Tohum ıslahında yeni gelişmeler

Domates çeşitlerinden biri ağaç formuna geliyor ve 3 yıl süresince ürün veriyor. Bugüne kadar kök başına en yüksek verim 25 kilogram iken Alyürek adı verilen ağaç formundaki bu domates çeşidinden kök başına sezonda 55 kilogram ürün alınıyor.

15 yıldır çalışmalarını sürdüren Petektar Tohumculuk şirketinin sahibi Ziraat Mühendisi Büşra Yapıcı, “Artık İsrail tohumlarına mahkum değiliz. Türk ıslahcıları da başardılar ve yüksek verimli dayanıklı türler elde ettik” dedi.

Şirketin, tohum ıslahı ve ARGE çalışmaları sonucu bugün piyasada yılda 15 milyon adet satışı yapılan bir hıyar türü bulunuyor. Yapıcı, “Islahı en zor yapılan tür hıyardır. Ama biz 10-11 santimetre uzunluğunda bir tür geliştirdik. PTK40 adını verdik. Piyasa bunu çok sevdi. Çiftçimiz de tuttu. Bu nedenle bana, ‘Hıyar ağası’ bile dediler. Bu sonuç bizi kamçıladı. Artık İsrail tohumlarına mahkum olmadığımızı anladım. Bu hırsla da çalışmaya devam ediyoruz” diyor.

Kök başına 55 kg

Büşra Yapıcı, 10 yıl süren ıslah çalışmalarının ardından çiftçinin ve tüketicinin sevdiği domates türlerinin de ortaya çıktığını anlattı. Bunlara PTK112 ve PTK102 ticari isimlerini verdiklerini, son buldukları domatese ise ‘Alyürek’ ismini vermeyi tercih ettiklerini söyledi. Bu domates çeşidi ağaç formuna getirilip 3 yıl ürün verebiliyor. 7 metreboyuna ulaşıyor, her verim dönemi için de 55 kilograma kadar ürün elde edilebiliyor. Oysa bilinen domates çeşitlerinde en yüksek verim bir üretim döneminde kök başına 25 kilogramı geçemiyor.

Çin’de de ağaç formunda domates türü olduğu duyulmuştu. Büşra Yapıcı, “Onu duydum ama bilmiyorum. Aynı çalışma şekli olduğunu sanıyorum. Ama aynı çeşit değildir. Ürünün özellikleri farklıdır” diye açıklık getirdi.

‘Devrim’ kabul edilebilecek ‘Domates ağacı’ konusunda Büşra Yapıcı’nın söyledikleri özetle şöyle: “Islah çalışması 3 yıl önce bitti Geçen yıl tescile başvurduk, Şubat ayında üretim izni aldık. Eylül ayında da deneme yaptık. Çiftçilerimizden birisi kendisi için üretimini yapmış. Bitki ağaç gibi olunca, sürprizim var diye beni çağırdılar. Baktım bitki ağaça dönüşmüş. Çin’de domates ağacı varmış diye duydum. Hatta getirmişler Isparta’da üretim yapmaya çalışıyorlarmış. Türk ıslahcıları olarak böyle bir ürün elde etmekten gurur duyuyoruz.”

Yapıcı, Alyürek’i, “Lezzeti güzel, hoş bir lezzeti var. Değişik bir aroması var. Tam tüketicinin istediği kahvaltılık domates tadında. Raf ömrü uzun, 45 gün. Tüketici açısından bu çok önemli” şeklinde tarif ediyor.

''Hibrit, GDO değildir''

‘Islah’ denince akıllara Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO) geliyor. Büşra Yapıcı, “Bitki ıslahı başka, genetik çalışmalar tamamen başkadır, karıştırılmaması gerekir. Bilimsel olarak biz de takip ediyoruz. GDO ürünlerin yüzde 100 zararlı diyen yok, faydalı diyen de yok. Yıllarca biz İsrail tohumlarını kullandık. Ne olduklarını bilmeden kullandık hemde” dedi.

Türkiye Tohumcular Birliği (TÜRKTOB) Başkanı Yıldıray Gencer’in bu konuyla ilgili açıklaması ise şöyle: “Hibrit tohum kesinlikle kısır değildir, hibrit eşittir doğal demektir. Hibrit tohumun Genetiği Değiştirilmiş Organizma (GDO) ile karıştırılmasın. Hibrit, üstün özelliklerin bir bitki üzerinde toplanma bilim ve sanatıdır. Hibritin en önemli özelliği türdeki anne ve babanın belli olması ve aynı türü melezleme ile yeni bireyler oluşturulmasıdır.”

Hibrit tohumlar özellikle ticaretini yapan profesyonel üreticilerin kullandığı tohumlardır. Bugün ticareti yapılan sebze tohumlarının neredeyse yüzde 99'u hibrit tohumluklardan karşılanmaktadır. Pazara arz edildiğinden, ertesi yıl bir sürprizle karşılaşmamak için, anneye veya babaya doğru bir yaklaşım olmasın diye her yıl bu tohumları aynı neticeyi almak için yenilerler. Üretici bunun farkındadır ve mecbur kaldıklarından değil, daha iyi ve daha üstün özellikli ürünler elde etmek için her yıl yeni hibrip tohum kullanır.