Türkiye yasa boğuldu

‘Türkçeyi kanatlandırdı’

Zeynep Oral (Cumhuriyet yazarı)

Yaşar Kemal yüzyılların destansı anlatısıyla, çağdaş edebiyat arasında o eşsiz köprünün taşlarını döşedi...

Bir insandan yola çıkıp, tüm insanlığa işaret etti... Tarihi, coğrafyayı, doğayı ve toplumu, mitler, efsaneler, türküler, düşler ve gerçeklerle yoğururken, bir bilim adamı titizliği sürdürdü... Türkçeyi kanatlandırdı, Türkçeye ışık kattı...

Toplumun düşleriyle, kendi yaratıcığını bütünlerken, daha barışçı, şiddetten arınmış, daha güzel, daha iyi, daha mutlu bir gelecek için hepimizi kışkırttı...

Sonsuz çalışma azmi ve üretkenliğiyle eserlerinde ve yaşamın her anında, hep ama hep kendisi oldu ve sahici kaldı. Düşlerimizi, gerçeklerimizi, hasretimizi ve özlemlerimizi sandığımızdan daha da sahici kıldı. Hayattaki en büyük ödülün sahibi oldu. O ödül halkın sevgisi ve ona olan inancıydı.

‘O direndi, biz de direnelim’

Celâl Üster (Cumhuriyet Kültür Editörüi)

Sağlık işçileri, Yaşar Kemal’i hastanede ziyaret gittiklerinde “Diren İnce Memed!” sloganı atmışlardı. Bir ara, eşi Ayşe Semiha Baban’la konuştuğumda, o her zamanki sakin ve vakur sesiyle, “Diren dediler, direniyor...” demişti. Evet, Yaşar Kemal, yaşamı boyunca haksızlıklara, adaletsizliğe, eşitsizliğe, yoksulluğa, savaşa karşı direndiği gibi ölüme karşı da direndi tam bir buçuk ay...

Bundan sonra direnmek bizlere, onun on binlerce okuruna düşüyor şu son yıllarda ülkemizi bir karabasana çeviren baskılara, diktatörlük heveslerine, sanat düşmanlığına karşı... Bir de, güzel Türkçemizde direnmemiz gerekiyor, Yaşar Kemal’in romanlarıyla, öyküleriyle yaratılmasına sonsuz katkılarda bulunduğu...

‘Ne söylense eksik kalır’

Semih Gümüş (Edebiyat eleştirmeni)

Yaşar Kemal üstüne ne yazılsa, ne söylense eksik kalır. Bugüne dek onunla ilgili yazılanların, yazılması gerekenlerin ne kadar azı olduğunu düşünmek bile bizi gölgede bırakıyor. Hep anlatmaya çalıştım, Yaşar Kemal yaşayan dünya edebiyatının en büyük, en yaratıcı romancılarından birisiydi. Yazdıkları benzersizdir. Hiç kimseninkine benzemez, hiç kimse de ona benzeyemedi. Son 25 yıl içinde onunla yakın olduk, onu iyi tanıdım. Her zaman insanların insanca yaşayacağı zamanların özlemiyle yaşadı, konuştu, mücadele etti. Bir özgürlük savaşçısıydı, çağdaş bir entelektüeldi. Hayatında tanıdığın en iyi insan kim, diye sorulsa bana, Yaşar Kemal’dir, derim. Çok uzun zamandan beri bu kadar büyük bir acı hissetmemiştim.

‘Bizi en iyi o anlattı’

Coşkun Aral (Belgesel yapımcısı, savaş muhabiri)

Onu çok özleyeceğiz. Bize bu coğrafyayı ve dünyayı tanıttı her şeyiyle, böceğiyle, insanıyla, başkaldırısıyla... Bizi en iyi anlayan ve anlatan odur. Bize ustalık yaptı. Bu topraklardan çıkmış Homeros gibi o da yaptıklarıyla hep hatırlanacak.

‘Özgürlük savaşçısı’

Rutkay Aziz (Tiyatro ve sinema oyuncusu)

İnsanlık, dünya kaybetti. Ustamız, hocamızdı. Özgürlük ve barış savaşçısıydı. Adaletten, namustan, insan haklarından yanaydı. Onun kahkahasını özleyeceğim.

