Uyku düzeni araştırması: Biyolojik saat kişiye göre nasıl farklılık gösterir?

Geçtiğimiz Haziran ayında PLOS One dergisinde yayımlanan araştırmaya göre, uyku düzenleri insanların yaşamları boyunca da değişime uğruyor. Söz konusu çalışmayı yürüten Harvard Üniversitesi T.H. Chan Kamu Sağlığı Fakültesi araştırmacılarından Dorothee Fischer, “Sonuçta, her yaş grubundan insanlar arasında 10 saat gibi büyük bir farklılığa tanık olunması son derece şaşırtıcıydı. Her yaştan insanlar arasında geceleri çok geç yatanlar olduğu gibi, güne çok erken başlayanlar da var” diyor.

Fischer’e göre, araştırmadan elde edilen sonuçlar vardiyalı çalışma çizelgelerinin ve okullarda derslere başlama saatlerinin insanların doğal uyku düzenlerine uyum sağlayacak biçimlerde değiştirilmesi gerektiğine işaret ediyor. Örneğin, şimdilerde ABD’nin Rhode Island eyaletinde, ergenlerin geceleri giderek daha geç saatlerde uyumaları yüzünden, derslere daha geç saatte başlanmasını öngören bir yasa tasarısı üzerinde çalışılıyor. Bu son araştırmada, ABD’de farklı uyku düzenlerinin nasıl bir dağılım sergilediğini anlamaya çalışan araştırmacılar, 2003-2014 yılları arasında, ABD Zaman Kullanım Araştırması adlı bir çalışmaya katılan 15-64 yaşlar arasındaki yaklaşık 54 bin kişiden toplanan ve katılımcıların kendi bildirimlerine dayanan verileri gözden geçirdiler.

UYKU KRONOTİPİNİN DAĞILIMI

Araştırmacılar, kişinin uykuya daldığı an ile uyandığı an arasındaki sürenin orta noktasını temel alarak, her bir katılımcının uyku kronotipini belirlediler. Öyle ki, 8 saatlik bir gece uykusu sürecinde kişi gece saat 12’de uykuya dalıyor ve sabah saat sekizde uyanıyorsa, o kişinin uyku kronotipi sabah saat 4 olarak kabul ediliyordu.

Fischer ve arkadaşları, uyku düzeni dağılımlarının genelde oldukça kestirilebilir bir çan eğrisi oluşturduğuna tanık oldular. Buna göre, nüfusun yüzde 50’sinin uyku orta noktaları sabah 2:24 ile 4:15 arasında yer alırken, deneklerin yüzde 25’inde bu zaman diliminin öncesine, geri kalan yüzde 25’inde de sonrasına denk gelmekteydi.

Beklendiği üzere, daha geç saatlere denk düşen uyku kronotiplerine en çok yeniyetmelerde tanık olunuyor; bu eğilim özellikle de 17-19 yaşlarında en üst noktasına ulaşıyor. Araştırmacılar söz konusu yaş grubunda ortalama uyku kronotipini sabah 4:30 olarak belirlediler. Buna karşılık, 60 yaş grubunda bu ortalama sabah saat 3 idi.

Kaynak: Herkese Bilim Teknoloji