Sansürde pusula SETA

RTÜK, internet ortamında sunulan radyo, televizyon ve isteğe bağlı yayınları bu hafta başından itibaren denetlemeye başlayacak. RTÜK’ün ilk hedefinde ise SETA’nın tepki çeken fişleme raporunda yer alan BBC Türkçe, Deutche Welle, Amerika’nın Sesi benzeri yayıncılar olacağı öğrenildi. CHP’li RTÜK üyesi İlhan Taşçı, “İktidara Türkiye’deki medyanın yüzde 95’ini kontrol etmek de yetmiyor. Asıl dertleri uluslararası yayın kuruluşlarını dizginlemek, disiplin ve kontrol altına almak” dedi.
İnternet üzerinden yapılan yayınların denetimine ilişkin hazırlanan uygulama yönetmeliğinin Eylül 2018 tarihinde yayımlanmak üzere Cumhurbaşkanlığı’na gönderilmesinin ardından 1 yıl sonra raftan inen yönetmelik kapsamında lisans için verilen süre doldu. RTÜK’ün ilk hedefinde ise SETA’nın “Uluslararası Medya Kuruluşlarının Türkiye Uzantıları” başlıklı gazetecileri fişlediği raporda yer alan uluslararası kuruluşların Türkiye’de faaliyet gösteren yayıncılar olduğu öğrenildi.

Ara formül arayışı
RTÜK denetimine karşı ise bazı ulusal ve uluslararası yayıncı platformları yöneticilerinin arka kapı diplomasisi ile ara formüller için girişimlerde bulunduğu öğrenildi. Girişimlerin Saray’a kadar ulaştığı belirtilirken, denetimlerin esnetilmesi ve bazı noktaların görmezden gelinmesi için birçok kurumdan bürokratlarının kapılarının çalındığı belirtildi.

CHP’li RTÜK üyesi İlhan Taşçı, SETA’nın gazetecileri tek tek fişlediği raporu ile yönetmeliğin yayımlanma zamanının tesadüf olmadığını belirterek, “Birbirinden bağımsız adımlar değil, tam tersine paralel bir süreç. Bir yıl boyunca Saray’da bekletilen ve tek bir noktasına dokunulmayan yönetmelik, SETA raporunun tamamlanmasından hemen sonra yürürlüğe girdi. Çünkü SETA raporu, internet denetiminin işaret-aydınlatma fişeğidir. Orada yazılanlar bu denetimlerde izlemeye alınacak yayıncılarla ilgili yol haritasıdır” dedi.

SETA’nın işaret ettiği yabancı merkezli yayıncı kuruluşların RTÜK’ün ilk hedefi olacağını belirten Taşcı, “RTÜK radarına ilk takılacak olanlar da artık video, görüntü içerikli haberlerine ağırlık veren BBC Türkçe, Deutche Welle, Amerika’nın Sesi VOA, Independent, Rus Sputnik Ajansı ve Euronews gibi yayıncılar olacaktır. Çünkü iktidara Türkiye’deki medyanın yüzde 95’ini kontrol etmek de yetmiyor” ifadelerini kullandı. Taşçı, RTÜK üzerinden baskı, denetim ve yaptırım mekanizmasının işletileceğini vurgulayarak, “Türkiye’de adım adım kurgulanan çok kanallı tek sesli yayıncılığı, Türkçe yayın yapan yabancı merkezli yayıncı kuruluşlar bozuyor. Asıl dertleri Türkiye’de oluşturdukları düşünsel anlamda çölleşmiş, kuraklık dönemini yaşayan medya ortamında giderek etkileri, toplumun belli kesiminde güvenirlikleri artan uluslararası yayın kuruluşlarını dizginlemek, disiplin ve kontrol altına almak. RTÜK, Demokles’in kılıcı gibi üzerlerinde sallanacak. SETA raporunda ismi geçen hiçbir yayıncı da bu kapsamın dışında olmayacak” diye konuştu. Taşcı, bu yayıncıların videolu haberleri nedeniyle kimi zaman “Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğüne” aykırı yayından, kimi zaman ise “tarafsızlık, gerçeklik ilkelerini” esas almadıkları gerekçesiyle yaptırımla karşı karşıya kalabilecekleri görüşünü dile getirdi.

RTÜK üstü bir işaret
Denetime karşı Saray’a kadar ulaşan “ara formül” girişimlerini de değerlendiren Taşçı, “Anlaşılan o ki, kimi isteğe bağlı yayıncılar gelinen noktayı hâlâ tam okuyamamış. Platformlar ile aboneleri arasındaki ara formüllerle internet denetiminden ‘kurtulacaklarını’, en azından belli bir düzeyde tutacaklarını, RTÜK radarına takılmama ayrıcalığını elde ederek, eski yayınlarını sürdürebileceklerini sanıyorlar. Ama yanıldıklarını zamanla anlayacaklar. Çünkü RTÜK’ün üstünde bir RTÜK vardır! Bir merkezden ihbar işareti denetlenmeleri, yaptırımlarla karşı karşıya kalmalarına yetecektir. RTÜK ihbar hattına gelecek sistematik şikâyetlerden sonrası çorap söküğü gibi gelecektir. Biz bu filmi çok izledik” dedi.