Varis nedir, neden oluşur?

En sık karşılaşılan damar hastalıklarından biri olan varis, hem estetik kaygıları hem de ağrıları beraberinde getiriyor ve hayatı olumsuz etkiliyor.

Peki varisi önlemek için neler yapılabilir? Kalp Ve Damar Cerrahisi Prof. Dr. Ali Rıza Cenal varisle ilgili bilinmesi gerekenleri anlattı.

Toplardamarların genişlemesi olarak tanımlanan varis, vücuda giden kanı kalbe geri iletmekle görevli olan toplardamarların, kalıcı olarak uzamasıyla oluşuyor. Daha çok alt bacakta meydana gelen varis, ilk zamanlarda sadece görüntü bozukluğu yaratsa da zamanla ağrılar ve kramplar eşlik ediyor.

VARİS NEDEN OLUŞUYOR?

Prof. Dr. Cenal, kadınların yüzde 40'ı, erkeklerin ise yaklaşık yüzde 25'inde görülen varisin ortaya çıkma sebebiyle ilgili şunları söyledi:

"Varisin ortaya çıkma sebebi toplardamar kapakçığının eski işlevini yerine getirememesiyle oluşur. Şöyle ki, toplardamarlar yer çekiminin aksine kanı aşağıdan yukarıya doğru kalbe taşır. Kanın geri dönmesini engelleyen ise kapakçıktır. Çeşitli sebeplerle kapakçığın bu görevi yerine getirememesi zamanla burada damarların genişlemesine ve varis oluşmasına yol açar. Diğer bir sebep ise toplardamarın pıhtı sebebiyle tıkanması sonucunda kanın yukarıya doğru sağlıklı şekilde akmaması durumudur. Bu durumda kan yukarı çıkabilmek için daha çok baskı uygulamaya başlar. Sürekli tekrarlayan basınç zamanla varisin oluşmasına sebep olur."

BELİRTİLERİ NELER, KİMLER RİSK ALTINDA?

Prof. Dr. Cenal'ın aktardığına göre, varisin belirtileri arasında acaklarda görülen mor-mavi şişlikler, bacaklarda ağrı, bacaklarda ağırlık hissi, kaşıntı ve uyuşukluk hissi ve bacaklarda şişlik yer alıyor.

Prof. Dr. Cenal risk altında olanları aktararak "50 yaş ve üzerinde olanlar; uzun süre ayakta duranlar veya bunu gerektirecek işlerde çalışanlar; masa başı işte çalışanlar ve uzun süre hareketsiz kalanlar; obezite hastalığı olanlar; hamile olanlar ve aile geçmişinde varis bulunanlar" dedi.

VARİSİN ÜÇ TÜRÜ VAR

Toplardamar yetmezliğinin bacaklarda büyüklükleri ve cilde yakınlıklarına göre üç tür varis oluşturduğunu belirten Prof. Dr. Cenal, o türleri şöyle anlattı:

"Büyük varis: Birincisi büyük varis olarak adlandırılan ve ciltte belirgin çıkıntılara sebep olan varislerdir. Büyük geniş kıvrımlar oluşturan, elle ve gözle kolayca fark edilebilen varislerin çapı yaklaşık dört milimetre kadardır. Derinin altında oluştuklarından ciltte herhangi bir renk değişikliğine yol açmaz. Sadece damarın yeşilimsi rengini yansıtır. Ayakta durunca daha belirgin hale gelen kabarık doku, yatıp bacaklar yukarı kaldırıldığında kaybolur. Büyük varislerin en önemli özelliği bu varislere bacaktaki ana damarlardan birinin kapak yetmezliğinin yol açmasıdır. Kapak yetmezliği olan bu damarların tedavisi, büyük varislerin de tamamen yok olmasını sağlar.

Orta boy varis: Diğer varis türü orta boy varislerdir. Kıvrımlı bir dokusu olan orta boy varislerin boyutları iki-üç mm’dir. Cildin altında küçük çıkıntılara sebep olan orta boy varislerin renkleri yeşil ve mordur. Bu varisler kişide ağrı, kaşınma ve sızlama gibi problemleri beraberinde getiriyor. Orta boy varisler köpük tedavisi ile tedavi edilir ve tekrarlanma olasılığı düşüktür.

Kılcal varis: Son varis çeşidi ise kılcal varislerdir. Ciltte herhangi bir kabarıklık yaratmayan kılcal varisler genelde saç kılı inceliğinde olup kırmızı ve mor renklidir. 10 kişiden beşinde rahatlıkla görülebilen kılcal varislerin büyük varislere dönüşme olasılığı yoktur. Diğer varis problemlerinde olduğu gibi yaygın olduğu durumlarda ağrı ve sızlama yapabilir. Tedavi ile tamamen ortadan kaldırılır."

VARİSİ ÖNLEMEK MÜMKÜN MÜ?

Sağlıklı ve hareketli bir yaşamın varisi önlemenin temel prensibini oluşturduğunu ifade eden Prof. Dr. Cenal, bu eksende uygulanması gereken yöntemleri sıraladı:

* Sporu hayatınızın bir parçası haline getirin. Günde en az mutlaka 30 dakikanızı spora ayırın. Yoğun tempoda bir spor hayatınız olmasa bile yürüyüş gibi temel egzersizleri yapmayı ihmal etmeyin.

* Kanın bacaklardan kalbe ulaşmasını engelleyen en önemli faktörlerin başında aşırı kilolar geliyor. Ayrıca toplardamarlara kilo baskısı ve fazla kilolara bağlı hareket kısıtlanması varisin en önemli sebeplerindendir. Bunu engellemek için fazla kilolarınızdan acilen kurtulmanız gerekiyor.

* Belli periyodlarda soğuk su uygulamayı ihmal etmeyin. Çünkü soğuk su damar duvarını büzüştürerek kanın kalbe ulaşmasını sağlar.

* Dinlenirken ayaklarınızı yukarı kaldırın. Bu sayede toplardamardaki basınç azalarak kanı daha hızlı kalbe iletir.

* Bacak kaslarınızı çalıştıracak aktivitelerde bulunun. Asansör yerine merdivenleri kullanın ve sık sık bisiklete binin, pedal çevirin.

* Aşırı sıcaklardan kendinizi koruyun. Çünkü sıcak havalar toplardamarın genişlemesine yol açarak varis oluşumunu hızlandırır.