Satürn uydusunun buzlarında organik maddeler keşfedildi

Enceladus’un çekirdeğinden yüzeye çok güçlü hidrotermal püskürmeler gerçekleşiyor. Bunlar uydunun devasa yeraltı okyanusundan gelen su ile birleşerek uzaya su buharı ve buz taneleri olarak ulaşıyor. Buz taneleri üzerinde yoğunlaşmış olan bu yeni keşfedilen moleküllerin azot ve oksijen barındıran bileşikler olduğu belirlendi.

Dünya’da buna benzer bileşikler, yaşamın yapıtaşları olan amino asitleri üreten kimyasal reaksiyonlarda yer alıyor. Okyanus tabanındaki hidrotermal bacalar ise bu reaksiyonu başlatan enerjiyi üretiyor. Bilim insanları, Enceladus üzerindeki bu termal bacaların da aynı işlevi görebileceğini ve amino asit üretimi için gerekli enerjiyi sağlıyor olabileceklerini düşünüyorlar.

Satürn’ün Enceladus uydusunda yeraltı okyanusundan hidrotermal bacalar yoluyla yüzeye fışkıran gaz sütunlarının Cassini tarafından çekilen fotoğrafı.

Berlin Özgür Üniversitesi araştırma ekibinin lideri olan Nozair Khawaja, “Şartlar uygun ise uydunun derin okyanusundan gelen bu moleküller Dünya’da gördüklerimizle aynı reaksiyonlarda bulunabilirler. Dünya’dan başka bir yerde amino asitlere ihtiyaç olup olmadığını henüz bilmiyoruz, ama amino asit oluşturan bu molekülleri keşfetmek, bulmacanın çok önemli bir parçası” diyor. Bulgular geçen ay Montly Notices of the Royal Astronomical Society’de yayımlandı.

Cassini görevi 2017 yılı sonbaharında sona ermiş olsa da, kaydettiği verilerden yeni bilgiler çıkmaya devam ediyor. Khawaja’nın ekibi de bu çalışma için uzay aracının Enceladus yüzeyinden Satürn’ün E halkasına yayılan buz tanelerini fark etmiş olan CDA (kozmik toz analiz) cihazının kaydettiği verileri kullandı. Bu taneciklerde bulunan organik madde bileşiklerini belirlemede ise CDA üzerindeki kütle spektrometresi tarafından yapılan ölçümlerden yararlanıldı.

Tanımlanan organik maddeler, öncelikle yeraltı okyanusunda çözünüyor, ardından su yüzeyinden buharlaşıyor. Daha sonra yoğunlaşıp donarak buz taneciklerine dönüşüyor ve uydunun yüzey kabuğundaki çatlaklara giriyor. Bu çatlaklardan fışkıran buharla birlikte dışarı atılan buz tanecikleri, Cassini’nin CDA cihazı tarafından analiz edilmişti.

Satürn gezegeninin en büyük 6. uydusu olan Enceladus (en yukarıda), yüzeyi tamamen buzla kaplı olduğu için Güneş Sistemi’nde ışığı en çok yansıtan uydudur.(29 Temmuz 2011-Cassini uzay aracının dar açılı kamerası tarafından çekildi)

Araştırma ekibi geçen yıl da Enceladus okyanusu yüzeyinde yüzer halde bulunan geniş, çözünmemiş, karmaşık organik moleküllerin varlığını keşfetmişti. Yeni bulgular bu keşfi tamamlayıcı nitelikte. Ekip bu yeni çalışma ile biraz daha detaya girerek amino asit üretimini sağlayacak hidrotermal süreç için gerekli olan ve okyanusta çözünmüş halde bulunan bileşenleri de bulmayı amaçladı.

Makalenin yazarlarından Jon Hiller, “Burada, daha küçük, çözünebilir organik yapıtaşları buluyoruz. Bunlar Dünya’da yaşam için gerekli amino asit ve diğer maddelerin varlığını da işaret edebilir” diyor.

Makalenin diğer yazarı Frank Postberg ise “Bu çalışma, Enceladus uydusunun yeraltı okyanusunda bol miktarda yapıtaşı olabileceğini gösterdiği için insan yaşamına da yeşil ışık yakabilir” yorumunu yapıyor.

Kaynak: popsci.com