Temiz siyaset bize yine uzak

Avrupa Konseyi Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu (GRECO) 2016 raporunu tamamladı. 49 ülkenin taraf olduğu sözleşmede Türkiye, parti finansmanının şeffaflığı konusunda gösterilen tavsiyelerden hiçbirini tam olarak uygulamadı. Tavsiyelerin yüzde 56’sını ‘kısmen’ uygulayan Türkiye, yüzde 44’ü hakkında ise adım dahi atmadı. Türkiye, Üçüncü Değerlendirme Aşaması’nda bulunmasına karşın yolsuzlukla mücadele konusunda “küresel ölçekte yetersiz” olarak nitelendirilmişti.

Türkiye’nin, GRECO’da adım atmaması AB ile vize muafiyeti için varılan mutabakatın hayata geçirilmesindeki eksiklikler arasında da sıralanıyor. Türkiye, üye ülkeler içerisinde GRECO’nun, suçlamalar ve parti finansmanının şeffaflığı konusunda tavsiyelerine ‘uymayan’ dört ülkeden biri oldu.

Türkiye’nin yanı sıra Bosna Hersek, Danimarka ve İsviçre de bu kategoride yer aldı. Türkiye’ye ilişkin rapor önümüzdeki hafta onaylanarak açıklanacak. Ancak önceki raporlarında GRECO, Türkiye’den Raporda “Siyasi Parti Finansmanında Şeffaflık” başlık altında 9 başlıkta tavsiyede bulunmuştu. Türkiye, bunlardan 4’ünün ‘kısmen’ yerine getirmiş, 5’ini ise yerine getirmemişti. Rüşvete karşı, TCK’de yapılan iki değişikliğin yeterli olmadığı belirtilen raporda, “gerçekçi bir yasal çerçeve” oluşturmak için TCK’nin ilgili hükümlerinde değişiklik yapılması istenmişti. GRECO değerlendirmesinde TCK’nin 250 ve 252’nci maddelerinde yapılan ve yapılması planlanan değişikliklerle ilgili “rüşvet suçlarının yapısındaki karmaşıklığın azaltılmasından ziyade arttığı hususunda kaygılıdır” denilerek, şu ifadelere yer verilmişti: “GRECO tasarının gereksiz derecede karmaşık ve yanlış anlaşılmaya müsait olduğunu düşünür. Bunun da ötesinde, yetkililer tarafından tek taraflı rüşvet eylemlerine verilecek ceza miktarının -iki yıldan dokuz yıla kadar- oldukça yüksek olduğuna işaret edilmesine rağmen GRECO, Değerlendirme Raporunda da değinildiği gibi, rüşvet anlaşmaları ile tek taraflı rüşvet eylemlerine aynı cezanın verilmemesinden kaynaklanan endişesini muhafaza eder.

Ayrıca zorlama suretiyle rüşvet alınması durumunda, irtikap hükümlerine göre sadece ‘rüşvet alan’ (yani kamu görevlisi) açısından cezalandırma cihetine gidilmesinden kaygı duyar."

JAGLAND: TOLERANS GÖSTERİLMEMELİ

GRECO, yıllık raporunda 49 taraf ülkenin yolsuzlukla mücadelede attığı adımları inceledi. Ülkelerin, yolsuzluğun baskısına karşı direnmede ve önleyici tedbirler almakta yetersiz kaldığı belirtilen rapor ile ilgili Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland, “Memnuniyetsizlik ve siyaset ile demokratik kurumlara güvenin kaybolmasında yolsuzluk temel faktördür. Ülkeler için yolsusluk suçlarını cezalandırmak kadar doğru yasal düzenleme ve kaynaklara sahip olarak bunları önlemek de ciddi önemdedir. Nerede olursa olsun yolsuzluğa karşı asla tolerans gösterilmemeli” dedi.

MRCELA: LİDERLER TEMİZLİK İSTEMELİ

GRECO’nun siyasi parti finansmanı ve parlamenter, hakim ve savcılara yönelik yolsuzluğun önlenmesinde tavsiyelerinin uygulanmasındaki yavaşlama dikkat çekerken GRECO Başkanı Marin Mrcela, bu tavsiyelerin uygulanması için “güçlü siyasi uzlaşı”nın gerekliliğine işaret etti ve “Siyasi liderler sarsılmaz bir siyasi istek göstermeli ve yolsuzlukla mücadelede ve birlik kültürü yaratmada liderlik etmeli dedi. 2016 sonu itibarıyla, GRECO üyesi ülkelerin üçte biri yolsuzluğu suç sayma ve siyasetin finansmanında şeffaflık konusunda tavsiyelere uymadı.