Suriyeliler, Türkiye’de kürtajı yasak biliyor

Türkiye 2 milyondan fazla Suriyeli sığınmacıya ev sahipliği ediyor. Bunların birçoğunu kadın ve çocuklar oluşturuyor. 2011’den bu yana, Türkiye’de 30 bin kadın doğum yaptı. Kamplara erişim oldukça kısıtlı olduğundan, kamplardaki üreme sağlığı koşulları hakkında bilgi edinmek de zor. Dünyanın dört bir yanında sağlıklı kürtaj hakkı için çalışan sivil toplum kuruluşu Women on Waves üyeleri de bu tabloyu göz önüne alarak birkaç gün önce önce Türkiye'ye doğru yola çıktı. 

Bir haftalık ziyaretlerine İstanbul’dan başlayan ekibin önceliği, Suriyelilerin barındığı kampların durumuydu. O nedenle önce Gaziantep, Urfa ve Kilis'e giderek kadınları dinlediler. Bunun ardından da kadınlara ve sağlık çalışanlarına üreme sağlığı, üreme hakları ve medikal kürtaj/tıbbi düşük hakkında bilgi verdi. Geçtiğimiz hafta tamamlanan tur sonrası yaptıkları tespitleri ekibin Türkiye temsilcisi Hazal Atay Cumhuriyet'le paylaştı. İşte o tespitlerden bazıları: 

Kadınlar korunmak istiyor ama dinleyen kimse yok 

3 senede 3 çocuk doğuran Suriyeli kadınlar var. Daha fazla çocuk yapmak istemeyen bu kadınlar, korunma yöntemlerine erişmek istiyor. Ancak bu isteklerini aktaracakları mercileri yok. Üzerlerindeki sosyal kontrol çok daha fazla olduğundan toplumsal cinsiyet rollerinin şiddeti de artmış durumda. Kadınlar gitgide doğurmaya itiliyor. 

Kürtaj taleplerini Türk doktorlar reddediyor

Urfa, Antep ve Kilis’teki temaslarda ekibin fark ettiği en önemli ayrıntı, kadınların Türkiye toplumuna entegrasyonu için az çalışma yapılmış olması. Kadınlara koruma kanunundan, sığınma evlerinden, kürtajdan bahsedildiğinde birçoğu bunları ilk defa duyduklarını ekibe iletmiş. Kadınların çoğu Türkiye'de kürtajın tamamen yasak olduğunu sanmakta. Suriyeli doktorlar, kürtaj taleplerini dile getirdiklerinde Türkiyeli doktorların bu talepleri doğrudan reddettiğini, kendilerine kürtajın yasal olmadığı konusunda bilgilendirmede bulundurdukları dile getirilmiş. 

4 senede 6 bin tecavüz vakası kayıtlara geçti 

Tecavüz ve şiddet vakaları da çok fazla. Açılan kamplarda, 4 yılda 6 bin tecavüz vakası kaydedilmiş. Bu tecavüz vakaları sonucu çocuklar doğmuş durumda. Ekibe göre bunlar derneklerden alınan sadece kayıtlı veriler. Rakamın çok daha yüksek olduğunu tahmin ediyorlar. 

Suriye'de aile planlaması daha yaygın uygulanıyor

Ekip Suriye’de aile planlamasının Türkiye’ye oranla daha yaygın olduğunu tespit etti. Özellikle gebeliği önlemede IUD (rahim içi cihaz) kullanımı oldukça yaygın. Türkiye'de 2012'den itibaren eczane stoklarından toplatılan bir medikal kürtaj ilacının Suriye’de başka bir isimle mevcut olduğu öğrenildi. Grubun buluştuğu kadın gruplarındaki ebeler ve hemşireler, Suriye’de gebelik sonlandırmada bu ilacı kullandıklarını iletti.

Her yıl 46 bin ölümün sebebi

Türkiye Aile Planlaması Vakfı istatistiklerine göre; her yıl dünyada 46 bin kadın sağlıksız kürtaj koşullarından oluşan komplikasyonlar sebebiyle ölüyor. Türkiye’de 2012 yılında 78 bin 961 gebelik sonlandırıldı. Bu rakam 2002’den beri en yüksek seviye. Aile ve Sağlık bakanlıklarının açıklamalarına göre, 2002-2007 arasında 30 binlerde seyreden kürtaj vakası 2008’den itibaren artışa geçti. Buna göre, 2002'de 33 bin olan kürtaj vakası 2008 yılında 56 bin 529, 2011 yılında 69 bin 440, 2012 yılında 78 bin 961 olarak belirlendi. 2013 yılının haziran ayına kadar olan dönemde ise 29 bin 226 kişi gebeliklerini sonlandırdı. Haziran 2013'ten bugüne olan veriler ise henüz yayımlanmadı.

 Gemide kürtaj için izinleri var

Uluslararası kürtaj hakkı grubu olarak tanınan Women on Waves (Dalgalar Üstündeki Kadınlar - WOW) 1999 yılında insan hakları aktivisti ve doktor Rebecca Gomperts tarafından kuruldu. Grup kuruluşuyla kürtaj ve istenmeyen hamilelikleri önlemek için cinsel sağlık hizmeti vermeye başladı. 2001'den beri Mor Gemi’leriyle kürtajın yasadışı olduğu ülkelere giden ekip, en fazla altı buçuk haftalık gebelere, uluslararası sularda ve doktor gözetiminde gebeliği sonlandırma hapları vermeye başladı. Hollanda kanunlarına göre kürtaj sadece Sağlık Bakanlığı'ndan lisans almış kliniklerde yapılıyordu. Women on Waves üç senelik hukuki mücadelenin ardından, mobil tedavi odalarında ilk üç ayındaki gebelikleri sonlandırmak için lisans almayı başardı. Grup şimdiye kadar İrlanda, Polonya, Portekiz, İspanya ve Fas'a yelken açtı. Ayrıca Ekvator, Şili, Arjantin, Peru, Venezuela, Pakistan, Endonezya, Kenya, Tayland, Polonya ve Fas’ta telefon hatları kuran Women on Waves, kadınlara telefonla da istenmeyen gebelikler konusunda danışmanlık veriyor. İnternet sitelerinde üreme sağlığı konusunda 17 dile çevrilmiş paylaşımlar bulunuyor.
www.womenonwaves.org