Türk bilim insanının başarısı

ABD’de Minnesota Üniversitesi Manyetik Rezonans Araştırma Merkezi (CMRR) Direktörü Prof. Dr. Kamil Uğurbil ve ekibinin geliştirdiği cihaz dünyanın en güçlü MR cihazı sıfatını kazandı. 10.5 Tesla (manyetik) gücündeki cihaz 4 yıl süren hayvan deneylerinden sonra ilk kez bir insan üzerinde denendi ve başarı elde edildi. Nature dergisi bu konuda geniş bir haber yaptı. Araştırmacılar, ilk iş olarak, 10.5T (Tesla manyetik gücü) kuvvetindeki MR’a giren ilk kişinin vücudunda hiç metal bulunmadığından emin oldular. Çünkü Boeing 737 uçağının neredeyse 3 katı ağırlığında ve klinik kullanım için onaylanmış en güçlü mıknatıslardan yüzde 50 oranında daha güçlü olan bu MR cihazı, herhangi bir metali yerinden sökebilir. 

Heyecan verici deneyim

Katılımcı, Minnesota Üniversitesi Manyetik Rezonans Araştırmaları Merkezi’ndeki MR odasında, bir saat boyunca kalçasının görüntülemesi için 110 tonluk mıknatıs ve 600 tonluk demir koruyucu ile çevrili 4 metrelik bir tüpün içine yerleştirildi. Yüksek çözünürlüklü cihaz, kalça soketini koruyan ince kıkırdağın karmaşık detaylarını ortaya çıkarmıştı. Uğurbil, bu deneyimi “heyecan verici” olarak nitelendirdi. 

14 milyon ABD doları değerindeki tarayıcı, MR tekniğinin yeni manyetik güç sınırlarına ilerlemesini sağlayan dünyadaki sayılı cihazlardan biri. Günümüzde hastaneler 1.5-T veya 3-T alan şiddetlerine sahip makineler kullanıyor. Ancak yüksek alan şiddetli tarayı cılar gittikçe daha fazla talep görüyor.

Dünyada çeşitli araştırma laboratuvarlarında onlarca 7-T makinesi halihazırda kullanılıyor ve geçen yıl, ilk 7-T modeli hem ABD hem de Avrupa’da klinik kullanım için onay aldı. Geleceğe dönük olarak insan görüntülenmesi için tasarlanan üç tarayıcı, 10-T’nin bile ötesine ulaşıyor. Minnesota Üniversitesi’nin MR cihazına ek olarak, Fransa ve yine ABD’deki araştırmacılar, iki 11.7-T cihazı insanlar üzerindeki ilk testler için hazırlıyorlar. Almanya, Çin ve G, Kore’de ise 14 T cihaz üzerinde çalışılıyor.

Vehbi Koç ödülünü almıştı

2 yıl önce Vehbi Koç Bilim Ödülü’nü alan Uğurbil’in başarısı ve yaptıklarını bu hafta Herkese Bilim Teknoloji dergisinde geniş şekilde okuyabilirsiniz. Uğurbil, Orhan Bursalı’nın “Gördüğümüz kadarıyla yeni MR sağlık amaçlı kullanılacak. Neler bekliyorsunuz?” sorusunu şöyle yanıtladı:

Şimdilik klinik teşhis amaçlı kullanılmayacak. Öncelikle birkaç 10 yılı bulan araştırma sürecinden geçmemiz gerek. Ancak başta beyin olmak üzere hastalıkta ve sağlıkta insan organ sistemleriyle ilgili bilgimizi geliştirmekte kullanılacak. Bu MR, yeni nesil cihazların geleceğini temsil ediyor:

İnsan beyninin işlevini, anatomisini, devrelerini ve ağlarını incelemekte kalp gibi diğer organ sistemlerinin anatomisini ve fonksiyonunu görüntülemekte. Kanser, epilepsi, nörodejeneratif hastalıkların (örnek Alzheimer) klinik teşhisinde kullanılacak.