Yabancı yatırımcı AKP döneminde iyi kazandı

Küresel ekonomik kriz Türkiye'ye yönelik yabancı sermaye yatırımlarını da olumsuz etkilerken, yoğun bir spekülatif dış sermaye akımı yaşanan 6 yıllık AKP iktidarı döneminde yabancıların Türkiye'deki yatırımlarından rekor tutarda kâr elde ederek ülkelerine aktardığı belirlendi.

Yabancıların 2003 yılı başından 2008 sonuna kadar olan 6 yıllık dönemde Türkiye'deki doğrudan yatırımlarından elde ettiği karlar ile "sıcak para" olarak gelen dış sermayenin portföy yatırımlarından sağladığı getirilerden ülkelerine aktardığı bölüm 30 milyar dolara yaklaştı.

Merkez Bankası ödemeler dengesi verilerinden yaptığı hesaplamaya göre anılan dönemde yabancılar, Türkiye'deki doğrudan yatırımlarından elde ettikleri karların 8 milyar 774 milyon doları ile Borsa, devlet iç borçlanma senetleri gibi finansal araçlara yaptıkları portföy yatırımlarından kazandıkları 19 milyar 568 milyon doları yurtdışına transfer ettiler. Böylece anılan dönemde Türkiye'de elde edilen kârların 28 milyar 341 milyon dolarlık bir bölümü ülkeden çıkarak, başka ekonomilere aktı.


Kâr transferi katlanarak arttı

Doğrudan yabancı sermaye girişleri, son iki yılda özellikle küresel krizin şiddetlenmeye başladığı Eylül 2008'e kadar olan dönemde hızla büyüyen cari işlemler açığının finansmanını kolaylaştırırken, "doğrudan" yatırımlardan elde edilen kârlardan yapılan transferlerin de son yıllarda hızla büyüdüğü gözlendi.

2000'li yılların başında 300-400 milyon dolar arasında seyreden, 2003 yılında 643 milyon dolar olan doğrudan yatırımlardan kâr transferleri 2004 yılıyla birlikte belirgin bir şekilde arttı.

Doğrudan yatırımlarda anılan yıl 1 milyar 43 milyon dolara ulaşan kâr transferi, 2005'te 1 milyar 51 milyon, 2006'da 1 milyar 168 milyon ve 2007 yılında 2 milyar 208 milyon dolara ulaştı. 2008 yılında da doğrudan yatırımlarda 2 milyar 661 milyon dolarlık bir kâr transferi yaşandı. Böylece doğrudan yatırımlarda 2003 başından bu yana gerçekleşen toplam kâr transferi 8 milyar 774 milyon dolara ulaştı.


19.6 milyar doları portföy yatırımlardan

"Sıcak para" olarak gelen ve Türkiye'de Borsa ve devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) başta olmak üzere çeşitli finansal yatırım araçlarına yatırım yapan yabancı sermayenin bu yolla elde ettiği kazançlardan yurtdışına transfer edilen tutar da son yıllarda hızla büyüdü.

2003 yılında 2 milyar 616 milyon olan yabancıların portföy yatırımlarından elde ederek yurtdışına aktardığı tutar, 2004 yılında 2 milyar 905 milyon, 2005 yılında 3 milyar 326 milyon dolara çıktı. Yabancıların portföy yatırımlarından yaptığı kar transferleri, 2006 yılında 3 milyar 463 milyon, 2007'de 3 milyar 735 milyon dolara yükseldi.

Son çeyreğinde küresel krizin patlak verdiği 2008 yılında ise yurtdışı yerleşikler Türkiye'deki portföy yatırımlarından elde ederek götürdükleri karlar 3 milyar 523 milyon dolarla önceki yılın altında kaldı.

Böylece 2003 başından 2008 sonuna kadar olan dönemde yabancıların Türkiye'de portföy yatırımlarından elde ederek yurtdışına aktardığı tutar 19 milyar 568 milyon dolara, doğrudan yatırımlardaki ile birlikte toplam kar transferi 28 milyar 341 milyon dolara ulaştı.