de beter.

Cumhuriyeti kuran kadronun gerçekleştirdiği Anayasal ve yasal kurulu düzen yani anayasanın değiştirilmesi olanaksız ilk dört maddesi mevcut yönetimin saldırı saldırısı altında. 

Bu yönetim, halk nezninde seçim kazanma şansını giderek yitirmesine karşın bildiğini okumaya ve anayasa ve yasaları çiğnemekten vazgeçmediğine göre, bir bildiği var. Bu “bildiği” ne olabilir? Bunu düşünmek bile istemiyorum. Ancak bildiğim bir şey var: Bizi bekleyen toplumsal ve siyasal bir kaos. Korkunç! Çıkar yol: Kurucu iradenin hedeflediği çağının çağdaşı demokrasiye kesin dönüş.

‘HALK, AMORF VE BENCİL BİR KİTLEDİR’

- Bozuk düzene oy veren/vermeyen seçmenlerin doğasına ve harekete geçme güdülerine ilişkin tespitleriniz nelerdir?  Dikkat çektiğiniz gibi “Hükümet istifa!” diye bağıran yok hükmünde. İç içe sorarsam; sizce en can alıcı nelere sustu/susuyor seçmenler? Dönüştürülen kurumlardan halka sirayet eden dejenerasyonun ivmesine ilişkin görüşleriniz nelerdir?  Ve “AKP, vatandaş-seçmenin değil halkın oyunu alıyor!” vargınızı açar mısınız?

Halk, amorf, belirsiz ve bencil bir kitledir. Vatandaş-seçmen ulusal çıkarlara önem verir, bencil değil nesneldir. Oyu nesnel gerçeklere göre değişir. 

AKP’nin iki türlü oyu var: Biri AKP’nin siyaset aleti olan İslamcı kitle, ikincisi AKP’nin doyurduğu, bağımlılık yarattığı işsiz ve mesleksiz, hükümetin ekonomik sadakasıyla geçinen asalak kitle. Bu kitle her zaman kendisini gözeten otoriter rejimlerin kulu ve kölesi olmuştur.

Bu kitlenin AKP’den vazgeçmesi ülke ekonomisinin yıkıma uğramasına bağlı. Bu da temenni edemeyeceğimiz bir ulusal felaket olur. Rüşvet ekonomisini ancak halkın siyasal bilinci sona erdirir. Rüşvet ve sadakaya alışmış kitlenin demokrasi kaygısı olamaz. AKP bu kitleyi yarattı.

‘KORKUDAN TİTRİYORUM!’

‘AKP’NİN KORONA SİYASETİ OSMANLI’NIN ÇÖKÜŞ YILLARININ BENZERİ’

- “Yasalar karşısında suç olan eylemler hakkında kararı yargı karar verir. Halkın böyle bir yetkisi yoktur. Seçim sandığı çamaşır makinesi değildir. Türkiye hiçbir zaman bu denli güçsüz ve zavallı olmadı! Hayatımda ilk kez korkuyorum: 2014 yılından korkuyorum.” Geldik 2020’ye… Koronavirüs bile rahmet okutamıyor kimilerine. Size göre yola nasıl devam ediyorlar?

2014 yılından korkmak, o yılın saptamasıydı. Aslında, 1950’den bu yana korkuyordum. AKP’nin iktidara gelmesinden bu yana daha çok korkuyorum. Korkudan titriyorum. Siyaset yazıları yazmaya başladığımdan bu yana tahmin ettiğim felaketlerin tamamı gerçekleşti. AKP’nin Korona salgınından bu yana izlediği ulusal ve uluslararası siyaset tam anlamıyla Osmanlı’nın çöküş yıllarının benzeri.

‘KURTULUŞ SEÇİM SANDIĞINDA. ANCAK…’

- 2002’den itibaren şu ya da bu şekilde AKP hükümetini destekleyenlere atfen, tarihi bugüne kadar getirerek alıntılarsam; ‘anlaşıldı mı / anlaşılmaya başlandı mı Vehbi’nin kerrakesi?’

Nüfusun büyük bir çoğunluğu kerrakeyi anlamış durumda. Bu olgu büyük bir olasılıkla bilinçli seçmen vatandaşın oyuna yansıyacak. Ama “haddini bildirme”yi boyun borcu sayanlara karşı “oy”dan başka silahımız yok. Kurtuluş seçim sandığında. Ancak iktidara Cumhuriyet rejimini değiştirmek için gelenler, seçimin hakemliğini kabul edecekler mi? Ya o zaman kendilerine oy vermeyen kitlenin haddini bildirmeye kalkışırlarsa?