‘Büyük bir acı’

Tarık Akan (Sinema oyuncusu)

Bir kere çok önemli bir dostumu kaybettim. Ülkemin en büyük insanlarından birini kaybettim. Ölümsüzlüğe ulaştı. Ama onun gibi büyük bir sanatçı kolay kolay yetişmiyor. Büyük bir acı. Dostum olduğu için benim için daha büyük bir acı. Güneydoğu’da yaptığım bütün filmleri onun sayesinde insanlara ulaştırmaya çalışıyordum. Senaryoları ona okutuyordum, fikirlerini söylerdi. Dostumu kaybettiğim için üzgünüm. Ruhu şad olsun.

‘Babıâli de bir efsanesini kaybetti’

Aydın Doğan (Doğan Holding Onursal Başkanı)

Zaman zaman rahmetli babamla da dostlukları oldu, hep onlardan bana bahsederdi. Uzun süre dostluklarımız oldu, yakınlıklarımız oldu. Yalnız edebiyat dünyası değil bana göre Babıali de önemli bir efsanesini kaybetti. Yeri kolay kolay doldurulmaz. Ailesine ve milletimize sabır diliyorum.

‘Çağdaş bir klasikti’

Emre Kongar (Cumhuriyet yazarı)

Çok az insana nasip olur, yaşarken hem çağdaşlığı yakalamak hem de klasikler arasına katılmak... Yaşar Kemal bunu yakalayabilmiş ender yazarlardan biriydi: Çağının insanını, ülkesinin sorunlarını, dinamik bir değişim süreci içinde yakalamıştı… İnsan ilişkileri, birey ve doğa üzerinde, klasik edebiyatın en güzel örneklerini de vermiş bir ustaydı! Destanların masalsı güzellikleriyle, en gerçekçi gözlemlerin acılarını harmanlamak onun özel yeteneğiydi... Türkiye’nin, din-tarım toplumundan endüstriyel kentsel yapıya evrilmesini, ‘İnce Memed’ dörtlüsü ve ‘Akçasaz’ın Ağaları’ ikilemesiyle sadece tarihe değil, edebiyata da mal etmişti. O güzel insan o güzel beyaz atına bindi... Uçtu gitti... Tüm insanlığın tarihsel ve edebi birikimiyle bütünleşti!

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan

Yaşar Kemal’in eşini arayarak taziyelerini iletti. Cumhurbaşkanı Erdoğan , Suudi Arabistan’a hareketi öncesi Atatürk Havalimanı’nda yaptığı açıklamada “Gerek hanımefendiyi, gerek yeğenini aramak suretiyle kendileriyle bu acılarını paylaştım. Derin bir teessürümüz olduğunu kendilerine de ifade ettim. Ayrıca kendisine Allah’tan rahmet yakınlarına ve edebiyat camiamıza başsağlığı diliyorum” dedi.

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu

Cumhuriyet Halk Partisi Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu da İstanbul’dan Ankara’ya dönüşünde, Esenboğa Havalimanı’nda yaptığı açıklamada Kemal’in hayatını kaybetmesi ile ilgili, “Çok üzgünüz. Halkımızın başı sağolsun” dedi.

TBMM Başkanı Cemil Çiçek

Dünyayı bin çiçekli bir kültür bahçesi olarak gören Yaşar Kemal, okuyucularına emanet ettiği eserleriyle aramızda yaşamaya devam edecektir.

Kültür ve Turizm Bakanı Ömer Çelik

Türkiye ve insanlık çok büyük bir değerini kaybetti.

DSP Genel Başkanı Masum Türker

Yaşar Kemal, kültürümüzün oluşmasında yeri doldurulamayacak bir insandır. Türk halkı, onun kitaplarını okuyarak kişilik kazanmıştır. Kendisini ve eserlerini halkımız unutmayacaktır.

HDP Eş Genel Başkanları Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ:

Yaşar Kemal, bir edebiyatçı, gazeteci ve siyasetçi olarak yaşadığımız coğrafyanın 20. Yüzyılına tanıklık etmiş ve halkların barış, özgürlük ve eşitlik mücadelelerinin bir parçası olmuştur.

Ercan Karakaş (CHP Kültür Sanat Platformundan Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı)

Kuşkusuz büyük bir yazardı, aynı zamanda Türkiye’nin vicdanıydı. Türkiye’de Güneydoğu, Kürt sorununa yol gösterici görüşleri vardı. Savaş karşıtıydı. Doğayı, çevreyi koruyan tarafı da vardı. Yaşar Kemal bu yüzden Türkiye’nin vicdanı... Onun için yas ilan edilmedi.