Yeni adli yıl başlıyor: 9 yıl aradan sonra asliye ceza mahkemeleri eskiye dönüyor

Yeni adli yıl 1 Eylül'de Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde düzenlenecek törenle başlayacak. 592 adliyede, 15 bölge adliye mahkemesinde, 7 bölge idare mahkemesinde ve yüksek yargıda toplam 21 bin 863 hakim ve savcı ile 79 bin 482 personel yeni adli yılla birlikte yargı teşkilatında görev alacak. Yeni adli yılın başlamasıyla birlikte Yargı Reformu Strateji Belgesinde yer alan ve reform niteliğindeki iki önemli uygulama da hayata geçirilmiş olacak. Yeni adli yılla birlikte infaz hakimliği uygulaması başlayacak ve 9 yıl aradan sonra asliye ceza mahkemelerine savcılar yeniden çıkacak.

ASLİYE CEZA MAHKEMELERİNDE DURUŞMA SAVCILIĞI

2011 yılında çıkarılan 6217 Sayılı Kanun’la cumhuriyet savcılarının asliye ceza mahkemelerindeki duruşmalara katılması yönündeki uygulama, savcılarının soruşturmalara daha fazla zaman ayırması ve böylece daha etkin ve verimli soruşturma yapmaları için geçici süreyle kaldırılmıştı. Bu düzenlemenin yapılmasını zorunlu kılan neden ise savcı sayısının yetersizliğiydi. 2011 yılında 4 bin 98 cumhuriyet savcısı görev yapıyordu. Son yıllarda hakim ve savcı sayısının artmasıyla asliye ceza mahkemelerindeki olağan sisteme 9 yıl aradan sonra yine dönülüyor. Bu dönemde savcı sayısı yüzde 68 artarak 6 bin 902’ye yükseldi. Böylece zorunlu sebeplerle ve geçici olarak yapılan düzenlemeye son verildi. Cumhuriyet savcılarının asliye ceza mahkemelerindeki duruşmalara çıkmasının hem sanık hem mağdur yönünden güvence oluşturacağı belirtiliyor.

MÜSTAKİL İNFAZ HAKİMLİKLERİ KURULACAK

İnfaz hakimliği, Adalet Bakanlığınca hazırlanan Yargı Reformu Stratejisi Belgesi’nde yer alan hedeflerden biriydi. Yargı Reformu Strateji Belgesi kapsamında TBMM’de kabul edilen kanuni düzenlemeyle infaz hakimliklerinin yetkileri genişletildi ve müstakil infaz hakimliklerinin kurulması benimsendi. Yenilenmiş infaz hakimlikleri 1 Eylül 2020 tarihi itibariyle faaliyet göstermeye başlayacak. İnfaz hakimliği uygulamasıyla birlikte yargılamayı yapan asliye ve ağır ceza mahkemelerinin kararları sonrasında hükümlülerin cezalarının infazına ilişkin kararları uzmanlaşmış infaz hakimleri karar verecek.

Bu yeni uygulama ile cezaların infazında bireyselleştirme, ihtiyaca uygunluk ve etkinlik, infaz uygulamalarının uzmanlık çerçevesinde yürütülmesi, yargılama yapan mahkemelerin dosyalara daha fazla vakit ayırabilmeleri, denetimli serbestliğin daha etkin uygulanması, yetki ve görev uyuşmazlıkları sebebiyle süreçlerin uzamasının önüne geçilmesi gibi konularda ceza infaz sistemine olumlu yansımalarının olması bekleniyor.

ADLİYELERDE GİRİŞTE MASKE ZORUNLU OLACAK

Adalet Bakanlığı daha önce salgın sürecinde adliyelerde alınacak tedbirleri içeren kılavuz hazırlamıştı. Yeni adli yılla birlikte adliyelerde yeni tip koronavirüs kapsamında alınan tedbirler yine titizlikle uygulanacak. Bu kapsamda tüm Türkiye’de adliye girişlerine sosyal mesafe kurallarını hatırlatan işaretler yapıştırıldı. Adliye girişlerine ve belli noktalara dezenfektan konuldu. Adliyelerde girişte maske zorunlu olacak.

ADLİ YILDA YENİLİKLER

Yargı Reformu Strateji Belgesi kapsamında hayata geçirilen bazı uygulamalar yeni adli yılla birlikte başlıyor. Bu uygulamalarda kanuni düzenlemeler gerektirenler TBMM’de kabul edilerek yasalaşırken, bazı faaliyetler de idari düzenlemelerle hayata geçirildi. Yeni adli yılla birlikte başlayacak faaliyetler şöyle:

"Hazırlık çalışmaları devam eden İnsan Hakları Eylem Planı kamuoyuna açıklanacak. İdari yargıda istinaf yargılaması yapan bölge idare mahkemelerinin sayısı yeni adli yılda 7’den 8’e çıkartıldı. Hakim ve savcı sayısının artırılmasının bir sonucu olarak 10 yıl aradan sonra asliye ceza mahkemelerinin duruşmalarında savcıların da kürsüde yer alması sağlandı. Hukuk Muhakemeleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun ile hukuk yargılamalarının daha etkin ve verimli bir şekilde yürütülebilmesine yönelik önemli değişiklikler yapıldı. Aynı kanun ile Tüketici Mahkemelerinde görülen uyuşmazlıklarda, dava açılmadan önce arabulucuya gidilmesi zorunluluk haline getirildi. Yeni adli yılda revize edilmiş infaz hakimliği ile cezaların infazında etkinlik sağlandı. Mağdurlara hizmet vermek üzere 99 Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri Müdürlüğü kuruldu. Şiddet mağduru kadınlar ile çocukların ifade ve beyanlarının özel ortamlarda alınması için 72 adliyede Adli Görüşme Odaları (AGO) oluşturuldu. Arabuluculukta uzmanlaşmanın önü açılarak hizmetlerin daha nitelikli sunulması sağlandı. Özel hukuk tüzel kişilerinin bilirkişi olarak hizmet vermesi sağlanarak bilirkişilik sisteminin kalitesi arttırıldı. Ceza infaz kurumlarında Milli Eğitim Bakanlığına bağlı 'Mesleki Eğitim Merkezleri' kuruluyor. Bu kapsamda ilk Adalet Mesleki Eğitim Merkezi 14 Ağustos 2020 tarihinde Sincan Ceza İnfaz Kurumları kampüsünde açıldı. Açık ceza infaz kurumlarındaki hükümlülerin bir kamu kurumunda çalışma ve bu kamu kurumuna ait tesiste barınma (Orman Genel Müdürlüğü gibi) suretiyle cezasının infazı mümkün hale getirildi."