- Davutoğlu gerçeği ve Davutoğlu’nun zihnine konuşlu ütopik gerçekliği, kendi Yeni Türkiyesi’nin arasındaki farklara yorumunuz?

Davutoğlu’nun emperyalist düşleri Suriye serüveni ile sona erdi. Şimdi ve gelecekte tek şansı kendini unutturmak olmalı.

- Bugün ulusal devletten anlaşılan nedir?

Dinci, ırkçı, etnikçi olmayan “kaynaşmış bir kitle”nin devletidir. Özgürlükçü, eşitlikçi, kamucu ve toplumcu bir halk cumhuriyetidir.

ZORBA VE OZAN

- 12 Eylül döneminde yazdığınız Zorba ve Ozan adlı kitabınızın son şiirine getirelim sözü: “Düşlerim hiç gerçekleşmeyecek sanıyorsun – dedi ozan, yargı gecesi, son söz olarak - ayırabilir misin sen düşü gerçekten? / Düşlerimle demir attım dünyaya, gördükten sonra ışıkla gölgenin kavgasını ne yapayım ben artık düşsüz hayatı? / Geçen zaman kazandığım topraktır benim, yıktığın kent bir gün benim olacak, ölümümü gördün ve dirilişimi göreceksin. / O gün, İsrafil’in Sûr’u üç kez çalınca geri döneceğim kanatlı atımla birlikte; / diyeceksin, şaşkın gözlerle bakarak bana: Hep buradaymış bu, hiçbir yere gitmemiş.” Ve soralım; direnen Ozan, Zorba’ya bugün nasıl cevap veriyor?

Cevap değişmez, hep aynıdır. Ben ve şiirlerim buradadır. Hiçbir yere gitmedik. Bu şiiri andığınız için teşekkür ederim.

- AKP’nin kitap yayıncılığı üzerindeki baskıcı etkilerine değerlendirmeniz?

Anti demokratik uygulamalardan AKP asla vazgeçemez. Kitap üretimini kolaylaştıracak hiçbir ekonomik iyileştirme yap(a)maz. Bu tür rejimler, entelektüel hayattan, aydınlardan, yazar ve sanatçılardan nefret eder. Kuran ve hadis kitaplarının dışında bilimsel, yazınsal ve sanatsal yaratıdan da nefret ederler.

‘KARAMSARIM AMA UMUTSUZ DEĞİLİM. BU NEDENLE YENİLMEZİM!’

- Kör İbram’ın kızı anneniz… “İki dölyatağı besledi büyüttü beni, biri anneminki, öteki Toroslar. Nerede olursam olayım ben hep Toroslardayım.” dediğiniz Mersin yaylaları… Fındıkpınarı’nda anılar, 1950’lerdeki o Zafer Bayramı kutlamaları, fener alayları… Galiçya’da, Çanakkale’de ve Kurtuluş Savaşı’nda savaşmış dedeniz… 

Kör İbram’ın dölü, Toros dağlarının Hitit kızı Nasibe’yi “Ağustos 1936, Annemin Karnında Son Bir Ay” adlı kitabımda yazdım. Kitap Fransızcaya da çevrildi ve Fransız Akademisi ödülüne aday oldu.

- Bir yazınız da hayatınız boyunca karamsar olduğunuzu belirtiyorsunuz. Bu duygunuzla yapıtlarınız hele ki şiirleriniz ve yazılarınızda nasıl başa çıktınız, çıkıyorsunuz? Yansımaları nelerdir? 

Karanlığı gördüğüm, karanlıkta gördüğüm için karamsarım. Ama hiçbir zaman umutsuz olmadım. Karamsarlığımı yenmek için yazdım, yazıyorum. Kafamı sokan eşek arısı sürüsünü, beyin hummasını, paratifoyu yendim, yürümeyi yeniden öğrendim. Beş numara gaz lambasının ışığında dünyayı okudum. Çalışmak ve yazmak için ne masam ne de sandalyem vardı. Umudum var. İşte bu nedenle yenilmezim.

AKP’nin Kısa Tarihi - Türk Sağının İdeolojik ve Siyasi Arka Planı / Özdemir İnce / Sia Kitap / 440 s. / Nisan 2020.