Şirketler dünyayı zehirliyor

“Yozlaşmış sistemlerin gücü ve egemenliği toplumu, insanları hep zehirlemiştir, ezmiştir. İnsanlar bu baskıdan kaçamazlar, toplum hep kendini yalnız, tecrit edilmiş hisseder” diyen Todd Haynes, 2016’da New York Magazine’de yayımlanan Nathaniel Rich’in ‘The Lawyer Who Became DuPont’s Worst Nightmare’ adlı yazısından yola çıkarak Dark Waters’ı (Karanlık Sular/2019) gerçekleştirdi.

Cincinatti Ohio’daki Taft Hukuk Bürosu’nda çalışan avukat Robert Bilott’un gerçek öyküsünden hareket eden Haynes, toplumun açgözlü şirketler tarafından sömürülmesini etkileyici, gerçekçi bir vurguyla aktarıyor. Robert Billot’un (Mark Ruffalo) ninesinin komşusu çiftçi Wilbur Tennant (Bill Camp) Taft Hukuk Bürosu’na gelip Robert’tan yardım ister. İşçi sınıfından insanların yaşadığı Parkersburg’u endüstri devi DuPont ele geçirmiştir, dereye boşalttığı kimyasal atıklarla insanları, hayvanları zehirlemekte, sakat doğmalarına neden olmaktadır. Kimya şirketlerini savunan Robert, Parkersburg’a gidip hepsinin doğru olduğunu görür. Vicdanıyla hesaplaştıktan sonra patronu Tom Terp’in (Tim Robbins) karşı çıkmasına rağmen 190 ineği zehirlenerek ölen çiftçiyi savunmaya karar verir.

DuPont firması 1975’ten beri gözünü kırpmadan kasaba halkını zehirlemektedir. C-8  adlı kansere neden olan toksik maddeyi 1962’de ürettiği tefon tavalarda kullanarak Amerika’daki tüm evlerin içine sokmuştur. Taft, 1998’de DuPont’a karşı dava açar. Engeller ve bürokrasi yüzünden DuPont davası 2015 yılına dek sürer. 1995’de çektiği psikolojik-ekolojik dramı Safe’te Haynes bir kadının kimyasal maddelerden ötürü hastalandığını keşfetmesini değişik bir bakış açısıyla yorumlamıştır.

Karanlık Sular’da klasik kahraman temasını işleyen Haynes filmini sinemaya kişisel katkısı olarak tanımlar, 1970-80’lerin Amerikan Sineması’ndaki gerçek olaylara dayanan All the President’s Men (Başkanın Bütün Adamları /Alan J.Pakula), The China Syndrome (Dünyanın Kaderi/ James Bridges), Silkwood (Mike Nichols), Network (Şebeke/Sidney Lumet) gibi yetkin filmlere gönderme yapar.

1999’dan 2015’e dek 14 yıl süren dava boyunca DuPont’la tek başına mücadele eden Robert Bilott sonunda ailesine, çevresine de de yabancılaşır. Batı Virginia’lı çiftçi Wilbur’dan Taft’ın yönetici ortağı Tom’a dek uzanan bu yelpazede herkes birbirini incitir, birbirine zarar verir. Todd Haynes, Orta Amerika’nın hüznünü, kasvetini tehdit kokan boğucu bir atmosferle, kapalı havayla, koyu renkli manzaralarla, yoksul halkıyla yansıtır, Mare Winningham, Bill Pullman, Victor Garber, Tim Robbins gibi seçkin oyuncuları yan rollerde karşımıza çıkarır.

2015’te DuPont’a karşı 3535 dava dosyası vardı. Robert Bilott ilk davada 1.6 milyon dolar, ikincisinde 5.6 milyon dolar, üçüncüsünde 12.5 milyon dolar jüri ödülü aldı. 3535 davada DuPont davacılara 670.7 milyon dolar ödedi. Bugün insanların % 99’ında toksik C-8 maddesi bulunuyor.

Todd Haynes’ın yönettiği, Mark Ruffalo’nun yapımcılığını üstlendiği, Mark Ruffalo, Anne Hathaway, Bill Camp, Tim Robbins, Victor Garber, Mare Winningham, Bill Pullman’ın oynadığı, adalet, yozlaşma, açgözlülük, vahşi kapitalizm, ahlak, kötülük, yolsuzluk, erk, vicdan, insanlık, etik, güven, inanç olgularını sorgulayan  Dark Waters (Karanlık Sular) bugün gösterime girdi.